Momenteel loopt her en der in Vlaanderen en Brussel Arctic Accents, een festival dat de Finse muziek in de schijnwerpers zet. In de AB wist het 47-jarige accordeonfenomeen Kimmo Pohjonen indruk te maken met ‘Uniko’, het resultaat van zijn alliantie met strijkers en elektronica.
DA GIG: Kimmo Pohjonen met Samuli Kosminen en Proton Quartet in AB, Brussel op 5/12.
IN EEN ZIN: Pohjonen verkende met verve het grensgebied tussen folk, indietronica en hedendaagse kamermuziek en deed dat met de energie van een punkmuzikant.
HOOGTEPUNTEN: vielen moeilijk te isoleren. Alles uit ‘Uniko’ was zonder meer uitstekend.
DIEPTEPUNTEN: geen.
BESTE QUOTE: Pohjonen en zijn gezellen lieten de muziek spreken en maakten er verder geen woorden aan vuil.
Pohjonen wordt wel eens de ‘Jimi Hendrix van de trekzak’ genoemd. Hij is dan ook geen doordeweekse muzikant, maar een pionier die de klank van zijn instrument vervormt met allerlei elektronische snufjes en in stilistisch opzicht van alle markten thuis is. Folk, jazz, rock, klassiek, avant-garde, geïmproviseerde muziek, hij brengt het allemaal met het grootste gemak en zin voor avontuur. Kimmo Pohjonen, die zowel Patti Smith als David Bowie onder zijn fans telt, is actief bij bands als KTU (met twee leden van King Crimson) en Kluster, schrijft soundtracks voor film en theater, houdt zich bezig met allerlei gewaagde multi-mediaprojecten maar begeleidt op zijn accordeon net zo goed Finse worstelwedstrijden. Zijn jongste cd, ‘Uniko’, geproducet door Valgeir Sigurdsson (zie Björk en CocoRosie), bevat muziek die hij samen met zijn vriend, de elektronicakunstenaar Samuli Kosminen, schreef voor het gerenommeerde Amerikaanse Kronos Quartet.
Hoewel dat strijkkwartet tijdens zijn huidige tournee werd vervangen door het Finse Proton, was de zeggingskracht van de elektro-akoestische composities er beslist niet minder om: het publiek luisterde ademloos naar het werk dat folk, hedendaags klassiek, musique concrète en indietronica samensmolt en werd gespeeld met de energie en de fysieke attaque van een punkband.
Eén van de grote verdiensten van Kimmo Pohjonen is dat hij erin slaagt accordeonmuziek in een nieuwe, onverwachte context te plaatsen. Tijdens het 25 minuten openingsstuk van het concert merkte je hoe op het podium tegengestelde werelden samenkwamen. De violisten volgden de parituur, terwijl Pohjonen en sampletovenaar Kosminen zich overgaven aan de inspiratie van het moment. Daardoor gebeurden er vaak onverwachte dingen: romantische thema’s werden overstemd door folkloristische motiefjes, waarna alle instrumenten de dissonante toer opgingen en opgewonden met elkaar begonnen te kibbelen, zoals mensen elkaar proberen te overstemmen in een druk café.
Kosminen goochelde intussen met elektronische percussie of stevige synthriffs en perste knars-, piep- en schraapgeluiden uit zijn machines, al stelde je even later vast dat uit de schijnbare chaos toch weer kwetsbare, meeslepende melodieën geboren werden.
Pohjonen en zijn gezellen namen de aanwezigen mee op reis door een steeds wisselend landschap. Nu eens klonk de muziek mijmerend, melancholisch en statig voortschrijdend, dan weer was ze uitbundig, jachtig en blakend van levensvreugde. Bij het strijkkwartet voelde je de ritmische pulse die je ook vaak in het werk van Philip Glass en Michael Nyman aantreft.
De accordeonist wierp intussen zijn hele lijf in de strijd, kronkelde als een slang op zijn kruk, richtte zich op alsof hij ieder moment ten hemel kon stijgen en prevelde woordenloze sjamanengezangen, die afwisselend deden denken aan muziektradities van primitieve volkeren, Russisch-orthodoxe kerkhymnen en de gevocaliseerde tablas zoals we die kennen uit het werk van Nitin Sawhney.
Wat opviel in de AB was dat de accordeon, ook als voorwerp, voor prachtige scènebeelden zorgde. Kimmo Pohjonen wiegde het instrument gracieus in zijn armen als een danspartner of als een baby die getroost diende te worden. Op andere momenten groeide het uit tot een briesend beest dat zich nauwelijks in toom liet houden. Als laatste toegift speelde het gezelschap ‘Voima’, een wervelend nummer uit het repertoire van Kluster, waarin zowel echo’s uit Arabische muziek als Argentijnse tango te ontwaren vielen en zo kwam een opwindend einde aan een optreden dat de aanwezigen alle hoeken van de zaal liet zien.
Voor wie er nog aan twijfelde: Kimmo Pohjonen mag rustig worden toegevoegd aan het groeiende lijstje hippe hedendaagse componisten waarop ook Jóhann Jóhannsson, Peter Broderick, Max Richter en Ólafur Arnalds staan te blinken. Intrigerend concert.
Dirk Steenhaut
Deze maand ook nog te zien tijdens Arctic Accents zijn o.a. Värttinä op 15/12 in Antwerpen (Arenberg), 16/12 in Ieper (Cultureel Centrum) en 17/12 in Brussel (AB) en RinneRadio op 20/12 in Gent (Vooruit) en 22/12 in Brussel (AB).
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier