Waarom ‘Bridgerton’ een probleem met kleur heeft
Dankzij Bridgerton spelen kostuumdrama’s zich voortaan af in een vredige multiraciale wereld. Maar inclusie is niet zo simpel als een acteur van kleur een koets geven.
Niemand keek er nog van op toen The Buccaneers afgelopen november op Apple TV+ verscheen. Het kostuumdrama, losjes gebaseerd op een roman van Edith Wharton, volgt vier welgestelde Amerikaanse vrouwen die in de late negentiende eeuw naar Londen trekken om er een Britse hertog te verleiden. Leert u onder meer kennen: Conchita Closson (Noors-Somalische actrice Alisha Boe), Mabel Elmsworth (Palestijns-Libanese actrice Josie Totah), Jean Hopeleigh (Thaïse actrice Francesca Corney) en Miles Dawnley (Zuid-Aziatisch acteur Shobhit Piasa). In hun wereld behoort segregatie niet tot het verleden, ze heeft simpelweg nooit bestaan. Op één racistische bemerking na, is het Engeland van The Buccaneers een vredige melting pot waar ras een bijkomstigheid is.
Dat niemand daarvan wakker leek te liggen, toont aan dat dat kleurenblinde verleden vertrouwd voelt sinds Bridgerton in 2020 mensen van Duitse, Indiase en Sierra Leoonse komaf met dezelfde strakke korsetten en jeukerige pruiken uitdoste. In Wonka had Timothée Chalamet een Afro-Amerikaans weeskind als sidekick en nam hij het op tegen onder meer een zwarte chocolatier met de hulp van een flik van kleur. De Britse zender Channel 5 castte de zwarte actrice Jodie Turner-Smith dan weer als Anne Boleyn.
Aan de basis daarvan ligt geen woke-agenda, maar een complex dilemma: hoe vertellen we verhalen over een verleden waarin de personages met privileges en macht wit zijn, zonder dat we de personages van kleur voortdurend reduceren tot slachtoffers of tot slaaf gemaakten? Het antwoord is vandaag steeds vaker dat ‘magisch multiraciale verleden’ waarin Bridgerton en Wonka zich afspelen, schreef journalist Kabir Chibber van The New York Times vorige maand. ‘Het skelet van die wereld kennen we. Er is slechts één verschil: ieder ras bestaat, vrolijk en schijnbaar als gelijken.’
Shonda Rhimes wilde het Britse verleden Grey’s Anatomy’en
Bridgerton, waarvan deze week het derde seizoen verschijnt, is het prototype van zo’n denkbeeldig verleden. Achter de reeks zit Shondaland, de productiemaatschappij van Shonda Rhimes, die via Grey’s Anatomy van diversiteit en feminisme haar handelsmerk maakte. De tv-producente introduceerde in 2005 als een van de eerste het ‘kleurenblind casten’: de techniek waarbij je gewoon de beste acteur voor de rol kiest, ongeacht huidskleur. Daarmee lanceerde ze niet alleen de carrière van sterren als Sandra Oh, ze installeerde ook een nieuwe, diverse norm op televisie.
In Bridgerton, een adaptatie van de romans van Julia Quinn, zag Rhimes een kans om het kostuumdrama te hervormen. Net zoals ze in Grey’s Anatomy van het ziekenhuis een diverse omgeving had gemaakt, wordt het Britse hof anno 1815 bij Rhimes bevolkt door graven en gravinnen van kleur. De reeks bouwt voort op de (ontkrachte) theorie dat de echtgenote van Koning George III (de ‘Mad King’) een zwarte huidskleur had. ‘Ik vroeg me af hoe dat eruit zou zien’, vertelde showrunner Chris Van Dusen aan The New York Times. ‘Zou ze haar macht kunnen gebruiken om het lot van andere mensen van kleur te verbeteren?’ Gevolg: de Guyaanse actrice Golda Rosheuvel nam de rol van Queen Charlotte op zich, en rest van de cast volgde.
Shonda Rhimes is nooit bekommerd geweest met lessen geschiedenis, wel met gossip, drama en romantisch escapisme.
Het voor de vroege negentiende eeuw wel erg diverse hof van Queen Charlotte wordt wel benoemd, maar niet echt verklaard. ‘Liefde overwint alles’, zegt Lady Danbury (de charismatische Adjoa Andoh) in het eerste seizoen over die kleurenblinde harmonie. Als segregatie ooit bestond voor het Regency-tijdperk, leven de Bridgertons en Featheringtons in de nasleep ervan. Zo kan Simon Basset (Regé-Jean Page), een hertog van kleur, trouwen met Daphne Bridgerton, maar is hij gehavend door een dominante vader die meende dat hij zijn sociale positie enkel kon afdwingen met perfectie. In het tweede seizoen kan de Indiase Kate Sharma (Simone Ashley) met Anthony Bridgerton huwen, maar moest de moeder van Kate zich verdedigen tegen haar bekrompen ouders toen ze zelf wilde trouwen. Waar dan weer niet over gesproken wordt, is dat koningin Charlotte in 1815 regeert vanuit een kasteel dat zijn rijkdom te danken heeft aan slavernij, een praktijk die pas in 1833 afgeschaft werd en voornamelijk draaide op mensen die eruitzagen als zij.
De prequel maakte Bridgerton alleen maar raarder
Vorig jaar deed Netflix een halfbakken poging om die tegenstelling toch te verklaren met de prequel Queen Charlotte: A Bridgerton Story, de origin story van de koningin, geschreven door Rhimes zelf. Daar vangen we een korte glimp op van hoe Engeland eruitzag voor Charlotte aan de macht kwam. Zo konden mensen van kleur wel al aan Oxford studeren, maar maakten ze geen deel uit van de witte elite. Vreemder is hoe het huwelijk tussen George en Charlotte tot stand kwam. Dat Charlotte als eerste zwarte vrouw koningin werd, blijkt een accident de parcours: George III’s moeder had nagelaten te checken hoe Charlotte eruitzag voor ze haar zoon uithuwelijkte. In plaats van Charlotte terug naar haar thuisland Duitsland te sturen start het hof het ‘Grote Experiment’, waarbij mensen met een donkere huidskleur titels en landgoeden krijgen om de koningin meer welkom te doen voelen.
Die stuntelige plotlijn onderstreept de wankele balans die Bridgerton al enkele seizoenen aanhoudt. Rhimes is nooit bekommerd geweest om lessen geschiedenis, wel om gossip, drama en romantisch escapisme. In zo’n fantasiewereld doet het er eigenlijk niet toe of Charlotte historisch correct wordt weergegeven. Toch ontkent Rhimes dat Bridgerton pure fictie is. Voor haar ís Charlotte zwart (‘Mensen kunnen gewoon niet aanvaarden dat ze van een zwarte Portugese familie komt’, zei ze aan Vulture). Bovendien benadrukt ze terecht dat er rijke Afrikanen leefden in Engeland. ‘Wat ik wilde onderzoeken was: wat gebeurt er als je die uitgewiste geschiedenis ongedaan maakt?’ Alleen lijkt ze wel erg selectief in welke geschiedenis ze blootlegt, welke ze uitwist en welke ze uit de losse pols schudt.
De pruikentijd telt genoeg verhalen die we niet kennen
Voor Chibber is dat net het probleem: ‘We zijn opgenomen in de westerse geschiedenis, maar onze echte geschiedenis wordt uitgewist.’ Hij stelt de vraag wie er echt baat heeft bij die wenswereld. ‘Het laat witte kijkers toe om witte hoofdpersonages door de geschiedenis te zien bewegen, zonder ooit ongemakkelijke vragen te moeten stellen.’
De geschiedenis vervangen door nieuwe fantasieën, is nochtans niet de enige manier om met inclusie om te gaan. Er bestaan alternatieven. Bridgerton had expliciet de kaart kunnen trekken van kleurenblinde casting (zoals Armando Iannucci toen hij Dev Patel de hoofdrol gaf in The Personal History of David Copperfield), maar deed dat niet. Het is nochtans de techniek om zonder poespas meer diversiteit toe te laten op het scherm, en al zeker in theater waar Shakespeare-stukken al decennia gespeeld worden door mensen van kleur.
Al is ook die techniek niet zonder tegenstanders. We mogen niet vergeten dat er in het begin van de negentiende eeuw zo’n 10.000 à 20.000 mensen van kleur in het Brittannië van George en Charlotte leefden. Het is ook mogelijk om hun verhalen te vertellen. Bekend is Dido Belle, die geboren werd als dochter van een tot slaaf gemaakte Afrikaanse vrouw en een Britse marineofficier en opgroeide in Londen. Amma Asante goot haar leven in de biopic Belle (2013). Een recenter voorbeeld is Stephen Williams Chevalier (2022), over de Franse Joseph Bologne, de bastaardzoon van een Franse aristocraat en een tot slaaf gemaakte Afrikaanse vrouw die in de achttiende eeuw een carrière uitbouwde als componist en meesterschermer. Disney bewijst daarnaast dat er ook genoeg niet-westerse verhalen voor het rapen zijn: Moana wierp een blik op de Polynesische cultuur, Encanto op de Colombiaanse. Adil en Bilall verweefden dan weer de Indiaas-Pakistaanse Oorlog in Ms. Marvel. Of zoals Chibber besluit: ‘In plaats van de moderne wereld in de canon te plaatsen, kunnen we de canon ook uitbreiden.’
Bridgerton – seizoen 3
Vanaf 16.05 op Netflix.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier