Knack Focus’ grote Kerstwijzer om de feestdagen te overleven

Naast eten, eten, eten kan u deze vakantie uitbuiken met deze indigestie-vrije cultuurtips uit onze grote Kerstwijzer.

1. Kijk (samen) naar de finale van Stranger Things

Tien jaar geleden maakten we voor het eerst kennis met Mike, Lucas, Will en Dustin, vier nerdy kinderen in de jaren 80 die in hun kelder Dungeons & Dragons speelden. In een oogwenk werden zij, samen met de paranormale tiener Eleven, dé tv-helden die het komende decennium zouden definiëren. Stranger Things werd de reeks die Kate Bush weer hip maakte, die Winona Ryder introduceerde bij gen Z, die het internet verenigde rond het lot van de seut Barb en elk seizoen een tikje grootser, duurder en enger leek te worden. Vanaf 01.01.2026 kunnen we voor een laatste keer naar The Upside Down trekken met een aflevering van twee uur en vijf minuten. Een episch einde dat meer blockbuster dan tv is: voor Stranger Things is dat enkel passend.

2. Baat een boekenwinkel uit

De meest knusse game van het jaar was Tiny Bookshop. De opzet is de droom van elke doorgewinterde lezer: dien je ontslag in, laat alles achter, en open een boekenwinkel in een warm kustdorpje met maffe bewoners die gaandeweg je vrienden worden. De gameplay mag dan puur kapitalisme zijn – verkoop zo veel mogelijk boeken, investeer je winst – het spel heeft een hart. Het gros van de tijd spendeer je met het aanraden van echte boeken, waaronder het werk van William Shakespeare, Edgar Allan Poe, Virginia Woolf en commerciëlere titels als Heartstopper van Alice Oseman. Neem het van ons aan: het vreugdesprongetje van je klanten als blijkt dat ze effectief nood hadden aan een exemplaar van My Lesbian Experience With Loneliness is waarvoor je het doet.

3. Ga naar De XMAS-show van De Mens

De beste kerstnummers zijn de droevigste. River van Joni Mitchell. That Was the Worst Christmas Ever! van Sufjan Stevens. En ook Fairytale of New York van The Pogues, een nummer over de verloren dromen van twee Ierse immigranten in New York. Eén jaar geleden bracht De Mens al eens hun versie, Kerstmis in Leuven, met Isolde Lasoen, op hun kerstshow. En omdat kersttradities de gewoonte hebben om te blijven plakken, doen ze dat dit jaar nog eens opnieuw. Met veel kitscherige kerstdecoratie brengt De Mens hun iconische nummers, dit keer in het gezelschap van Helena Cazaerck van Maria Iskariot en de helft van Compact Disk Dummies, Lennert Coorevits. Kerstmuts is optioneel.

4. Lees een postmoderne klepper van 1200 pagina’s

Een kwarteeuw geleden verblufte Mark Z. Danielewski de literaire wereld met House of Leaves, zijn debuutroman, die zich op het hermetische kruispunt van metafictie, horror en postmodernisme bevond. In november bracht de Amerikaanse auteur Tom’s Crossing uit, een experimentele western van 1200 pagina’s met een niet zo toegeeflijke bladspiegel. Zou in essentie een verhaal zijn over een 16-jarige outsider in Utah die twee paarden over een bergketen moet trekken. Blijkt in de praktijk een briljant, maar moeilijk te doorgronden epos in een stijl die door een recensent van The Guardian beschreven werd als een mix tussen het gebrabbel van cowboy The Stranger (Sam Elliott) in The Big Lebowski en het proza van de 17e-eeuwse dichter John Milton.

5. Drop uw kind op een rave

In Brussel staan Laura Conant en Jonathan Cant bekend als het duo achter het experimentele label Montage. Voor de Bonkers Kidsrave ruilen ze hun zwartgeklede volwassenenpubliek in voor losgeslagen peuters en kinderen: in hun club, ingekleed door Casimir Franken en Nikolas Lestaeghe, zijn enkel vijf- tot tienjarigen welkom. Daarbij laten ze hun vooruitstrevende wortels niet achter. Verwacht geen technoremix van De Kabouterdans, wel post-clubgeluiden, gedeconstrueerde gabber, dub en breaks in een kindvriendelijke ruimte met zowel rookmachines als bellenblazers. In een veilige, gecontroleerde omgeving hard leren gaan met je beste vriendjes: je kunt er niet jong genoeg aan beginnen. Ouders niet welkom.

6. Ontdek of Tarantino gelijk heeft over Paul Dano

‘Weak sauce.’ Zo beschreef Quentin Tarantino recentelijk Paul Dano’s acteerprestatie in There Will Be Blood. In The Bret Easton Ellis Podcast deelde de regisseur zijn twintig beste films van de 21e eeuw. Paul Thomas Andersons meesterwerk had een eerste plek kunnen krijgen, vertelde hij, ware het niet dat Paul Dano meespeelt, ‘de slechtste fucking acteur’ van Hollywood. Veel regisseurs sprongen in de bres voor Dano: Ben Stiller noemde hem ‘fucking brilliant’, Zach Woods vond Tarantino een ‘kleine bitch’. Mocht u het alsnog eens zijn met Tarantino, kunt u verder met zijn Dano-vrije top drie: Black Hawk Down op één, gevolgd door Toy Story 3 en Lost in Translation. Buzz Lightyear – Paul Dano: 1 – 0.

7. Haal uw innerlijke meisje naar boven

TikTok heeft het over ‘girl dinners’ (een willekeurige verzameling snacks als avondmaal) en ‘girl’s girls’ (een wat omstreden term voor vrouwen die andere vrouwen steunen), maar wat betekent het echt om een meisje te zijn? Het Modemuseum toont hoe het meisje doorheen de westerse kunstgeschiedenis is verbeeld, van de anonieme meisjes met hun witte sokjes in een schilderij van Léon Spilliaert tot de geïsoleerde zusjes Lisbon in The Virgin Suicides van Sofia Coppola – hun slaapkamer wordt in de expo gereconstrueerd. Want ook al wordt de meisjestijd vaak getrivialiseerd, hun strikjes en ruches blijven onze beeldcultuur en de mode inspireren – denk aan ontwerpers als Simone Rocha en Ashley Williams.

8. Haal uw innerlijke surrealist naar boven

In november 1938 gaf René Magritte een zeldzame lezing in het KMSKA, in Antwerpen. Hij besprak er zijn kindertijd, zijn carrière tot dan toe en een bizarre droom die hij had gehad, over een vogel in een kooi die plots een ei werd. KMSKA neemt die lezing als uitgangspunt voor deze Magritte-expo – de eerste grote tentoonstelling van de surrealist in Antwerpen. Met behulp van artificiële intelligentie en oude interviews werd zijn stem gereconstrueerd en geeft Magritte zélf duiding bij dit overzicht van zijn werk, zoals over het voor hem monumentale moment dat hij de Italiaanse schilder Giorgio de Chirico ontdekte. Voor wie dit najaar nog geen tijd heeft gehad om naar Antwerpen te gaan: dit is uw kans.

9. Speel artistieke videogames in Bozar

Brady Corbets film The Brutalist, met Adrien Brody als de getraumatiseerde bouwmeester László Tóth, maakte begin dit jaar niet bepaald reclame voor het architectenberoep, maar deze winter kun je het toch eens proberen. Zonder een al dan niet authentiek Hongaars accent en vreselijke opdrachtgevers, maar binnen de veilige muren van Bozar. In het kader van de architectuurtentoonstelling Ouest. Urban Legend. biedt Bozar vijf games aan rond architectuur en de rol die ze kan spelen in de openbare ruimte, onze sociale relaties en ons gevoel van vrijheid. Inclusief een game waarin het iconische kunstencentrum is nagebouwd in Minecraft door de Britse youtuber en Minecraft-artist Adam Clarke aka Wizard Keen.

10. Analyseer Rosalía’s lyrics met 13 woordenboeken

Als ze geen popster was geworden, zou ze aan de universiteit theologie studeren, zegt Rosalía in interviews. Op haar nieuwe, vierde album Lux kan ze beide passies kwijt. Ter voorbereiding van de plaat las ze boeken over de levens van heiligen en leerde ze met behulp van experts een hoop nieuwe talen, om de vrouwelijke heiligen die ze bezingt in hun eigen taal te eren. Een greep uit het aanbod: de middeleeuwse mystica Hildegard van Bingen (Berghain, Duits), Olga van Kiev, die heilig werd verklaard ondanks alle mannen die ze had vermoord (De madrugá, Oekraïens) en Rabia al-Adawiyya, die door velen wordt beschouwd als de eerste vrouwelijke soefi-heilige in de islam (La yugular, Arabisch). Kunt u al eens mee uitpakken aan de kersttafel.

11. Begin het nieuwe jaar in de cinema

Voor wie oudjaar liever doorbrengt met Adam Driver en Cate Blanchett dan met dansende jongeren met te veel cava op. Op de laatste avond van 2025 vertoont Cinema Palace in Brussel de nieuwe film van Jim Jarmusch (Only Lovers Left Alive, Ghost Dog: The Way of the Samurai) in avant-première. In zijn zelfverklaarde ‘antiactiefilm’ Father Mother Sister Brother – goed voor de Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië – onderzoekt de regisseur hoe disfunctioneel families kunnen zijn. Met onder meer Charlotte Rampling en Tom Waits als onvolmaakte ouders en Vicky Krieps, Adam Driver en Cate Blanchett als kinderen met mommy en daddy issues. Weet u meteen dat de gesprekken rond uw kersttafel al bij al toch meevielen.

12. Begin het nieuwe jaar in een supermarkt

Je kunt deze kerstvakantie het nieuwe jaar inzetten op heel wat originele locaties: in het Centraal Station van Antwerpen (op het feestje georganiseerd door Club Vaag), op het grootste nieuwjaarsfestival ter wereld (FCKNYE in Brussels Expo) of in een oude textielfabriek in Anderlecht (La Fabriek). Maar wat ons betreft, is de oude Smatch-supermarkt in Mechelen toch de bijzonderste. Nachtwinkel NYE wordt georganiseerd door Lunar, een muziekcollectief dat al tien jaar lang elektronische muziek naar Mechelen brengt – inclusief een optreden met een modulaire synthesizer helemaal boven in de Sint-Romboutstoren. Op de line-up staan bovendien alleen vrouwelijke dj’s: Roos, Mariona en Liebenskind aka Ilse Liebens sturen je dansend 2026 in.