De lichaamsdelen vliegen in het rond en de seks is expliciet, maar onder het shockerende uiterlijk van ‘Nip/Tuck’ zit een uiterst intelligente dramareeks. Over plastische chirurgie natuurlijk, maar vooral over wat mensen willen doen om hun leven een nieuwe wending te geven.

Er zullen wel wat mensen hebben moeten slikken. Lichaamsvet dat letterlijk in het rond vliegt, een zelfbesnijdenis die pijnstoten door het lijf van de kijkers jaagt (althans toch het mannelijke deel), een gruwelijke Botox-injectie, zelden zijn operatiescènes zo expliciet, zo grof in beeld gebracht als in Nip/Tuck, de nieuwe Amerikaanse serie over twee plastisch chirurgen, die sinds een paar weken op Kanaaltwee loopt. Niet verwonderlijk dat in de Verenigde Staten zelf de serie sinds ze vorig jaar van start ging al behoorlijk wat stof heeft doen opwaaien. ‘Een van de meest gewaagde, goorste én meest fascinerende pilots van het jaar’, zo schreef een recensent na de eerste aflevering. ‘Een pornografische serie die zo snel mogelijk moet worden verboden’, klonk de mening van de Parents Television Council, die toekijkt op de zeden en normen van de televisie. En plastisch chirurgen van hun kant waren ook allerminst tevreden dat ze werden voorgesteld als halve slagers.

Ook voor de hoofdrolspelers was het even wennen, zo vertelt Dylan Walsh (Dr. Sean McNamara in de reeks). ‘In het begin vond ik de opnames allesbehalve plezant. Ik herinner me dat toen we de pilot opnamen en Julian (McMahon, alias Dr. Christian Troy, sw) en ik voor de eerste keer een echt serieuze operatiescène moesten doen, we allebei plotseling… heel stilletjes waren. We voelden ons niet bepaald op ons gemak. Het was zelfs zo erg dat ze voor sommige operatiescènes in de eerste afleveringen stand-ins hebben moeten gebruiken voor onze handen. We konden gewoon met moeite een scalpel vasthouden. Van die eerste paar scènes kan ik me nu ook nauwelijks nog iets herinneren: het is één grote vlek van huid, bloed en allerlei gore dingen. (lacht) Maar goed, na een paar maanden voelden we ons helemaal beroepschirurgen. Of mensen ons nu advies komen vragen? Neen. Grappig, journalisten stellen die vraag altijd, maar het is nog niet gebeurd. Mensen komen wel naar mij toe om te vertellen hoe goed ze de reeks vinden, maar nog niemand heeft die fout gemaakt.’

Natuurlijk zijn sommige van de gore scènes in Nip/Tuck stoerdoenerij, een manier om ‘Kijk naar mij!’ te roepen in het uiterst competitieve Amerikaanse televisielandschap. Nip/Tuck loopt in de VS op hetzelfde kanaal dat ook The Shield uitzendt, nog zo’n reeks die met zijn hardheid gevoelige zieltjes heeft doen opschrikken. Maar net als in die politieserie is de wreedheid in Nip/Tuck niet zo gratuit als het er op het eerste gezicht uitziet. Producer en creatief brein is Ryan Murphy, die ook al Popular maakte, een serie (die bij ons te zien was op VT4) waarin het ‘kastesysteem’ van de Amerikaanse high school, met zijn jocks en nerds, in al zijn wreedheid minutieus werd ontleed. In die reeks nam ‘het uiterlijk’ al een centrale plaats in, ditmaal ging hij nog een stapje verder en richtte hij zijn pijlen op de in de VS ook zo populaire plastische chirurgie. Wat Murphy vooral fascineerde, was hoe mensen geloven dat plastische chirurgie hun leven kan veranderen, hen gelukkiger kan maken. Vooraleer hij in de televisiewereld terechtkwam, was hij journalist en kreeg naar eigen zeggen het idee voor de reeks toen hij voor een artikel bij een plastisch chirurg langsging om undercover een operatie te volgen. ‘Ik stond er amper vijf minuten en die kerel had al zes of zeven dingen aangewezen die ik bij mezelf kon veranderen, om gelukkiger te worden. Ik stond daar maar schaapachtig te knikken, want het leek me perfect logisch. Ik was heel gevoelig voor het idee dat ik dingen in mijn leven zou kunnen oplappen gewoon door mijn uiterlijk aan te passen.’

Met de wrede scènes wil Murphy een tegengewicht bieden voor de Amerikaanse reality-shows – genre Extreme Makeover – waarin de gevaren en de pijnlijke kant van plastische chirurgie onderbelicht blijven. Voor de reeks sprak hij met een specialist terzake en die omschreef een facelift als ‘door je voorruit vliegen tegen 100 km per uur, de crash overleven en daarna je gezicht laten repareren’. Dat mensen zoveel pijn willen lijden om hun uiterlijk, en zo ook hun leven te veranderen, hield Murphy zo in zijn greep dat hij er het hoofdthema van zijn reeks van maakte. Nip/Tuck is dan ook geen serie over plastische chirurgie. Net zoals in Six Feet Under de sterfgevallen in het begin van iedere aflevering gebruikt worden om de thema’s meer reliëf te geven, zijn de patiënten in Nip/Tuck enkel het uitgangspunt voor een onderzoek naar hoe mensen hun leven proberen te veranderen op ieder niveau. Hoeveel ze daarvoor overhebben en hoe enkel het uiterlijk veranderen nooit volstaat. ‘ This is not a show where the bandages come off and everything’s fixed‘, zo stelde Murphy zijn reeks voor. ‘ This is a show where the bandages come off and everything’s worse than before.’

‘Eigenlijk gaat Nip/Tuck over identiteit en hoe we die definiëren’, zegt executive producer Greer Shephard. ‘Kijk maar naar al die actrices hier in Hollywood. Als ze ouder worden en rimpels krijgen, dan lijken ze plotseling hun identiteit, hun persoonlijkheid te verliezen en ze proberen die via plastische chirurgie terug te winnen. Heel vreemd. En soms heeft dat rampzalige gevolgen. De plastische chirurgie gebeurt in naam van ‘er mooier uitzien’, maar in werkelijkheid gaan sommige mensen de andere richting uit. Ze krijgen een synthetische in plaats van een natuurlijke look. Maar Nip/Tuck is in de grond een interior show. Ondanks het feit dat we al die veranderingen aanbrengen aan het uiterlijk, gaat het eigenlijk over het innerlijke leven.’

Zelfbeeld en eigenwaarde, daar draait alles om. ‘ Tell me what you don’t like about yourself‘, zo luidt de openingszin van Sean McNamara aan zijn patiënten. En dan krijgt hij een antwoord waarin ze alle zelfhaat projecteren op hun uiterlijke tekortkomingen. ‘ What we do here is let people externalize the hate they feel about themselves‘, zo omschrijft hij zijn beroep tegenover zijn vriend/collega Christian, met wie hij de praktijk uit de grond heeft gestampt. Maar de uitspraak zou even goed op hemzelf kunnen slaan. Want Nip/Tuck draait evenzeer om de manier waarop de twee hoofdpersonages proberen hun eigen leven weer te veranderen. McNamara krijgt een aha-erlebnis als de moeder van een jongetje dat in een ongeluk verminkt werd, bij hem hulp komt zoeken, maar de hoge lonen niet kan betalen. Hij voelt zich schuldig en vindt zichzelf een geldwolf die geld slaat uit de grilletjes van de beter bedeelden. Zijn onvrede tegenover zijn beroep verbergt echter ook een dieper ongeluk. Hij is getrouwd, maar raakte totaal vervreemd van zijn vrouw Julia en schrijdt als een robot door het leven. Hij handelt zijn operaties af net zoals hij seks beleeft met zijn echtgenote: gevoelloos, zonder enig sprankeltje passie. Zijn frustraties werkt hij uit op zijn vrouw, wat zorgt voor enkele discussies die doen denken aan de verbale wreedheid tussen Tony en Carmela Soprano. ‘Dat is ook de bedoeling van de schrijvers natuurlijk, ze spelen met je verwachtingen’, zegt Walsh. ‘Als je mijn personages in het begin ziet, denk je: ‘Oké, hier is the good guy. En dat slaat dan helemaal om.’

Ook de andere plastisch chirurg, Christian Troy, voelt de grond langzaam onder zijn voeten wegglijden. Hij lijkt op het eerste gezicht de zorgeloze flierefluiter, die zoveel mogelijk geld wil binnenrijven met boob jobs en facelifts, en tussendoor van vriendin naar vriendin fladdert. Tot hij echter ook moet vaststellen dat hij nauwelijks nog menselijk contact heeft met iemand, ook al slaapt hij iedere nacht met een fotomodel of een tienertweeling. En tot hij ontdekt dat hij eigenlijk verliefd is op Julia, de vrouw van zijn collega. Zowel McNamara als Troy worstelen zich door een midlifecrisis, en het hoofdthema van de reeks is de manier waarop ze proberen een nieuw, beter mens te worden. ‘Een van de zaken waar ik echt in geloof,’ zegt Shephard, ‘is dat je jezelf opnieuw kunt uitvinden, dat je niet noodzakelijk één persoonlijkheid hebt. Ryan denkt dat ook. Na Popular zagen veel mensen hem als een soort campy comedy writer, en hij kwam naar mij en zei: Ik moet mezelf opnieuw definiëren en waar kun je dat beter doen dan in een serie over makeovers?’

De complexe psychologische thema’s maken van Nip/Tuck een serie die naast The Sopranos en Six Feet Under kan staan: fictie die een ietwat vreemde omgeving gebruikt om diepere waarheden te vertellen over het leven in het algemeen. In de eerste afleveringen krijg je evenveel inzicht in de breekbaarheid van menselijke relaties als in de wreedheid van plastische chirurgie. De hoofdpersonages zijn niet meteen de aardigste mensen – soms krijg je in Nip/Tuck vooral het gevoel dat iedereen gewoon op zoek is naar snelle seks en makkelijk verdiend geld – maar het zijn wel karakters met emoties die we kunnen begrijpen en met problemen die vaak pijnlijk realistisch zijn. De diepste wonden in Nip/Tuck worden dan ook niet veroorzaakt door chirurgische scalpels, maar door de woorden en handelingen van de personages. De makers vergelijken de reeks met een auto-ongeluk: eigenlijk wil je niet kijken, maar je kunt het niet laten. Goed, ze hadden het dan wel over de operatiescènes, maar het slaat evengoed op de hele reeks.

Door Stefaan Werbrouck

‘Nip/Tuck’ is als een auto-ongeluk: eigenlijk wil je niet kijken, maar je kunt het niet laten.