Hoe Shonda Rhimes de machtigste vrouw van tv-land werd

The Residence is de vierde reeks van Shonda Rhimes voor Netflix. Nog máár de vierde, sinds ze in 2018 een exclusiviteitscontract tekende. Waarom Rhimes daar ook in crisistijden vlotjes mee weg komt.

Naast een stevige portie seks, leugens en cheeky dialogen, bevat elke Shonda Rhimes-reeks drie vaste ingrediënten. Er is een sterk, vrouwelijk hoofdpersonage. Er is een interraciale cast. En er zijn politieke intriges. In The Residence is dat niet anders. Sterke vrouw van dienst is Cordelia Cupp, detective, ornitholoog en licht onuitstaanbare betweter. Wanneer de stafchef van het Witte Huis vermoord wordt, wordt zij aangesteld om de 157 verdachten te ondervragen. De presidentiële residentie is het monumentale decor voor een reeks vol geheimen, ruzies om miniatuurtaarten, vluggertjes in de keuken en een onfortuinlijk optreden van Kylie Minogue. Het is een whodunit die klinkt als een Scandal-remake en kijkt als een juicy Knives Out-sequel. The Residence levert opnieuw de soapy pret die van Shonda Rhimes een van de grootste tv-bonzen ooit gemaakt heeft.

Rhimes, 55, staat al twintig jaar aan het hoofd van Shondaland, een imperium van podcasts, evenementen en reeksen die haar onsterfelijk maakten, waaronder Grey’s Anatomy (2005-nu), Scandal (2012-2018), How to Get Away With Murder (2014-2020) en Bridgerton (2020-nu). In 2014 stond haar naam dermate synoniem met kijkcijferhits dat tv-omroep ABC ‘Thank God It’s Thursday’ in het leven riep: een donderdag waarop uitsluitend Shondalandproducties vertoond werden. Associated Press had het over ‘ongeëvenaarde tv-geschiedenis’. Dat was niet eens overdreven: tv-geschiedenis schrijven, het is zowat Rhimes’ handelsmerk.

○ ○ ○

Shonda Rhimes groeide op in de suburbs van Chicago, als jongste in een gezin van zes. Als introverte en ietwat vreemde peuter, spendeerde ze het grootste deel van haar tijd in de berging, waar ze oorlogje speelde met de potten confituur en prinsessenbonen. Haar ouders, twee academici, leerden haar al op jonge leeftijd om zelfverzekerd in het leven te staan. ‘Mijn vader is een feminist en mijn moeder is zoals ik, maal duizend’, vertelde ze in 2023 aan Vulture. Wanneer een leerkracht op school gemeen was tegen Rhimes, kon haar moeder teleurgesteld zijn als Rhimes brutaal reageerde – maar nog meer als Rhimes níét van zich afbeet. ‘Ik moest voor mezelf opkomen. Het is dankzij mijn moeder dat ik, wanneer ik een ruimte binnenkom, altijd het gevoel heb dat ik er thuishoor.’

De tweede belangrijke vrouw in Rhimes’ leven is Debra Martin Chase, een Afro-Amerikaanse producent. Chase is de eerste die Rhimes als stagiaire liet kennismaken met de entertainmentindustrie. Ook gaf zij Rhimes de kans om met The Princess Diaries 2 haar eerste scenario voor een blockbuster te schrijven, twee jaar nadat haar scenariodebuut Crossroads (2002), met Britney Spears in de hoofdrol, was geflopt. En vooral: Chase was voor Rhimes het levende bewijs dat je het als zwarte vrouw kon maken in een mannelijke, witte industrie.

Zo’n rolmodel was nodig. In 2005, toen Rhimes haar tv-debuut maakte met het ziekenhuisdrama Grey’s Anatomy en het televisielandschap een eerste keer opschudde, was ze nog steeds een van de weinige showrunners van kleur. In haar autobiografie Year of Yes noemt ze zichzelf een ‘F.O.D.’: First Only Different. ‘Als je een F.O.D. bent, draag je extra verantwoordelijkheid, of je dat nu wilt of niet.’ In haar geval betekende dat breken met de witte norm op tv. In plaats daarvan voerde ze ‘kleurenblind casten’ in: in Rhimes’ ziekenhuis is de stagiair van Koreaanse komaf, de hoofdchirurg een Afro-Amerikaanse man, en ras geen punt. ‘Ik deed wat volgens de mannen in pak niet kon op tv. En Amerika bewees hen ongelijk, door te kijken. We waren letterlijk het gezicht van televisie aan het veranderen.’

Elk verhaal dat Rhimes sindsdien bracht, was deel van de missie, die ze in elk interview zou herhalen: ‘Ik wil niets maken wat al eerder gemaakt is.’

○ ○ ○

Alleen, in 2017 merkte ze dat het steeds moeilijker werd om die missie te verwezenlijken. ABC hield haar op dat moment al vijftien jaar aan boord, dankzij een riant salaris en ongeziene creatieve vrijheid. Rhimes kon maken wat ze wilde zonder pilootafleveringen te draaien en zonder al te veel overleg. Zelfs toen The Catch in 2016 volledig flopte, bestelde ABC een tweede seizoen. Toch begonnen de beperkingen en extreem hoge werkdruk van kabel-tv aan haar te vreten. ‘Het voelde alsof ik steeds dezelfde bal de heuvel aan het oprollen was’, vertelde ze aan The Hollywood Reporter.

Een banale ruzie over Disneyland was de druppel. Als onderdeel van Rhimes salarispakket kreeg ze van ABC all-inclusive tickets voor het pretpark. Wanneer ze een extra ticket vroeg voor haar zus, reageerde een executive: ‘Heb je nog niet genoeg?’ Diezelfde dag nog belde ze haar advocaat met een opdracht, die opnieuw een aardverschuiving zou veroorzaken: ‘Vind een manier om me bij Netflix te krijgen.’ In de zomer van 2017 wordt ze de eerste grote producent die kabel-tv verlaat voor een exclusiviteitscontract van 100 miljoen dollar bij Netflix. Nog waardevoller dan de zak geld is de belofte die CEO Ted Sarandos haar maakt, vertelt ze aan Vulture. ‘Ik zei hem letterlijk: “Ik wil dat niemand me lastigvalt. Ik wil gewoon reeksen maken.” En Ted zei: prima.’

Rhimes’ vertrek bij ABC luidt de overgang in naar het streamingtijdperk. Jenji Kohan (Orange Is the New Black), Shawn Levy (Stranger Things), Eric Newman (Narcos): allen tekenen ze een Netflixdeal voor meerdere jaren in de maanden na Rhimes’ overstap. De opvallendste naam in dat rijtje is Ryan Murphy, de man achter Glee en American Horror Story, voor wie Netflix het extravagante bedrag van 300 miljoen dollar neertelt.

Vrijwel meteen siert hij magazinecovers als ‘de man van 300 miljoen’. Plots gaat het niet meer over hoe Rhimes een revolutie ontketende, maar wel hoe een witte man het driedubbele verdient van een zwarte vrouw. ‘Ik raakte geobsedeerd met hoe Ryan zijn macht omarmt. Hij ownt zijn shit. Why wouldn’t I own my shit?’
Het herinnerde Rhimes aan de les die ze als kind van haar moeder kreeg: als je ergens binnenkomt, own the room. Ze besloot om dit keer wél op sociale media uit te pakken met haar miljardenwinsten, om zich wél te laten kronen tot de machtigste vrouw van tv. In 2018 kondigt Rhimes aan dat er acht shows in de pijplijn zitten bij Netflix, waarvan er intussen al drie verschenen zijn: Bridgerton, Inventing Anna (over scammer Anna Sorokin) en The Residence. Haar vierde show, Queen Charlotte, schreef ze tussendoor. Allemaal dienen ze de twee doelen die Rhimes zich stelt: de reeksen moeten groter zijn dan die bij ABC. En Shondaland moet een merknaam worden zoals Marvel dat is.

Uiteindelijk is het ook Rhimes die aan het langste eind trekt. In 2023 keerde Murphy terug naar FX, na tien Netflix-projecten, waarvan enkel The Jeffrey Dahmer Story echt potten brak. Rhimes zit na acht jaar pas aan haar vierde show, maar scoorde met Bridgerton de best bekeken Netflixreeks ooit – tot Squid Game haar van de troon stootte. Intussen hernieuwde Netflix al enkele keren hun deal, die opgeteld op 450 miljoen dollar wordt geschat. Netflix betaalde nog nooit iemand meer.

In 2021 verhuisde Rhimes met haar drie kinderen naar de oostkust, ver weg van het hoofdkantoor van Netflix. Op haar moodboard staan uiteenlopende projecten, van een sequel van Crossroads tot sciencefiction en een musical. In The Hollywood Reporter zei ze dat ze zelfs een opvolger voor Grey’s Anatomy niet uitsluit. ‘Blijkbaar willen zenders meer wekelijkse shows. Eerlijk? Ik mis ze. Het was fun en ik was er goed in.’
Wat ze ook kiest: niemand houdt haar tegen.