Zo’n twintig jaar geleden was nu-metal nog de machospeeltuin van Limp Bizkit en kompanen, maar tegenwoordig staat er een nieuwe generatie klaar om het genre terug te brengen in een diversere, minder gênante vorm.
Afgelopen maand bevestigde de line-up van Pukkelpop wat er al een tijdje aan het borrelen was: nu-metal is aan een comeback bezig. Niet alleen blonk Slipknot, die je normaal op Graspop zou verwachten, bovenaan de Pukkelpopaffiche, ook Bring Me the Horizon kwam op het hoofdpodium een geslaagde Linkin Park-impersonatie brengen. Oorspronkelijk stonden ook enfant terrible Fred Durst en zijn Limp Bizkit op de line-up, maar de groep moest die passage afzeggen. Al vond de organisatie daar een handige oplossing voor door Bizkit Park te boeken, een coverband die allemaal klassiekers uit het nu-metaltijdperk brengt.
Dat het niet enkel om nostalgie naar een vervlogen genre ging, werd door twee jonge, Britse duo’s bevestigd. Eerst en vooral was er Wargasm, waarvan zangeres Milkie Way drie jaar in het nummer God of war het volgende verkondigde: ‘Yeah, yeah – it’s riffy as fuck – nu metal is definitely coming back’. Op Pukkelpop leek ze daar tijdens een explosieve show gelijk in te krijgen. Ze werd bijgestaan door Nova Twins, een ander springerig rockduo dat de knarsende riffs en hiphopinvloeden van nu-metal terug naar een jong publiek bracht en onder meer Tom Morello van Rage Against the Machine als fan heeft.
Slechte reputatie
Wie twintig jaar geleden de eerste nu-metalgolf meemaakte, heeft bovenstaande passage wellicht al fronsend gelezen. Nu-metal geniet niet bepaald een positieve reputatie, en wordt vaak zelfs genoemd als een van de slechtste genres ooit. Dat komt deels doordat de metalgemeenschap op muzikaal vlak niet de meest ruimdenkende is en invloeden uit andere genres al snel als verloedering ziet, waardoor nu-metal dankzij z’n hiphopelementen per definitie kop van jut werd. En ook wie geen genrepurist is, moet toegeven dat de meeste nu-metalfrontmannen simpelweg niet zo goed kunnen rappen.
Al waren er ook meer legitieme redenen om het genre scheef te bekijken. Na verloop van tijd werd het genre een symbool voor een toxische machocultuur, waarin mannelijke woede op een nogal lompe manier geuit werd. De muziek van Mudvayne was bijvoorbeeld even kunstzinnig als de gemiddelde worstelmatch. Daarnaast gingen die jongensachtige kwaliteit vaak samen met een flinke scheut vrouwonvriendelijkheid. Fred Durst van Limp Bizkit is wellicht de meer beruchte belichaming van alles wat er scheelde aan de subcultuur. Hij vindt het stoer om zoveel mogelijk ‘fuck’ in een nummer te zeggen, schrijft nihilistische teksten op maat van veertienjarigen en reduceert vrouwen meestal tot objecten en trofeeën.
En toch houdt de terugkeer van het genre meer steek dan je aanvankelijk zou denken.
Nostalgie
Eerst en vooral is het huidige muzikale klimaat veel gunstiger voor artiesten die genrebarrières willen doorbreken. Waar iedereen vroeger vooral in diens eigen muzikale groepjes navigeerde, heeft het internet alle muziek voor iedereen toegankelijk gemaakt en wordt er veel meer over de genremuurtjes gekeken.
Nog voordat nu-metal zelf een comeback maakte, experimenteerden rappers al uitgebreid met metalelementen in hun songs. Op Pukkelpop kon je bijvoorbeeld ook gaan kijken naar Ghostemane, die zijn snoeiharde trap al jaren combineert met scheurende gitaren. Tijdens Dour Festival deed City Morgue hetzelfde. En ook artiesten uit andere genres durven al eens te knipogen naar nu-metalgrootheden van weleer. Denk bijvoorbeeld aan hyperpopduo 100 Gecs die een remix dropten van One step closer. Zouden we durven zeggen dat nu-metal op muzikaal vlak z’n tijd vooruit was?
Bovendien worden we tegenwoordig om de oren geslagen met comebacks van oudere muziekstijlen. Popartiesten als The Weeknd doen niets liever dan klanken uit de eighties plukken, en dankzij Stranger Things wordt de jeugd weer wild van Kate Bush en Metallica. Ook de jaren negentig zijn al een tijdje een dankbare inspiratiebron voor popartiesten als Charli XCX.
Dat de generatie die rond de millenniumwissel opgroeide met nu-metal nu ook die stijl terug wil brengen, hoeft eigenlijk niet te verbazen. Of we het nu willen toegeven of niet, nu-metal had destijds een stevige greep op de popcultuur. Linkin Parks Hybrid theory is het bestverkochte rockalbum van de 21e eeuw, en ook Limp Bizkits beruchte Chocolate starfish and the hot dog flavored water verkocht in zijn debuutweek een miljoen kopieën. Volgens sommigen bevatte de nu-metalgolf dan ook de laatste échte rocksterren, artiesten die niet in een sobere, zwarte broek op het podium stonden, maar hun riffs combineerden met extravagante mode en larger than life persoonlijkheden. Dat er onder het machogebral van veel nu-metalnummers ook uitstekende popsongs verborgen zitten, heeft het succes ook geholpen.
Geen macho’s meer
Op muzikaal vlak is de revival van nu-metal dus best logisch, maar van de toxische reputatie van het genre zou je in deze tijden toch verwachten dat het een groot struikelblok is. Jonge artiesten zetten nu-metal echter naar hun hand en zorgen ervoor dat het diverser en progressiever wordt.
Al moeten we in een kanttekening toegeven dat de scene destijds al relatief divers was. ‘Voordat nu-metal bestond, was metal veel te wit,’ zei Linkin Park-rapper Mike Shinoda twee jaar geleden aan Metal Hammer. ‘Het was geen slimme muziek, maar het had iets visceraal en iets cultuuroverschrijdend dat erg belangrijk was.’ Ergens heeft hij een punt. Zo hebben alle leden van System of a Down Armeense wortels, de ouders van Deftones-frontman Chino Moreno zijn afkomstig uit Mexico en China en met bijvoorbeeld Lajon Witherspoon van Sevendust werden ook zwarte mannen het gezicht van rockgroepen. Al bleven de coryfeeën van het genre, de Fred Durst-typetjes, vooral heel wit. Bovendien krijgen ze vaak het verwijt dat ze elementen overnemen uit hip-hop en Afro-Amerikaanse cultuur, zonder diezelfde gemeenschap te erkennen of zich uit te spreken over raciale ongelijkheid. Nu-metal schopte kwaad in het rond, maar liefst zo apolitiek en inhoudsloos mogelijk.
En waar er misschien al enige ruimte was voor mensen van kleuren, waren vrouwen zo goed als afwezig in de nu-metalscene. Bij de nieuwe generatie krijgen mensen van kleur en vrouwen wél alle spotlights op zich gericht. Bands als Spiritbox, Tetrarch en het eerdergenoemde Wargasm hebben allemaal vrouwen in hun rangen. En die grotere diversiteit lijkt er automatisch voor te zorgen dat het machogehalte van de klassieke nu-metal verwatert.
Wanneer Amy Love van Nova Twins, een duo van twee zwarte vrouwen, herhaaldelijk ‘I’m gonna take your crown’ roept op Taxi, klinkt dat als een strijdkreet waarmee ze een plek op het nu-metalpodium eist. In een nummer als Bullet grijpt diezelfde groep haar combinatie van lompe gitaarriffs en halfgerapte, halfgeschreeuwde teksten aan om catcallers op hun plek te zetten. De Britse popzangeres Rina Sawayama, die op haar debuutalbum net nu-metalklanken durfde flirten, gebruikt het genre in STFU om haar woede te uiten omtrent de micro-agressies waar Aziatische mensen vaak mee geconfronteerd worden. Op Cry gebruikt rapper Ashnikko de metalinvloeden dan weer niet om maatschappelijke thema’s aan te kaarten, maar om haar rauwe emoties er zo geloofwaardig mogelijk uit te gooien.
Misschien wel het beste voorbeeld van hoe nu-metal overgenomen wordt door mensen met progressievere idealen, is Deli Girls’ cover van Faget door Korn. In het originele nummer zingt Jonathan Davis hoe hij gepest werd omdat hij zich op school wat vrouwelijker kleedde en allerlei homofobe scheldwoorden toegeworpen kreeg. Korn wordt vaak de eerst nu-metalband genoemd en wordt er soms om geroemd dat ze eindelijk emoties toelieten in de steriele metalwereld. Ook in Faget stelt Davis zich kwetsbaar op, maar de tekst krijgt een nogal wrang randje doordat hij het pestgedrag beantwoordt door zelf homofobe verwijten te uiten. ‘You can suck my dick and fucking like it! […] You motherfucking queers!’ zijn niet bepaald uitspraken die van een open geest getuigen.
Wanneer datzelfde nummer echter in 2020 overgenomen wordt door het activistische, openlijk queer duo Deli Girls, krijgt het echter een heel andere lading. De woede en onzekerheid uit de nu-metalklassieker blijven ongewijzigd, maar de tekst verliest z’n homofobe lading en wordt net erg bekrachtigend voor wie niet binnen de afgelijnde gendernormen past.
En zo blijkt dat alle genres, zelfs nu-metal, in de juiste handen betekenisvol kunnen worden. Keep on rollin’, baby.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
