Jaloers ga je na ‘Ombra’ naar huis. Jaloers op zoveel aanstekelijk dansplezier

Alain Platel slaagt erin om 30 koorzangers, 12 dansers en een gigantische boom van 12m hoog en 8 m breed tot een bruisend spektakel te maken vol seks, levensvreugde én angst om dit alles te verliezen. Jaloers ga je na Ombra naar huis.

Wanneer het applaus tijdens de première losbreekt, barsten enkele dansers in tranen uit. Ongewoon maar na Ombra is dat volkomen normaal. Want de ontlading is gigantisch. De performers van Opera Ballet Vlaanderen toonden ruim anderhalf uur méér dan wat het publiek van hen gewoon is. Normaalgezien tonen de dansers van dit huis bovenal hun onberispelijke virtuositeit. Alain Platel dwong hen verder. Of beter: dichter. Dichter bij zichzelf. De dansers staan figuurlijk (en een van hen heel even ook letterlijk) naakt op de scène. Dit keer staat hun virtuositeit ten dienste van wat ze met heel hun hart willen zijn en vertellen. In hun ogen is tijdens de voorstelling meer dan concentratie te lezen. Je leest pure, door de muziek opgezweepte, overgave.

Overgave is ook het woord dat de man typeert aan wie Ombra  is opgedragen: opera-intendant Gerard Mortier. Tien jaar geleden overleed de man. Hij was de mentor van velen, onder wie Jan Vandenhouwen – de artistiek directeur van Opera Ballet Vlaanderen – én van regisseur Alain Platel. Toen Vandenhouwen aan Platel vroeg om die verjaardag met een voorstelling te herdenken, dacht Platel meteen aan een metershoge boom. Meer bepaald: een exemplaar ontworpen door kunstenares Berlinde De Bruyckere. Dat vertelde hij onlangs aan Knack Focus.

Zo gezegd, zo gedaan. Het decoratelier van Opera Ballet Vlaanderen volbracht het huzarenwerkje. En de voorstelling opent in stilte. Alle aandacht gaat éérst naar de imposante boom. Het is een boom met een roodbruine schors. Wonden zijn omzwachteld met kleurrijke dekens. Zoals vaak bij werk van De Bruyckere is een blik genoeg om een scheut van herkenning, ontroering, pijn en verwondering tegelijk door je heen te doen schieten. Daaromheen zit véél bont uitgedost volk. Koorleden en dansers zitten op kleine krukjes kriskras door elkaar.

‘Amai, véél volk’, is je eerste gedachte. Onder dat volk: een man – een van de koorleden – die een bloedrood deken vasthoudt als ware het een gestorven boreling. Een stille vrouw die een deken herstelt. Een vrouw in een zachtroze jurkje slaakt een haast roofvogelachtige kreet van opwinding. Tegen de boom zit zanger TK Russell. Hij zingt zacht – misschien iets te zacht – en opent de voorstelling met de aria Ombra mai fu uit Händels opera Serse (1738). Die voorstelling ontvouwt zich haast als een blad. De hele groep steekt rustig een ving in de lucht. De vinger wordt een stille hand. De stille hand wordt een pulserende of fladderende hand.

De vrouw in het roze jurkje slaakt nog een kreet. Nu is het overduidelijk een kreet van opwinding. Van verliefde ontreddering. Ze start een eerste wervelend duet. Het is ondeugend maar niet het ondeugendste. Dat is weggelegd voor Christine Guieb en Nelson Earl die elkaar op de meest onmogelijke manieren bestormen en bekruipen terwijl ze aan de takken van de boom bengelen. Intussen stormt Niharika Senapati in een koningsblauw jurkje als de belichaming van levenslust en woman power over de scène. En onder meer Louis Thriot trippelt op spitzen als een hilarisch vogelman door alles en iedereen heen. Dat is slechts het begin van de voorstelling.

Mogelijk is dit de zwanenzang van Alain Platel. De mooist en meest indrukwekkend mogelijke zwanenzang die je op de essentie van het leven wijst: voor elkaar zorgen en met elkaar dansen

Intussen trekt Austin Meiteen vooraan geregeld de aandacht naar zich toe. Met koptelefoon. En een blik die naar binnen is gericht. Hij raakt door de verlorenheid die hij uitstraalt. En door de krachtige impact die de muziek op hem heeft. Zijn solo – waarin hij flirt met overacting maar gebarentaal wanhopig en ijzersterk inzet om zichzelf te uiten – doet de voorstelling openbreken. Wat volgt, is een kolkende stroom van groeps- en soloscène waarin de liefde gevierd wordt, de wereld geluidloos toegeschreeuwd wordt met gebarentaal – een van de meest beklijvende scènes – , mensen beschoten worden en sterven én, meteen na die sterfscène, het leven gevierd wordt in een uitbundig dansfeest waar je stiekem heel graag deel van zou uitmaken. Jaloers ga je na Ombra naar huis.

Maar dit is 2024. Er klinken af en toe geweerschoten en sirenes. Bomen sneuvelen. Mensen kraken. En de man die het rode deken als een boreling vasthield aan het begin van de voorstelling, is in de aangrijpende slotscène de eerste om de almaar meer lijdende boom te steunen. Je zit erbij, kijkt ernaar, voelt van alles en bent in de schaduw van de boom getuige van de impact van de muziek op de lijven. Die muziek werd gecomponeerd door Steven Prengels en bestaat uit een overweldigende medley van klassieke stukken, zoals Serse van Händel, het stomende vierde deel uit de Zevende Symfonie van Beethoven en het innemende Agnus Dei van Samuel Barber.

Mogelijk is dit de zwanenzang van Platel. De mooist en meest indrukwekkend mogelijke zwanenzang die je op de essentie van het leven wijst: voor elkaar zorgen en met elkaar dansen. Enkel dan valt geluk te rapen. Al dan niet onder een majestueuze boom.