‘Dwarskijker’ van De Roovers mag dwarser

Rebecca Kricheldorf schreef in 2017 Fräulein Agnès, een tekst vol spitante dialogen. In de hoofdrol: een vrijgevochten vrouw die alles en iedereen beu. Inspiratiebron: Molières komedie Le Misanthrope (1666). De Roovers spelen die straffe komedie. Maar hun Dwarskijker mag dwarser.

Bevrijd. Tintelend van spelplezier. Onbeschaamd groots. Onbeschaamd geestig. En overtuigend bezield. Zo stuift Robby Cleiren als Adriaan de scène op en pompt het nodige leven in het spel dat tot dan – ondanks een innemende Sofie Sente als Agnes – wat kabbelt.

Adriaan is een minnaar van Agnes. Zij woont op een flat met de grote van een kingsize-bed. Van daaruit kraakt ze alles en iedereen af. Ze is kunstenaars beu, mensen die kunst haten is ze ook beu. Net als mensen die van kunst houden. Ze is de vrouwen beu die hun man beminnen. Maar ook de vrouwen die hun man haten, kunnen op weinig enthousiasme rekenen. Ze is simpelweg de mensheid beu. Haar beste vriendin is Fanny (Sara Debosschere). Haar zoon – die ze te vakkundig en te vaak kleineert – heet Orlando (Bartel Busschaert). En haar toyboy luistert naar de naam Sasha (een charismatische Mil Sinaeve). In de buurt van Agnes’ bed woont ook de straatfilosoof Elias, vertolkt door John Niyibizi. Pas wanneer hij losbreekt uit zijn plekje naast het bed, breekt John Niyibizi ook als acteur echt (en geweldig goed) los.

De tere plek: de spelers geven zich helemaal en met het volle respect over aan de tekst. Dat is goed, het is een grandioze tekst. Maar een grandioze tekst levert niet automatisch grandioos theater op.

En dat geldt voor wel meer acteurs in deze voorstelling. Ook Busschaert overtuigt als Orlando pas voluit wanneer zijn personage in het tweede deel van de voorstelling in woest zingen losbarst.

Tijdens het eerste deel van de voorstelling worden alle personages geïntroduceerd. Maar daarom krijgen ze allesbehalve voortdurend het woord. De Roovers – een collectief dat werkt zonder regisseur – vinden daar een logische maar op het podium ietwat te gekunstelde oplossing voor: tijdens de voorstelling ontstaat op het achterdoek een immens zwart-witschilderij waaraan de acteurs die eventjes geen scène te spelen hebben, meewerken. Ze doen dat weliswaar met een missie die op het einde duidelijk wordt.

Die missie verklappen we niet. Maar tijdens die eindscènes is het spel wél helemaal op dreef, zijn alle personageharten helemaal aan flarden geslagen en word je, net als Agnes, heen een weer geslingerd tussen diepe teleurstelling, ongemakkelijke herkenning en stiekem jolijt. Jolijt omdat de immer struikelende en te vaak betweterige mens zo fijntjes en met zo’n uitgekiende woorden opgevoerd wordt in deze dwarskijker. Sinds Molières tijd is de mens maar weinig veranderd.

Maar die dolle eindsprint toont ook de tere plek van deze komedie: een bij momenten haperend samenspel. Een beetje tragisch tijdens een komedie. De spelers geven zich helemaal én met het volle respect over aan de tekst. Dat is goed, het is een grandioze tekst. Maar een grandioze tekst levert niet automatisch grandioos theater op. De Roovers mogen mekaar gerust wat dwarser regisseren, zodat de acteurs die niet aan het woord zijn, er minder doelloos bij staan of zitten. De speellijst van is lang dus er kan gesleuteld worden aan een nog rockender samenspel.