De carrière van een supergroep in zes stappen

Met de release van single ‘Supersucker’ en de plaat ‘Mechanical Balls’ zet Kings of Leon de eerste voorzichtige stappen naar fase 6 van hun carrière. Een overzicht van de levenscyclus van elke stadionband in zes stappen.

Met de release van single ‘Supersucker’ en de plaat ‘Mechanical Balls’, hun eerste na de on-stage meltdown van 2011, zet Kings of Leon de eerste voorzichtige stappen naar fase 6 van hun carrière. Een overzicht van de levenscyclus van elke stadionband in zes stappen. 1. De Black Keys-fase Oftewel: de minder bekende eerste platen in een subgenre, niet zelden in de indiesfeer. Zo genoemd naar The Black Keys, die vijf platen uitbrachten voor ze met Brothers bij het brede publiek doorbraken, een erg cruciale fase voor de koningen van de credibele achtergrond. Harde fans kunnen zeggen dat ze ‘de groep al volgden voor ze bekend waren’, onontbeerlijk in de fanhiërarchie.

Critici kunnen dan weer schrijven dat ze ‘de groep beter vonden voor ze bekend waren’, onontbeerlijk inzake wijsneuzerij. Kings of Leon deed het met het tweeluik Youth & Young Manhood en Aha Shake Heartbreak, waarop ze garagerock met southern-invloeden etaleerden. Merk op dat deze platen essentieel hetzelfde geluid laten horen als het werk na de doorbraak, maar enkel door minder mensen gehoord werden en dus als authentieker gepercipieerd.


2. De Editors-fase Oftewel: de grote commerciële doorbraak met kritische steun. Gebeurt meestal tweeledig: eerst met een meezingbaar rockanthem (Sex on Fire), vervolgens middels een traag kwetsbaar nummer (Use Somebody). Bijzonder interessant in dit verband is de balans fans-recensenten. Op het hoogtepunt van de Editors-fase is die in evenwicht: zowel fans als critici steunen de doorbraak.

Naarmate het einde van de Editors-fase nadert, helt de balans over in de richting van de eersten: terwijl de fans blijven toenemen, stellen de critici hun mening bij. Vonden ze Sex on Fire eerst ‘een tegenwicht voor de holle popcultuur’, dan spreken ze even later van ‘een niet onaangename oorwurm’, ‘een iets te vaak gehoord zeurlied’ en uiteindelijk ‘een irritant platte snertsingle’ – de eindmodus van de Editors-fase.


3. De U2-fase
Of liever: de U2-ificatie. Wordt al in gang gezet tijdens de Editors-fase, maar manifesteert zich pas later – de incubatieperiode kan tot twee jaar duren. Oorzaak van U2-ificatie is een tournee in het voorprogramma van U2: het spelen in stadions en het rondhangen in de buurt van Bono’s ego leiden tot het besef bij de groep dat ‘we meer zijn dan een band’, ‘ons publiek deel is van de band’ en bijgevolg ‘de band verplichtingen heeft aan haar publiek’. Dat uit zich in een daaropvolgende plaat op maat van de stadions – het moment waarop de critici, op een hardnekkige enkeling na, afhaken.

Andere symptomen: vuurwerk tijdens optredens, Grammy’s, kinderkoren, passages in kookprogramma’s, foto’s met staatshoofden, samenwerkingen met ’topproducers’ en titelsongs van soundtracks. Mondt uit in een in Afrika opgenomen videoclip waarin de band tussen in slow motion spelende en lachende zwarte kinderen figureert – voor die laatste referentie moet u de clip van Radioactive hebben gezien.


4. De Nickelback-fase
Oftewel: de schertsfase, naar het ludieke kapsel van Mike Kroeger. Leuk weetje: Nickelback is de enige groep in de muziekgeschiedenis die enkel deze fase kende in haar carrièreverloop. Werd voor Kings of Leon in gang gezet in 2010, toen een vlucht incontinente duiven een einde maakte aan hun optreden in St. Louis door de band van het podium te defeceren. Het uitzonderlijke humoristische potentieel van de gebeurtenissen gaf aanleiding tot een reeks grappen, waarin de vermeende muzieksmaak van de desbetreffende duiven centraal stond.

Het concert werkte als katalysator voor de veranderde perceptie van de groep: het publiek ontdekte dat het amusant was om met Kings of Leon te lachen, wat het vervolgens bleef doen. De perceptie verandert na zo’n schertsmoment snel: Pitchfork publiceert een negatieve recensie van de laatste plaat; op YouTube duiken shreds op van de band. In deze fase sluit het net zich rond de groep. De harde fans blijven de groep trouw; nog onbesliste fans haken definitief af. De band en zijn vaste publiek worden een losstaande entiteit.


5. De Metallica-fase
Oftewel: de publiekelijke neergang, bij voorkeur vastgelegd in een videodocument. Een rechtstreeks gevolg van het laatste stadium van de Nickelback-fase, waarin groep en fans een losstaande entiteit worden: de band verliest het contact met de buitenwereld en begint in zijn eigen mythe te geloven. Genoemd naar Metallica, dat zijn integrale smak op de grond door een cameraploeg liet volgen voor de documentaire Some Kind of Monster. Deed zich bij Kings of Leon in 2011 voor tijdens een concert in Dallas, toen een ogenschijnlijk geïntoxiceerde Caleb Followill het podium verliet om – naar eigen zeggen – ‘even over te geven, een pintje te drinken en terug te komen voor nog drie songs’. Hij daagde niet meer op.

Doorgaans volgt op de traditionele on-stage meltdown een persstatement met de woorden ‘dehydratatie’ en ‘uitputting’, een annulering van de verdere tournee en een tijdelijke pauze van de band, gekoppeld aan een passage van een bandlid in een ontwenningskliniek. Waarna de band exact als voorheen verdergaat.


6. De Rolling Stones-fase
Oftewel: de ‘ze doen het toch maar’-fase. Begint na de Metallica-fase met het maken van volstrekt inwisselbare platen, die enkel door fans als ‘relevant’ omschreven worden. Evenwel: net door hun niet-krimpende aantal fans blijft de band headlinen op festivals, waardoor hun status als ‘grote groep’ gevrijwaard blijft. Slaagt de band erin tien jaar deze status vol te houden, dan komen ze in de eindfase van hun carrière: de Rolling Stones-fase, die tot veertig jaar kan duren.

Concreet: elke band die lang genoeg bezig blijft, wordt op termijn gejustifieerd door het feit dat ze lang genoeg bezig zijn gebleven. Dat vertaalt zich in steeds frequenter opduikende uitspraken als ‘je moet respect hebben voor wat ze verwezenlijkt hebben’ en ‘je moet het toch maar doen’. Of Kings of Leon na de Nickelback-fase ook de Rolling Stones-fase zal bereiken, is giswerk. De wetenschap dat zelfs Regi erin is geslaagd, bewijst echter dat de dreiging reëel is.

Geert Zagers