Een ode aan Tom Petty, de man die er altijd geweest is

Tom Petty, de Amerikaanse rocker met een actieradius van minstens drie generaties en meer dan veertig jaar, bekend van supergroep The Traveling Wilburys en zijn eigen The Heartbreakers, is niet meer. En zo is er weer eentje minder ’to keep this world from draggin’ down’.

Het lijkt alsof hij er altijd geweest is, Tom Petty. Hoewel je hem makkelijk met de seventies associeert, zijn ’s mans meest glorieuze jaren toch vooral de eighties, de époque van overdadig geproduceerde drums, wanstaltig dure videoclips en cocaïne.

Op die videoclips na, slaagde de zachtaardige Petty er aanvankelijk meer dan behoorlijk in die valkuilen te vermijden – hij was niet bepaald tuk op de roes van drank, en een occasionele feestneus niet te na gesproken, liep de rocker meestal in een wijde boog om elk exces heen.

Op het nippertje gered

Toen hij in de jaren negentig dan toch door de knieën ging, was het meteen een bijzonder zware knieval: heroïne. Niet toevallig het gif waar mishandelde kinderen op latere leeftijd vaak naar grijpen. Want Petty werd op jonge leeftijd door zijn gewelddadige vader met de vuisten bewerkt. ‘Ik moet vier of vijf geweest zijn’, herinnerde hij zich later, over de eerste keer. Het gebeurde in een Chevy Model ’55’.

Petty worstelde lang en hard, maar overwon uiteindelijk zijn enige verslaving. Al zag hij dat zelf niet als een overwinning en weigerde hij er aanvankelijk over te praten. ‘Ik wilde niet dat mensen dachten: “Petty is ervan af geraakt, dus zó moeilijk zal het wel niet zijn”. De meesten slagen er niét in. Ik heb het zelf maar op het nippertje gered’.

Nadien bleef Tom Petty schitteren, na de jaren negentig, maar zelfs ook de voorbije tien jaar. Zijn soundtrack voor She’s the One (1996) was in al die jaren eigenlijk zijn énige faux pas. Ook Petty zelf desavoueerde die plaat: ‘Ik had ze niet mogen maken, maar ik had niks anders te doen’.

Loyauteit en verantwoordelijkheidszin waren constanten in het leven van Tom Petty.

Zijn eerste band Mudcrutch, waar ook de latere Heartbreakers Benmont Tench en Mike Campbell deel van uitmaakten, zou hij in de loop der jaren verschillende keren opnieuw bijeenroepen voor tournees en releases die zijn vroegere bandleden een flink appeltje voor de dorst opleverden.

Bosman-arrest-voor-muzikanten

Verder vocht Tom Petty tegen hoge tickettarieven en probeerde hij ook de prijs van zijn platen democratisch te houden. Toen zijn label MCA Hard Promises (1981) wilde verkopen voor een volle dollar méér dan de in die tijd gebruikelijke 8,98 dollar, weigerde Petty de plaat uit te brengen tot de prijs weer gedaald was. Hij was koppig en hield voet bij stuk, maar was ook in het protest een gentleman. Hij wees niet één platenfirma met de vinger. ‘Ze waren allemaal in hetzelfde bedje ziek’, vond hij. Hij sprong ook meermaals op de barricaden voor de ‘Legalize It’-beweging.

Toen Run-DMC zich failliet liet verklaren om zo onder het juk van hun te veeleisende platenfirma uit te komen, hadden ze dat trucje gewoon gekopieerd van Tom Petty, die al in 1979 zijn Bosman-arrest-voor-muzikanten had neergezet. Alleen betaalde Petty een hogere prijs dan Run-DMC. Hij draaide aanvankelijk zélf op voor de opnamekosten van Damn The Torpedoes (1979) en stond meteen een half miljoen dollar in het krijt. Het album zou nadien driedubbel platinum veroveren en Petty definitief lanceren als een van de best selling recording artists of all time.

Petty-de-punker

Hoewel Petty over het algemeen als een Americana-icoon wordt aanzien, waren zijn platen veel rijker en creatiever dan dat. Én harder, want The Heartbreakers konden aan de East Coast op een stevige aanhang rekenen in de hardcorescène, en bands als The Del Fuegos, waren grote fan, met een voorkeur voor wat zij Petty’s ‘punkyer songs’ noemden: Refugee, Jammin’ me of het levenslustige American Girl.

Het oeuvre van Tom Petty bevat té veel parels om op te noemen. Behoren al zeker tot onze top tien: het hunkerende, door zijn collega-Travelling Wilbury Bob Dylan beïnvloede You don’t know how it feels, zijn J.J. Cale-cover Thirteen Days, het verstilde Room at the Top en Won’t Back Down, te spelen wanneer je de grond onder je voeten even voelt wegzakken. En dan zijn er nog het overdadige maar epische en ronduit onweerstaanbare Don’t come around here no more, het wondermooie, door die andere mede-Travelling Wilbury Jeff Lynne geproducete Learning to Fly, het Neil Youngeske Mary Jane’s last Dance en uiteraard Free Falling. Dat laatste gaat over een meisje dat gek is op Elvis, maar toch vooral over Tom Petty zélf. Want zowat zijn hele leven is hij onder de indruk gebleven van een ontmoeting met de gekuifde rockgod, op tienjarige leeftijd.

En nu is Tom Petty van ons heengegaan, op zijn zesenzestigste. Dat is wel érg jong voor een man die er altijd al geweest is.