Woensdag trappen organisator Chokri Mahassine en de zijnen de dertigste editie van Pukkelpop af. Een trip door de geschiedenis van het festival in dertig feiten.
1. Humanistische jongeren
In tegenstelling tot wat velen denken, wordt Pukkelpop in de eerste plaats niet door Live Nation georganiseerd, maar door Humanistische Jongeren Leopoldsburg (HJ). Die jeugdbeweging richtte Chokri Mahassine in 1981 op met zijn vrouw Marie-Martine en enkele vrienden.
2. De naam Pukkelpop
Door de inzet van Mahassine en co groeide het ledenbestand van HJ al snel. Een eigen clubhuis, De Pukkel, kon dan ook niet uitblijven. Het was meer dan logisch dat het festival van HJ Pukkelpop ging heten.
3. Prijs-kwaliteit
De eerste editie vond plaats op 21 juli 1985 en had zeven acts op de affiche. De 2500 bezoekers die kwamen opdraven, betaalden elk 400 frank (of 300 in voorverkoop). Omgerekend is dat 10 euro voor zeven bands, terwijl een combiticket vandaag 199 euro kost en toegang geeft tot meer dan 200 acts. In verhouding krijgen de festivalgangers van vandaag dus meer waar voor hun geld, al is het natuurlijk onmogelijk om alle bands te zien.
4. The Neon Judgement
Van de zeven bands op die eerste Pukkelpop-affiche hebben er vijf nooit meer opgetreden op Pukkelpop. Front 242 keerde nog terug in 1993, terwijl The Neon Judgement (foto) dit jaar voor het eerst sinds 1985 op het festival staat. De newwaveband sluit met dat concert en een passage in de AB meteen ook haar carrière af.
Lees hier ons interview met The Neon Judgement.
5. Veel mensen, meer mensen, massa’s mensen
Bij die 2500 bezoekers uit 1985 zou het niet lang blijven. Het aantal Pukkelpop-gangers explodeerde in de jaren die volgden.
- 1986: 5000
- 1988: 10 000
- 1990: 17 000
- 1993: 38 000
- 1995: 60 000 (het festival duurde voor het eerst twee dagen)
- 2005: 137 000
- 2009: 180 000
6. Van voetbalterrein tot kinderboerderij
The Neon Judgement en co werkten de eerste Pukkelpop af op de terreinen van voetbalclub Excelsior Heppen in Leopoldsburg. Die locatie voldeed al snel niet meer voor het groeiende bezoekersaantal. Al in 1988 verhuisde het festival naar vliegveld Sanicole in Hechtel. De editie van 1991, met onder andere Nirvana op de line-up, trok naar de omgeving van de kinderboerderij van Kiewit. Pas in 1992 vestigde Pukkelpop zich definitief langs de Kempische Steenweg in Kiewit.
7. The Ramones
Toen de punkers van The Ramones in 1988 Pukkelpop aandeden, waren ze niet bepaald onder de indruk van het vliegveld in Hechtel waar ze moesten optreden. “I thought we were playing in Brussels, in a big city! We’re in the country! What are we doing here?”, vroeg bassist DeeDee zich af. De “country” had wel geen invloed op de set van The Ramones, die volgens Chokri Mahassine dicht aanleunde bij de ideale festivalset. “Zelfs de dj’s vonden The Ramones goed”, liet hij achteraf optekenen.
8. Geen Pukkelpop in 1989: waarom?
Voor hetzelfde geld hadden we de dertigste editie van Pukkelpop vorig jaar al kunnen vieren. In 1989 werd het festival namelijk afgelast. De reden? “We kregen de affiche niet samengesteld zoals we dat wilden”, zei Chokri Mahassine in een interview op de website van Knack Focus. “We hadden New Order en The Sugarcubes, maar door een misverstand waren die bands op de verkeerde datum geboekt en moesten we alles afzeggen.”
9. Presentatoren
Sinds jaar en dag is de presentatie op Pukkelpop in handen van radio- en tv-icoon Luc Janssen. De eerste gastheer was Dré Steemans, nog lang voordat iedereen hem kende als Felice. Tussendoor nam ook Marcel Vanthilt enkele jaren de honneurs waar.
10. Janssen en zoon, voor al uw alternatieve muziekjes
Chokri Mahassine is naar eigen zeggen “binnengeloodst” in de alternatieve muziekscene. Enerzijds door de jongeren van HJ, maar ook door zijn goede vriend en presentator Luc Janssen. “Hij is de goeroe in de Benelux die alles van de alternatieve wereld kende en nu nog kent”, zei Chokri Mahassine in een interview met TV Limburg. “Hij heeft heel lang mee de programmatie gestalte gegeven achter de schermen.” Later zou Lucs zoon Eppo (foto), ook muzieksamensteller bij Studio Brussel, programmator worden bij Pukkelpop – eerst als vrijwiller, later als vaste adviseur van Mahassine.
11. Het ene podium na het andere
In 1993 krijgt Pukkelpop een tweede podium erbij, de Marquee. In 1994 volgde de Dance Hall. Twee jaar later kwamen er ineens twee podia bij: de Skate Stage (die in 2008 werd omgedoopt tot The Shelter) en de Club. In 1997 kregen de betere beats nog een extra hotspot met de Boiler Room. De Experimental, die we vandaag kennen als de Castello, kwam erbij in 1999.
12. Wablief?!
Sinds 2004 heeft Pukkelpop ook een achtste podium: de Wablief?!-tent. Die kwam er naar aanleiding van de samenwerking tussen het Limburgse festival en het Oppikoppifestival in Zuid-Afrika. De programmatie bevatte dan ook enkele Zuid-Afrikaanse acts, waaronder Fokoffpolisiekar, Albert Frost en Rude Boy Paul. Later werd van dat opzet afgestapt en kleurde de Wablief?! nagenoeg volledig Belgisch.
13. Lachen op Pukkelpop
In 2007 en van 2009 tot 2011 bood de Wablief?!-tent ook plaats aan stand-up comedians. Onder anderen Alex Agnew, Xander De Rycke, Bart Cannaerts en Iwein Segers bestegen zo het Pukkelpop-podium. Daarnaast stond Agnew nog eens vier keer op het festival met zijn band Diablo Blvd.
14. Dit is Belgisch
Wie de affiche van Pukkelpop dit jaar bestudeert, zal vaststellen dat er weer een rits artiesten van eigen bodem op staan, van Netsky tot STUFF. (foto), The Sore Losers en Evil Superstars. Dat is geen toeval, want Pukkelpop is veel meer tricolore getint dan bijvoorbeeld Rock Werchter. In de laatste vijf jaar kleurde gemiddeld 20% van de affiche Belgisch, terwijl op Rock Werchter gemiddeld 11% van de acts van bij ons kwam. Dit jaar was dat zelfs amper 6%.
15. Neus voor talent
Het is altijd leuk om een band te kunnen zien nog voor die echt bekend wordt. Op Pukkelpop kon je dat de afgelopen jaren vaak doen. Enkele voorbeelden:
- Coldplay: speelde in 2000 op Pukkelpop, twee jaar voor hun doorbraakhit Clocks.
- Amy Winehouse: speelde in 2004 op Pukkelpop, twee jaar voor haar doorbraakhit Rehab.
- LCD Soundsystem: in 2004 een nobele onbekende in kleine lettertjes, in 2007 een prominente plek op de Main Stage.
- Arcade Fire: stond in 2005 op de affiche als nieuwkomer uit Canada. Twee jaar later mocht de groep opnieuw de wei op als een van de grootste rockformaties ter wereld.
16. Neus voor talent 2.0: Nirvana
De Pukkelpop-passage van Nirvana in 1991 is één van de meest memorabele concerten die ooit op het festival plaatsvonden. De grungegroep uit Seattle mocht Limbomaniacs vervangen, om 10 uur ’s ochtends, voor een overwegend dronken publiek. “De grootste show die ik tot dan toe gedaan had”, zou Nirvanadrummer Dave Grohl (foto) later over het optreden zeggen. Grohl had echter geen idee wat Smells Like Teen Spirit, dat enkele dagen na de Pukkelpop-show van Nirvana uitkwam, zou teweegbrengen.
17. Dave Grohl, koning van Pukkelpop
Niet alleen dat ene legendarische optreden verbindt Dave Grohl met het festival in Kiewit. Zijn band Foo Fighters maakte zelfs haar Europees festivaldebuut op Pukkelpop, in 1995. In 1997 en 2003 traden de Foos er ook op. In 2009 was Them Crooked Vultures, de supergroep van Grohl, Josh Homme van Queens of the Stone Age en John Paul Jones van Led Zeppelin, de verrassingsact op de 25ste editie van Pukkelpop. 2011 had de vierde triomftocht moeten worden voor Foo Fighters, maar een dramatische storm besliste daar anders over. Eén jaar later speelden Grohl en de zijnen dan ook een emotioneel geladen set in Kiewit voor wat misschien wel het grootste publiek uit de geschiedenis van Pukkelpop was.
18. Tom Barman en de broers Dewaele, kroonprinsen van Pukkelpop
Tom Barman is graag gezien op de Pukkelpopwei. Met dEUS trad hij er zes keer aan, waarvan twee keer in hetzelfde jaar (2009). Daarnaast stond ook zijn danceproject Magnus drie keer op de affiche.
Stephen en David Dewaele doen zo mogelijk nog straffer. Met hun band Soulwax speelden ze zes keer op Pukkelpop, als 2manydjs vijf keer – goed voor elf passages in totaal, dus.
19. Mauro Pawlowski, van alle markten thuis
Van die zes dEUS-concerten speelde gitarist Mauro Pawlowski er drie mee, maar hij zakte ook al met een resem andere projecten naar Pukkelpop af.
- Evil Superstars: drie keer, dit jaar voor de vierde keer
- Gruppo di Pawlowski: twee keer
- Mauro, Mauro Pawlowski & The Grooms, Mauro Pawlowski vs Cidadão Instigado, Radical Slave, Mitsoobishy Jackson: elk één keer
Mauro speelt dit jaar dus zijn 14de Pukkelpop-set. Het is niet verwonderlijk dat hij dit jaar carte blanche kreeg om een dag het Wablief?!-podium te vullen. De Limburger nodigde daarvoor onder meer Goat, Acid Arab, The Germans en Meteor Musik uit.
20. Reünie Evil Superstars: tweede keer, goede keer
Voor de vijfentwintigste editie van Pukkelpop, in 2009, lanceerde Chokri Mahassine al een oproep voor een reünieconcert van Evil Superstars. Dat plan mislukte, naar verluidt omdat Mauro er geen zin in had. Voor de dertigste editie is het dus wél gelukt.
21. Neil Young en Pukkelpop: altijd iets speciaals
De rijke geschiedenis van Pukkelpop bevat wel meer muzikale curiositeiten, maar als Neil Young (foto) komt optreden, is het nooit een normaal concert. In 2013, toen hij was aangekondigd met zijn band Crazy Horse, was het zelfs helemaal geen concert, want ome Neil zegde af. In 1995 speelde hij dan weer wel, maar dan met Pearl Jam als begeleidingsband, zonder frontman Eddie Vedder.
22. De vaste klanten
Heel wat bands stonden al vijf keer op Pukkelpop: Boys Noize, Ozark Henry, The Hickey Underworld, Eels, The Prodigy, Queens of the Stone Age… to name but a few. Slechts enkele acts konden meer caps veroveren.
- Zes keer: dEUS, Tiga, Dave Clarke, Erol Alkan en Placebo
- Zeven keer: Jan Van Biesen
- Acht keer: Ed & Kim
Die laatsten waren jaren de vaste afsluiters van de Boiler Room, tot Ed, voluit Edwin Korver, moest afhaken wegens gehoorproblemen. Kim Mathijs ging alleen verder als Michael Midnight en komt straks onder die naam voor de derde keer op rij naar Kiewit.
23. Het noodlot van 2010
Niet alleen in 2011, met de grote storm, liep Pukkelpop dramatisch af, ook in 2010 sloeg het noodlot toe. Michael Been, geluidstechnicus van Black Rebel Motorcycle Club, overleed in de backstage nadat hij onwel werd. Daarnaast stapte Charles Haddon, zanger van Où est le swimming pool?, er uit het leven.
24. Na 24 edities uitverkocht
Hoewel Pukkelpop al jaren een van de grootste festivals in België is, geraakte het lange tijd niet uitverkocht. Pas in 2009, op de vijfentwintigste editie, mocht de organisatie voor het eerst het bordje “uitverkocht” ophangen. Ook dit jaar is de wei van Kiewit weer tot de laatste graspol gevuld.
25. Polsslag
In 2008 en 2009 had Pukkelpop een eendaags indoorbroertje, Polsslag. In de Grenslandhallen in Hasselt traden bands uit allerlei genres op: Dizzee Rascal, De Jeugd van Tegenwoordig, Goose, Angels & Airwaves, Foals…
26. Een lied voor Chokri
Rechoque, een van de bekendste nummers van Shameboy, is een eerbetoon aan Chokri Mahassine – chok-ri, ri-chok, heeft u ‘m?. De formatie van Luuk Cox en en Dominik Friede (voorheen was ook DJ Bobby Ewing er lid van) treedt dit jaar voor de vijfde keer op op Pukkelpop.
27. Wachten loont
Enkele bands die ooit op Pukkelpop speelden, moesten wel heel lang wachten op een tweede passage. Het record is uiteraard voor The Neon Judgement (zie weetje 4), maar ook andere acts moesten lang op hun honger blijven zitten.
- Paranoiacs: 20 jaar (1990, 2010)
- DAF: 17 jaar (1986, 2003)
- Wire: 16 jaar (1987, 2003)
- Tool: 14 jaar (1993, 2007)
- Tindersticks: 14 jaar (1994, 2008)
- Afghan Whigs: 14 jaar (1998, 2012)
28. Wachten loont, deel 2
Voor de technopioniers van DAF loonde het wachten nog eens extra, omdat hun eerste concert in 1986 op z’n minst bijzonder verliep. In die tijd was de Duitse groep behoorlijk controversieel, doordat de bandnaam rijmde op de terreurbeweging RAF en hun teksten vrij provocatief waren. In hun monsterhit Der Mussolini klinkt dat zo: “Tanz den Mussolini, tanz den Adolf Hitler und tanz den Jesus Christus.” De playbackshow die de groep in 1986 op Pukkelpop bracht was de druppel die de emmer deed overlopen. Het publiek knikkerde DAF zowaar van het podium met aardkluiten. In 2003 was het Pukkelpop-publiek hen veel beter gezind en speelden ze een bejubeld concert.
29. Bands met veel geduld
“Sire, er zijn geen headliners meer”, klinkt het elk jaar. Veel bands die op alle affiches in de bovenste regionen opduiken, hebben Pukkelpop al jaren niet meer aangedaan.
- Channel Zero: laatste Pukkelpop in 1995
- Green Day: laatste Pukkelpop in 1998
- Red Hot Chili Peppers (foto): laatste Pukkelpop in 1999
- Coldplay: laatste Pukkelpop in 2000
- Muse: laatste Pukkelpop in 2001
- Kings of Leon: laatste Pukkelpop in 2007
30. Blur en andere blinde vlekken
Met drie dagen, acht podia en ongeveer 200 bands per editie zou je denken dat zowat iedereen al op Pukkelpop heeft gestaan. Toch bevat het enorme archief een aantal blinde vlekken. Zo stonden Britpoplegendes Blur en Oasis nooit in Kiewit. Ook de soloprojecten van de broers Gallagher, Beady Eye en Noel Gallagher’s High Flying Birds, geraakten nog niet op de affiche van het jarige festival.
Pete Doherty moet ook nog wachten op witte rook uit Kiewit. Met Babyshambles was het in 2006 bijna gelukt, maar de band cancelde alsnog. The Libertines stonden nooit op Pukkelpop.
OokR.E.M. speelde er nooit en zal dat waarschijnlijk ook nooit doen, aangezien Michael Stipe en de zijnen al eventjes gestopt zijn. Voor Moby, The Cure enPearl Jam mét Eddie Vedder (zie weetje 21), mogen fans nog hoop koesteren.
Jasper Van Loy
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier