Adrianne Lenker in het Koninklijk Circus: liedjes die je hart uitwringen als een spons

We kennen mensen die een arm en een been veil hadden voor een kaartje, maar het aanbod bleek helaas veel kleiner dan de vraag. Sneu dus voor wie er niet bij was, want Adrianne Lenker, de frontvrouw van Big Thief, gaf in het Koninklijk Circus een bloedmooi, tussen folk en country balancerend concert dat ons nog lang zal heugen.

Lenker, die opgroeide in een aantal religieuze sektes in Minnesota, maar tegenwoordig vanuit New York opereert, geeft blijk van een niet te stuiten scheppingsdrang. Sinds 2006 bracht de zangeres niet minder dan vijf langspelers uit met haar band Big Thief, zes onder haar eigen naam en dan nog enkele ep’s samen met haar ex, Buck Meek.  

Haar productiviteit lijkt dus geen grenzen te kennen, maar nog opzienbarender is het consistente niveau van haar oeuvre. Zo verscheen onlangs het alom bewierookte Bright Future, een organische plaat die ze met enkele vrienden inblikte in een afgelegen studio in de bossen van New England, met behulp van analoge apparatuur en uitsluitend akoestische instrumenten. Het gebruik van moderne technologie was uit den boze: spontaneïteit stond centraal en Adrianne Lenker, gitarist Mat Davidson, pianist Nick Hakim en violiste Josefin Runsteen speelden samen in dezelfde ruimte, wat verklaart waarom de lp zo warm, direct en ongekunsteld klinkt. Dit is muziek die gespaard blijft van productionele trucjes: rauw en imperfect, zeker, maar tegelijk ook eerlijk, kwetsbaar en authentiek.  

In haar ambachtelijke liedjes verkent Lenker innerlijke emotionele landschappen, waarvan de bergen en dalen gevormd zijn door liefde in al haar complexe verschijningsvormen, verlangen, herinnering en het verlies van onschuld. De 32-jarige zangeres draagt het hart op de tong en put inspiratie uit haar eigen leven. Ze lardeert haar emotionele ups en downs met schijnbaar alledaagse beelden en details die, bij nader inzien, vaak een sleutel vormen tot haar kleine trauma’s. Dat verklaart wellicht waarom zovelen zich in haar werk herkennen. 

Verbluffende fingerpickingtechniek

Tijdens het eerste deel van haar optreden in Brussel had Adrianne Lenker, met dezelfde witte cowboyhoed als op de hoes van Bright Future, genoeg aan haar glasheldere stem en twee gitaren om het publiek muisstil te krijgen.  

Zes van de negen nummers uit haar soloset waren afkomstig uit platen van Big Thief, zoals Capacity, U.F.O.F en Dragon New Warm Mountain I Believe in You. The Only Place, Simulation Swarm of Orange klonken weliswaar soberder en ingetogener dan in hun bandversies, maar dankzij Lenkers verfijnde, soms zelfs verbluffende fingerpickingtechniek bleef hun harmonieuze rijkdom intact. Bovendien kwam, door de sobere uitvoeringen, de nadruk meer op de teksten te liggen.  

De zangeres brak Pretty Things al na één strofe af, vermoedelijk omdat ze dacht dat iemand in het publiek onwel was geworden, maar via een omweggetje –het duidelijk populaire Born For Loving You– zou ze het nummer alsnog hernemen.  Ook Zombie Girl, uit Songs and Instrumentals, werd door heel wat vrouwen op de eerste rijen woord voor woord meegezongen. Steamboat schreef Lenker toen ze 21 was en nog geen voet buiten de Verenigde Staten had gezet. ‘Het is wel cool dat ik dat lied nu, ruim tien jaar later, zowat overal ter wereld mag zingen’, vertelde ze. ‘Maar voor de rest is er niets veranderd, hoor: I’ve still got troubles’. Jonathan, een oud nummer, uit de ep A-Sides die ze opnam in 2014, toen ze nog een duo vormde met Buck Meek, bracht ze dan weer op speciaal verzoek van een fan. 

Vervolgens kreeg Adranne Lenker op het podium het gezelschap van pianist Nick Hakim, die eerder op de avond het gesmaakte maar nogal kort uitgevallen voorprogramma had verzorgd, en violiste Josefin Runsteen. Hun eerste song als trio, Real House’, week aanzienlijk af van de uitvoering op de plaat, maar was meteen een schot in de roos. Lenker vertelde hier over de eerste film die haar als kind angstig maakte en over haar getroebleerde relatie met haar moeder. Tijdens het tweede deel van haar concert putte de artieste ongeveer in gelijke mate uit Songs and Instrumentals en Bright Future, haar jongste soloplaten. De viool van Runsteen tekende een rouwrandje rond Not Just a Lot, Just Forever en het nostalgische Free Treasure had iets van een bladzijde die uit een dagboek was gescheurd. 

Puur en intimistisch

Zowel het smachtende No Machine als Heavy Focus was voorzien van prachtige driestemmige samenzang. Met het oog op Evol, over de bedrieglijke aspecten van de taal die, zeker in de liefde, vaak tot misverstanden leiden, nam Adrianne Lenker zelf plaats achter het klavier. ‘Reuze spannend’, zei ze, ‘Want op piano ben ik nog maar een beginner’. In Donut Seam zat een ecologisch thema verborgen en werd de teloorgang van een amoureuze relatie vergeleken met die van de planeet. 

De hele avond slaagde Lenker slaagde erin met minimale middelen een maximaal effect te bereiken: de rudimentaire percussie van Runsteen in Heavy Focus was daar een sprekend voorbeeld van. Tijdens het pakkende Sadness as A Gift wist de zangeres je hart uit te wringen alsof het een spons betrof. In al zijn puurheid en intimisme was het concert dan ook wars van goedkope effectjagerij. Zeker, de verstilde liedjes leken slechts na te smeulen als een houtblok in een kampvuur, maar in je emotionele huishouding deden ze de vlammen doorgaans hoog oplaaien. 

Adrianne Lenker en haar medeplichtigen bewezen in het Koninklijk Circus dat je, ook anno 2024, nog altijd een breed publiek op sleeptouw kunt nemen zonder samples of autotune. Een verheugende vaststelling. 

DE SETLIST: The Only Place / My Angel / Simulation Swarm / Orange / Born for Loving You / Pretty Things / Zombie Girl / Steamboat / Jonathan // Real House / Not A Lot, Just Forever / Ingydar / Free Treasure / No Machine / Evol / Heavy Focus / Donut Seam / Sadness As A Gift / Anything // Symbol.