Olga Tokarczuk en Peter Handke winnen Nobelprijs voor Literatuur
De Poolse auteur Olga Tokarczuk en de Oostenrijkse schrijver Peter Handke winnen de Nobelprijs voor Literatuur voor respectievelijk 2018 en 2019.
Olga Tokarczuk kreeg de prijs voor haar ‘narratieve verbeelding die het overschrijden van grenzen met encyclopedische passie verbeeldt’.
De Poolse debuteerde in 1993 met het nooit in het Nederlands vertaalde Podróz ludzi Ksiegi, maar haar grote doorbraak kwam er met haar derde roman, de familiesaga Prawiek i inne czasy . Later volgde onder anderen Dom dzienny, dom nocny (Huis voor de dag, huis voor de nacht), De Jacobsboeken en De rustelozen. Voor die laatste roman won ze twee jaar geleden de man International Booker Prize.
In eigen land is Tokarczuk onderwerp van controverse door haar scherpe kritiek op de Poolse overheid. Zo zei ze vier jaar geleden dat de Polen ‘vreselijke dingen hebben gedaan als kolonisators, als een nationale meerderheid die een minderheid heeft onderdrukt, als slaveneigenaars en als Jodenmoordenaars.’ Die uitspraken, naast vele andere, leverde haar bakken kritiek op.
Taalkundig vernuft
Het werk van Peter Handke is volgens de jury ‘invloedrijk’ en het ‘verkent met taalkundig vernuft de periferie en de specificiteit van de menselijke ervaring.’ De Oostenrijker schrijft zowel romans als toneelstukken en is daarnaast ook de pen achter het scenario van enkele films van Wim Wenders, waaronder Der Himmel über Berlin (1987).
Handke staat ook bekend als een dwarsligger die vaak voor controverse zorgt. Niet enkel met zijn toneelstukken, die vaak geen omlijnde plot kennen en de toeschouwers op zichzelf terugwerpen, maar ook om zijn persoonlijke daden en woorden. Zo betitelde hij in een essay de Serven als de echte slachtoffers van de Joegoslavische burgeroorlog en speechte hij op de begrafenis van Slobodan Milosevic. Dat kostte Handke uiteindelijk de Heinrich Heineprijs. Een pak andere prijzen kreeg hij wel, zoals de Franz Kafkaprijs en de Hendrik Ibsen Award, maar zelden zonder slag of stoot: de Noorse politieke wetenschapper Bernt Hagtvet liet achteraf optekenen dat de prijs voor Handke hetzelfde was als ‘de Immanuel Kantprijs aan Joseph Goebbels geven’.
Dit jaar waren er per uitzondering twee Nobelprijzen voor Literatuur uitgereikt, die van 2018 en 2019, omdat de uitreiking vorig jaar niet heeft plaatsgevonden. Die beslissing kwam er nadat achttien vrouwen in de Zweedse pers hadden getuigd over misbruik door Jean-Claude Arnault, voorzitter van de jury voor de Nobelprijs Literatuur. Arnault belandde voor twee jaar in de cel, zeven van de achttien juryleden namen ontslag. Er werd in 2018 wel een ‘alternatieve Nobelprijs’ uitgereikt, de Nieuwe Academieprijs voor Literatuur. Die erkenning, die de nadruk legt op diversiteit, inclusie en democratie, ging toen naar Maryse Condé, een Franse schrijfster uit Guadeloupe.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier