‘Ik hoef geen prozac, ik heb mijn godsdienst’: zo’n uitspraak wekt bij mij van nature enige argwaan. Niet omdat ik zo’n rabiate atheïste ben die achter iedere bloem de wiskundige formules zoekt om er vooral niet de hand van God in te zien. Wel omdat het prozacgehalte van godsdienst er precies toe leidt dat mensen zichzelf in naam van deze of gene god per expresse en zonder enige kans op retour richting hiernamaals versturen.

Dat godsdienst verslavend is, tot zinsbegoocheling leidt en ook wel eens tot regelrechte waanzin: het is een kritiek die al meegaat sinds de uitvinding van de religie, maar Victoria Amina Vandersteen heeft daar nooit graten in gezien. Integendeel, het is precies die overgave die van dit ooit oervlaamse meisje nu een vrome moslima maakt. De islam is niet alleen haar gevoelsregelaar, maar ook haar timemanager. Bidden is als een koffiepauze nemen, beweerde ze in de eerste uitzending van Moslima’s. Even weg zijn van de wereld en zijn ordinaire besognes. Even toeven in het zuiders warme aanschijn van God.

Vier moslima’s met vier verschillende achtergronden getuigen vier weken lang over allerhande thema’s: van het hiernamaals over de Koran tot seks, relaties en de rol van de vrouw. Over dat laatste had Victoria Amina een intrigerend standpunt. De islam was volgens de bekeerlinge bijzonder vrouwvriendelijk omdat hij de man van godswege verplichtte financieel voor zijn vrouw te zorgen. ‘Ik kan kiezen om iets te verdienen, maar ik moet niet.’ Dat ze in ruil voor dit privilege niet meer mocht zingen of dansen in het openbaar, stoorde haar niet. Op de achtergrond zagen we haar moslimman plichtsbewust de tapijten stofzuigen, waarop de fluwelen commentaarstem van Nadia Dala poneerde dat ten huize Vandersteen de taken netjes verdeeld zijn. ‘Ik voel me vrij, want mijn man zorgt voor mij’, zei Amina, honderd jaar feministische strijd bij het grote huisvuil zettend. Van die vrijheid profiteerde Amina onder meer om te oefenen op een soera die haar kist tijdens haar tocht naar het paradijs wat ruimer zou maken.

Het viel op dat net deze bekeerlinge overkwam als de meest fervente en minst kritische van de Moslima’s. Journaliste Hind Fraihi en Nadia Mettoui lieten een veel genuanceerdere kijk op hun geloof horen. Ze noemden zichzelf gelovige vrouwen, ze deden mee aan de ramadan en baden als het hen uitkwam, maar Hind durfde de Koran ook wel een mannenproduct te noemen en Nadia moest lachen met haar moeder die zelfs geen flesje Duvel durfde aan te raken. Hacer Düzgün behoorde dan weer tot de hardliners onder de moslima’s. De sluier was een gebod Gods, klonk het, want Hij zelf had bij monde van Mohammed de vrouwen gevraagd hun boezems te bedekken. Rationalisten zouden kunnen opwerpen dat boezems geen hoofden zijn, maar kom, volgens Hacer was het bewijs van de hoofddoekplicht onomstotelijk. Ik achtte het vooral eens te meer bewezen dat ieder woord voor interpretatie vatbaar is.

De portretten in Moslima’s zijn in die zin verhelderend, maar ook wat te vrijblijvend. Telkens als het over de islam gaat, vraagt een stemmetje in de meer cynische uithoek van mijn hoofd zich af hoe het programma Katholika’s of Agnostica’s in Iran of Saudi-Arabië onthaald zou worden. Wat niet uitsluit dat ik benieuwd ben naar wat de Hinds, Nadia’s, Hacers en vooral Victoria Amina’s in de volgende afleveringen te vertellen hebben over seks en intimiteit.

Door Tine Hens