Sofia Coppola over ‘Priscilla’: ‘In die tijd Elvis verlaten, dat getuigt van moed’

Sofia Coppola richt haar gevoelige lens deze keer op Priscilla, de vrouw die de deur van de King achter zich dichttrok. A little conversation over Presley, Graceland en moeders die verondersteld worden binnen te blijven.

Na Baz Luhrmanns hyperglamoureuze spektakelstuk Elvis (2022) verkent ook Sofia Coppola het rijk van de king of rock ’n’ roll, zij het niet door de ogen van het idool dat verderleeft in onverslijtbare hits als Jailhouse Rock, Always on My Mind of Hound Dog. De bij elegantie, stijl en onbenoemde gevoelens zwerende regisseuse van Lost in Translation laat je meevoelen met zijn echtgenote Priscilla.

Het is al intimiderend als je voor het eerst de slaapkamer van een jongen betreedt. Kun je je voorstellen dat dat de slaapkamer van Elvis is?

Priscilla Ann Beaulieu was nog een kind toen ze Elvis in Duitsland ontmoette (waar haar stiefvader als luchtmachtofficier werkte en Presley zijn legerdienst deed), ze was minderjarig toen ze in zijn paleis Graceland introk en ze was een 29-jarige moeder toen ze de King verliet en voor haar vrijheid koos.

Een klassieke biopic, een provocerend drama of een aanval op een Amerikaans icoon van Amerika moet je van Coppola evenwel niet verwachten. De dochter van de legendarische regisseur van The Godfather en Apocalypse Now benut ten volle haar befaamde talent om de innerlijke gevoelswereld van eenzame, sterke, al dan niet opgesloten jonge vrouwen te weerspiegelen in esthetisch puntgave, pastelkleurige impressies. Priscilla is meer Coppola dan Priscilla. De film lonkt niet naar het leger Elvis-fans maar naar al wie van verrukking gezucht heeft bij The Virgin Suicides (1999), Lost in Translation (2003) of Marie Antoinette (2006).

De gedistingeerde, minzame maar nooit uit haar rol vallende Sofia Coppola ontkent het niet wanneer we haar tijdens het Festival van Venetië strikken voor een Aperol spritz en een goed gesprek.

Sofia Coppola: Ik vroeg me aanvankelijk af of Priscilla Presley niet te veel op koningin Marie Antoinette leek. Maar hun werelden zijn zo verschillend en ik was zo verliefd op het personage dat ik besloot het erop te wagen.

We zagen in jou ook niet meteen een Elvisfan.

Coppola: Uiteraard liggen sommige van zijn songs me na aan het hart en het beviel me zeer dat hij zo gehecht was aan stijl. Elvis is iconisch en ik bewonder hem als artiest, maar eigenlijk weet ik niet zo veel over hem en ben ik nooit bijzonder geïnteresseerd in hem geweest. Toen ik jaren geleden een leuk vakantieboek zocht, pikte ik Elvis and Me (1985) op, de memoires van Priscilla Presley. Die raakten me meer dan ik had gedacht. En toen ik later voorzichtig een film overwoog, vond ik het een aanlokkelijk idee om dat markante landgoed Graceland, het Memphis uit de jaren zestig en de americana van die tijd visueel uit te werken. Zoiets had ik nog nooit gedaan.

Welke passages in dat boek raakten je precies?

Coppola: Het boek dompelt je in haar ervaring onder. Ik was een paar keer oprecht verrast. Wat Priscilla meemaakt, is voor een deel universeel: alle meisjes spartelen door een periode waarin ze vrouw worden en voor zichzelf leren opkomen. Voor de generaties vóór mij is het ook erg herkenbaar dat Priscilla als moeder verondersteld wordt thuis te blijven terwijl haar man zich in de buitenwereld helemaal kan uitleven. Maar tegelijkertijd is de setting zeer ongebruikelijk en is het níét universeel dat je eerste kus eentje met Elvis Presley is of dat de allergrootste rockster jou bijzonder vindt. Priscilla leerde Elvis kennen toen ze veertien was en was amper zeventien toen ze van haar ouders in Graceland mocht intrekken. Ze ging toen nog naar het middelbaar. Daar schrok ik toch van. Overdag kreeg ze les op een katholieke school, ’s nachts feestte ze met Elvis. Of nog zoiets: het is al intimiderend als je voor het eerst de slaapkamer van een jongen betreedt. Kun je je voorstellen dat dat de slaapkamer van Elvis Presley is?

Het leek een sprookjeshuwelijk, maar jaar na jaar wogen de eenzaamheid en de weinige kansen tot zelfontplooiing zwaarder door bij Priscilla.

Coppola: Ik ben heel erg geïnteresseerd in hoe mensen de mensen worden die ze zijn geworden, hoe je identiteit vorm krijgt, welke keuzes bepalend zijn. Ik probeer het vanuit Priscilla’s standpunt te bekijken. Ze maakt grote momenten door die haar leven veranderen en vindt geleidelijk aan zichzelf. Ik vind haar uiteindelijke beslissing indrukwekkend: in die tijd Elvis en Graceland verlaten getuigt van moed en grote kracht. Ze had niets, geen eigen carrière, geen eigen middelen… Voor vrouwen was het in de jaren zeventig bepaald niet gemakkelijk om onafhankelijk te zijn.

Priscilla behoort tot dezelfde generatie als je moeder, niet?

Coppola: Dat heeft zeker meegespeeld. Als ik kijk naar het verschil tussen de generatie van mijn moeder en die van mijn dochters… Op korte tijd is de rol van vrouwen sterk veranderd. Niet dat alles verleden tijd is. Ik zie nog steeds vrouwen die zich volledig aan hun man wijden en exact doen wat die wil. Maar de generatie voor de mijne werd toch met beduidend meer beperkingen en hindernissen geconfronteerd. De verwachting was dat je bestaan vervuld was met een goed draaiend huishouden en een succesrijke echtgenoot. Mijn moeder heeft moeten vechten om haar creatieve leven enigszins te kunnen leven.

Hoofdrolspeelster Cailee Spaeny is een revelatie. Hoe heb je je ideale Priscilla gevonden?

Coppola: De casting was een zware dobber. Ik wilde absoluut slechts één actrice. Maar wie kan een kind van veertien én een vrouw van negenentwintig spelen? De castingmensen kwamen met Cailee Spaeny. Mijn boezemvriendin Kirsten Dunst (te zien in Coppola’s films The Virgin Suicides, Marie Antoinette en The Beguiled (2017), nvdr.) had net met haar samengewerkt (in Civil War van Alex Garland, nvdr.) en bezwoer me dat ze een groot talent is. Met haar babyface, bedachtzaamheid en gevoeligheid kan ze ook nog een vijftienjarige spelen. Ik ben zo blij dat ik een onbekende hebben mogen casten. Ik vind het zo jammer dat altijd dezelfde namen terugkomen onder druk van de financiers.

Het einde van de film bracht Priscilla Presley zelf aan het huilen.

En waar vond je je Elvis?

Coppola: Het is een ferme uitdaging, een goeie Elvis vinden. Helemaal niemand ziet er zoals Elvis uit. Ik wilde dus vooral voor iemand met charisma gaan. De essentie van Elvis leek me belangrijker dan de look. In het restaurant zag ik hoe alle vrouwen zich omdraaiden toen Jacob Elordi (Nate in Euphoria, nvdr.) binnenkwam en hem nastaarden. Ik kan me voorstellen dat Elvis dat effect ook had. Jacobs gevoeligheid gaf de doorslag. We zochten geen Elvis de performer, we laten net de andere Elvis zien: die in zijn privéleven.

Als je een film maakt over een bestaande persoon die niet beroemd is, maak het niet echt uit wie je cast. Hier ligt het anders. Ik wil niet dat de kijker afgeleid wordt door een Elvis die niet op Elvis lijkt. Ik wil dat hij opgaat in het verhaal. Een zekere gelijkenis, een goede indruk was nodig. Ik denk dat Jacob de essentie wel vat.

Heb je gevloekt toen het nieuws kwam dat Baz Luhrmann zich aan een Elvis-spektakel had gezet?

Coppola: Het leek me juist cool. Ik wist dat hij iets helemaal anders zouden maken. Door zijn film zou Elvis weer volop in de belangstelling staan. Hij frist de algemene kennis op en vervolgens kom ik met een heel andere kant van het verhaal. Ideaal.

Visueel druk je zoals steeds je stempel op de film, met vrije, dromerige beelden in betoverend licht.

Coppola: Het is geen geheim dat ik van fotografie hou. Een van de redenen waarom ik doodgraag met Philippe Le Sourd werk (Franse director of photography die eerder Ridley Scotts A Good Year, Wong Kar-wais The Grandmaster en Coppola’s The Beguiled en On the Rocks (2020) schoot, nvdr.), is zijn belichting. Maar ik vind Priscilla stilistisch géén kopie van mijn vroegere films. De look is anders. De kleuren zijn veel levendiger. De sixtiesfoto’s van William Eggleston (een van de eerste kunstfotografen die met kleurenfilm werkte, nvdr.) waren een inspiratie. Het was een waar plezier om de americana en Elvis’ kitschwereld uit te beelden. Vooral omdat ik ook wel weet dat er bij mij áltijd een zekere gevoeligheid in sluipt.

Je laat inderdaad weinig grimmigheid toe. Dat wordt je soms aangewreven.

Coppola: Ik vermijd liever dat het troosteloos wordt. Deze film eindigt droevig maar niet helemaal. Priscilla begint een nieuwe leven. Dat is altijd hoopvol. Ze grijpt haar kans om een eigen leven te starten. Het einde bracht Priscilla zelf aan het huilen. Voor haar is het droevig omdat haar huwelijk op de klippen loopt. Zelf vind ik het bitterzoet.

Geloof je dat er een female van een male gaze valt te onderscheiden?

Coppola: Er zijn zo veel soorten regisseuses als er regisseuses zijn. Ik weet niet hoe ik je vraag moet beantwoorden. Zelf werk ik intuïtief. Ik volg mijn gevoel zonder alles te overdenken. Ik heb niet graag dat het te nadrukkelijk wordt en laat graag een deel over aan de verbeelding van de kijker.

Hier probeer ik het verhaal van Priscilla vertellen vanuit haar perspectief. Hoe is het om een vrouw te worden? Hoe voelt het om een moeder te worden? Want dat is waarom ik zo van film hou: ke kijkt vanuit het perspectief van iemand anders, je leeft even hun leven.

Ik zeg dus niets over gender, ik zeg dat elk individu een verschillende, eigen blik heeft. Als iemand anders Priscilla had geregisseerd was het hoogstwaarschijnlijk een heel andere film geworden.

Je staat bekend om je gretig en vernuftig gebruik van muziek. Maar veel Elvis horen we niet.

Coppola: Ik wilde zijn muziek natuurlijk wel gebruiken maar we kregen geen toelating. Het Presley Estate waakt nogal defensief over zijn imago. Het was niewt een flard Love Me Tender omdat dat een oude song is die tot het publieke domein behoort. We willen wel het gevoel dat Elvis in the room is maar Priscilla is de centrale figuur. Het is haar verhaal dus is het geen ramp dat we de muziek van Elvis niet hebben. Phoenix, de band van mijn echtgenoot Thomas Mars, heeft me enorm geholpen met het uitkiezen van muziek uit die tijd, of die voelt als muziek uit die tijd.

In Venetië flankeerde Priscilla Presley je op de rode loper. Hoe nauw was zij bij de film betrokken?

Coppola: Priscilla, een erg lief mens, hengelde voor alle duidelijkheid níét naar een film. Ik heb haar destijds benaderd. Het idee maakte haar nerveus maar na wat bedenktijd besloot ze me te vertrouwen. Ze houdt van mijn films. Ze was er gerust in dat ik niet ongevoelig zou zijn.

Je bent de baby die gedoopt worden in The Godfather en de verwaande jonge zus in Rumble Fish, twee films van je vader Francis Ford Coppola, die je vaak meenam naar zijn sets. Heb je daar wat van opgestoken?

Coppola: Dat was een heerlijke tijd. Boeiend en leerrijk, al stond ik daar destijds natuurlijk niet bij stil. Ik heb nooit gedacht dat ik op een dag misschien hetzelfde zou doen als mijn vader. Maar toen ik uiteindelijk zelf als regisseur op de set stond, merkte ik wel dat ik in een vertrouwde omgeving was én goed wist wie wat moest doen.

Barbie van Greta Gerwig en Oppenheimer van Christopher Nolan waren de toppers van 2023. Wes Anderson heeft een leger fans. Zijn de auteurs Hollywood aan het redden?

Coppola: Goh, ik ben echt niet bezig met de redding van Hollywood. (lacht) Ik hoop dat onafhankelijke films blijven bestaan want het is niet gelogen dat het harde tijden zijn voor de onafhankelijke film. Ik ben blij dat ik begonnen ben in een gemakkelijker periode. Ik zou er nu niet graag voor staan. Al geloof ik dat er altijd filmmakers zullen rondlopen die hun verhalen willen vertellen en een manier zullen vinden om door de mazen van het net te glippen.