Denkt u ook spontaan aan rode rozen en een dineetje bij maanlicht als u Meg Ryan op het scherm ziet verschijnen? Bij ‘In the Cut’ kunt u die vooroordelen maar beter opbergen, want de actrice legt deze keer een heel andere kant van lijf en ziel bloot. ‘Voor ik aan iets anders begin, zal ik deze film toch serieus moeten verwerken.’

Laten we maar direct één misverstand uit de weg ruimen: In the Cut mag dan de eerste film zijn waarin Meg Ryan (42) uit de kleren gaat, het is lang niet de eerste keer dat ze in iets speelt wat niet aan elkaar hangt met rode rozen, kirrende duifjes en aanzwellende violen. Integendeel zelfs, haar hele carrière lang al maakt ze er een punt van om geregeld een personage te proberen dat donkerder van aard is. Voor elke Sleepless in Seattle of You’ve Got Mail is er wel een Flesh and Bone (Ryan als ongelukkig getrouwde vrouw die ooit haar hele familie vermoord zag worden), Hurlyburly (Ryan als zielige stripper), Promised Land (Ryan als wanhopige zwerver), When a Man Loves a Woman (Ryan als alcoholicus) of zelfs een Addicted to Love (Ryan als stalker). Niet meteen haar meest bekende films, zegt u? Dat klopt, en dat is meteen het dilemma waar Meg Ryan mee worstelt. Ze is het zichzelf als actrice verplicht om niet constant in dezelfde toonaard te spelen, maar als we de cijfers mogen geloven, wil het publiek maar één muziekstuk van haar horen. Misschien is het daarom dat ze zo graag de hoofdrol wou in In the Cut.

Wat Ryan in Jane Campions psychologische thriller laat zien, gaat nog veel verder dan de minder vrolijke rollen waaraan ze zich vroeger al waagde. Expliciete seksualiteit, onverbloemd naakt, diepe troosteloosheid, het is allemaal vrij nieuw voor haar. Meer nog, In the Cut lijkt soms een frontale aanval op de romantische heldinnen waarmee ze beroemd is geworden. Een statement als het ware. Maar als ze de Londense hotelkamer binnenkomt waar we haar mogen ontmoeten, duurt het even voor we onze woorden vinden: sinds In the Cut is Ryan namelijk overduidelijk bij de plastische chirurg langs geweest om haar bovenlip bij te spuiten, wat haar onmiskenbare Daffy Duck-trekjes en een halve lispel heeft opgeleverd. Vanitas vanitatis…

‘In the Cut’ is niet de eerste film waarin dat je een donkerder personage probeert. Had je toch het gevoel dat je je nek uitstak?

Meg Ryan: Ja, omdat de thema’s van In the Cut zoveel complexer zijn dan in die andere films. Frannie is een vat vol paradoxen en complicaties. Zelfs haar relatie met taal is opmerkelijk. Taal is haar laatste houvast, het deel van haar persoonlijkheid dat zich op een romantische manier uitdrukt. Op de keper beschouwd, zegt ze nauwelijks iets. Achteraf besefte ik dat ik heel weinig dialogen had, waar ik normaal gezien heelder bladzijden van buiten moet leren. (lachje) Het was een opluchting om dat voor één keer niet te moeten doen.

Het is heel bizar dat een lerares literatuur zo moeilijk overweg kan met woorden.

Ryan: Ze kan best wel overweg met woorden, hoor. Als ze uiteindelijk haar woorden vindt, zegt ze ook precies wat ze denkt. In de bar bijvoorbeeld. Ze kiest haar woorden met heel veel precisie. Alleen is ze er heel spaarzaam mee. Ze zegt liever exact wat ze wil zeggen.

Je hebt zelf journalistiek gestudeerd aan NYU, New York University. Was dat een hulp om dit personage te begrijpen?

Ryan: Journalistiek is niet helemaal hetzelfde als taal natuurlijk, maar ik voelde me wel met-een thuis in het wereldje van Frannie. Het milieu van professoren en stadsvrouwen en noem maar op. Ik heb zelf trouwens een hoop proffen gehad die in Frannies situatie verkeerden. Weinig geld, een beetje in de marginaliteit, geobsedeerd door taal en dat is het ongeveer.

Volgens Jane Campion heb je zelf alles gedaan om de rol in ‘In the Cut’ te krijgen, maar was je ook niet bang?

Ryan: Ik maakte me natuurlijk wel zorgen om het naakt, omdat ik nooit eerder uit de kleren ben gegaan in een film. Maar ik wist ook dat ik kon vertrouwen op Jane Campion. Kijk naar haar andere films. Ze heeft het al vaker over moeilijke materie gehad en ze heeft het altijd heel elegant en artistiek gedaan. Haar aanwezigheid was genoeg om me gerust te stellen. Jane is iemand die zichzelf bij elke film opnieuw uitvindt, en zulke cineasten zijn zeldzaam.

Hoe pakte ze de seksscènes aan?

Ryan: We waren allemaal heel eerlijk met elkaar. (lacht) We lieten altijd weten wat we zelf wilden. Jane betrekt de acteurs ook graag bij het maken van de film. Ze toonde ons de storyboards die ze gemaakt had, zodat we wisten uit welke hoek ze zou filmen. Soms zei ik ‘Sorry, maar dat kan ik echt niet’, en dan was ze niet te beroerd om een andere oplossing te zoeken.

Hoe komt het eigenlijk dat je zo lang geen naaktscènes aandurfde?

Ryan: Ik weet niet of ik vroeger niet durfde. Ik denk dat ik gewoon nu pas de juiste film, de juiste regisseur en de juiste rol gevonden heb. In the Cut gaat ook niet enkel over seks en bloot, ook al hebben journalisten de neiging om in de eerste plaats daarover te beginnen. (lachje) Voor mij gaat deze film vooral over romantiek en intimiteit en liefde en angst en geweld en rouw. Jane heeft echt een fascinerende film gemaakt, waarin seks natuurlijk ook een rol speelt, maar lang niet de hoofdrol.

Voel je je zelf nauwer verwant met personages als dit of toch eerder met de romantische rollen waarmee je bekend bent geworden?

Ryan: Eerlijk gezegd vergelijk ik mijn werk nooit, behalve als een journalist me dat vraagt. Maar ik besef nu dat een aantal van die romantische personages de keerzijde vormen van Frannie. Vaak waren het personages die vasthouden aan een romantische mythe, terwijl Frannie echt het slachtoffer van die mythe is. Haar hart is gebroken omdat ze gelooft in die westerse mythe dat romances eeuwig moeten duren, dat je op een dag de Ware zal vinden of dat hij jou zal vinden en dat je dan pas een volwaardige mens zal zijn. Frannie loopt al heel haar leven achter die mythe aan. Ze voelt zich eenzaam omdat ze zich verstoten voelt, omdat zij niet heeft wat alle andere mensen wel lijken te hebben.

‘Het verhaal kwam me heel bekend voor’, zeg je in de persmap. Hoe bedoel je?

Ryan: Toen ik het las, had ik het gevoel dat ik het al eens gedroomd had. Het had iets heel herkenbaars dat ik moeilijk kan omschrijven. De film verwijst naar zoveel mythologie en gaat zo diep dat iedereen dat gevoel moet hebben. We maken allemaal deel uit van het collectieve onbewuste. Jane Campion is iemand die diep kan graven in onze droommythologie, op dezelfde manier als verhalen zoals Alice in Wonderland dat doen. Ze werkt met archetypes die ons allemaal bekend voorkomen. Ze weeft grote ideeën over liefde en angst samen, twee totaal tegenovergestelde ideeën waartussen het leven zich afspeelt. Het is geen materie waar je makkelijk mee omgaat, maar Jane aarzelt niet om zich daar volledig in te storten.

Je kon jezelf blijkbaar wel herkennen in Frannie. Ben je een gekrenkte romantische ziel?

Ryan: Ik kon me absoluut met haar identificeren. Heel die romantische mythe heeft om te beginnen niets met de werkelijkheid te maken. Hij heeft wel een plaats in ons bestaan, want we hebben allemaal die roze droom nodig. Er zit iets in de menselijke natuur die daarnaar hunkert en het aangenaam vindt om erin te geloven. Maar als je daar je relaties op baseert, raak je vooral gefrustreerd.

Vanaf het eerste moment dat jij en Mark Ruffalo elkaar zien, knettert het. Is dat ook geen romantische mythe?

Ryan: Nee, ik denk dat liefde altijd zo werkt, en dat maakt het net zo beangstigend. Er zit totaal geen logica in. Liefde slaat toe. Daarom is het ook zo overweldigend. Het is de kracht die iedereen drijft, de grootste kracht in het universum. Geen wonder dat de liefde ons zo interesseert. Ze is compleet onvoorspelbaar. Je kan er geen touw aan vastknopen. Echt om bang van te worden. (lacht)

Vind je ‘In the Cut’ een echte vrouwenfilm door de manier waarop hij met seksualiteit omgaat?

Ryan: Ik aarzel om hem een feministische film te noemen. Hij is weliswaar geregisseerd door Jane Campion, die natuurlijk vanuit een vrouwelijk perspectief filmt. Maar aan de andere kant heeft ze ook een uitgesproken persoonlijk perspectief. Ze observeert de menselijke natuur met zoveel scherpzinnigheid dat ze die vrouwelijke invalshoek overstijgt. Kijk naar het personage dat Mark Ruffalo speelt. Hij is even mooi geschetst en ingewikkeld en geloofwaardig als Frannie. Het is duidelijk dat Jane Campion gelooft dat mannen en vrouwen op gelijke voet moeten staan om elkaar te verduidelijken.

Zie je ‘In the Cut’ als een nieuw begin voor jou als actrice?

Ryan: Ik heb hier in elk geval gewerkt op een manier die ik nog nooit eerder had meegemaakt, met een regisseur die de camera naar jou brengt, die beelden verzint om jouw innerlijke leven te illustreren. Ik heb het ook nog niet vaak meegemaakt dat de regisseur en ik in dezelfde dingen geïnteresseerd waren. Meestal denk je dat je op dezelfde golflengte zit maar uiteindelijk besef je dat hun interesses elders liggen dan die van jou. In dit geval draaide alles rond één ding: mijn personage, en dat was verfrissend.

Wat zijn je plannen voor de nabije toekomst?

Ryan: Geen idee. Ik heb het gevoel dat ik In the Cut eerst zal moeten verwerken voor ik aan iets nieuws begin. Waarschijnlijk beseffen andere mensen dat niet, maar als je intens bezig bent met mythologie en archetypes voel je dat je aan iets primairs raakt. Het zit diep in ons allemaal. En In the Cut stelt een boel van die oerwaarheden in vraag. Heel boeiend, maar je sleept het wel een hele tijd met je mee. Het voordeel is wel dat je je zo in die materie verdiept dat je je op den duur thuis begint te voelen in die wereld. Tijdens de opnames werkte ik bijvoorbeeld obsessief aan een collage op de muur van mijn kamer, allemaal foto’s en beelden die met de geestelijke gesteldheid van mijn personage te maken hadden.

Het was een tijdje geleden dat we je nog gezien hadden. Had je behoefte aan rust?

Ryan: Ik heb een jaartje vrij genomen, ja. Ik was 15 jaar bijna ononderbroken aan het werk geweest en die zijn voorbij gevlogen. Ik besefte dat ik heel lang vooral gereageerd heb op wat me overkwam in plaats van zelf de touwtjes in handen te nemen. Ik had er behoefte aan om alles op zijn plaats te zetten.

Heb je nu een kruis gemaakt over romantische komedies?

Ryan: O nee, ik zou heel graag nog eens in een goeie romantische komedie spelen. Geloof me of niet, maar ik blijf erbij dat humor gruwelijk moeilijk is. Daar tast je compleet in het duister. Je weet niet welke toon je moet aanslaan, of wel ritme je moet aanhouden of wat dan ook. Je weet dat je naar iets specifieks zoekt, maar je hebt er geen flauw idee van wat het is. Ik voel me altijd verschrikkelijk gefrustreerd op de set van een romantische komedie. Je weet niet wat je zoekt tot je het vindt. Je krijgt er geen vat op.

Als humor moeilijker is dan drama, vind je het dan ook moeilijker om een orgasme te faken in ‘When Harry Met Sally’ dan in ‘In the Cut’?

Ryan: Het is in elk geval moeilijker om het in een restaurant te doen dan in een bed. (lacht) Humor is gewoon veel abstracter en je voelt het meteen als het niet werkt. Als je de technici op de set hoort zeggen: ‘Bah, dat is best wel grappig’, dan weet je dat je maar beter nog eens opnieuw probeert. (lacht)

Door Ruben Nollet

‘Ik maakte me natuurlijk wel zorgen om de naaktscènes, omdat ik nooit eerder uit de kleren gegaan ben in een film. maar ik wist ook dat ik kon vertrouwen op jane campion.’