Matt Berninger is niet langer de uitvaartbegeleider waar hij als frontman van The National voor doorging. Vorig jaar was er al de tragikomische docu Mistaken for Strangers, nu is er het speelse zijproject El Vy. Le nouveau Matt est arrivé: een met lange, blonde lokken, een gebronzeerde huid en zowaar ook surfambities. ‘Het was nochtans niet de bedoeling mezelf opnieuw uit te vinden.’
Matt Berninger (44) begroet ons vriendelijk, maar tokkelt daarna geconcentreerd verder op zijn MacBook. Enkele tellen later klapt hij het blitse ding met een zucht dicht: ‘Je komt er goed af kerel, de harde schijf is vol. Ik kan geen filmpjes meer opslaan. Mijn broer (Tom, die instond voor de docu Mistaken for Strangers, nvdr.) had me gevraagd om tijdens deze promotour met El Vy wat gekke beelden door te sturen. Ik was van plan iets uit te proberen tijdens ons interview.’
Aha, komt er opnieuw een tourfilm aan dan? Berninger grijnst. ‘Neen. Dat heeft Tom al eens geprobeerd bij The National en een groot succes was dat niet, zoals je zag in de documentaire.’
EL VY IS EEN SAMENWERKING VAN DE vrienden Matt Berninger en multi- instrumentalist slash producer Brent Knopf (38), de drijvende kracht achter indiebands Menomena en Ramona Falls. Ze leerden elkaar twaalf jaar geleden kennen, toen Menomena en The National samen door de VS toerden. Toen nog als relatief onbekende acts in kleine, veelal halfgevulde, zaaltjes.
‘Als ik terugblik op die periode ben ik best onder de indruk van wat we bereikten’, zegt Berninger. ‘We hebben daar hard voor gewerkt, door lang en veel op te treden in amper gevulde zalen. De enige voldoening die we toen voelden, was het maken van de muziek zelf.’
‘Voor de komende tour met El Vy kozen we bewust voor een aantal clubs waar we destijds wilden spelen’, vult Brent Knopf aan. ‘Ik waardeer het enorm dat Matt, gezien de populariteit die The National ondertussen verwierf, er toch voor openstaat om weer in kleinere zalen te spelen.’
‘De voorbije tien jaar hielden Brent en ik vaak contact’, zegt Berninger. ‘We schreven elkaar nooit lange e-mails, praatten nooit lang aan de telefoon. We vroegen zelfs amper naar elkaars privéleven. We wisselden enkel ideeën uit. Maar nu we op tour trekken, worden we écht goede vrienden. (pakt theatraal de hand van Brent vast) Ziehier de ontluiking van een vriendschap!
HET CALIFORNIAGEVOEL
Het resultaat van die creatieve kruisbestuiving is Return to the Moon, de debuutplaat van El Vy. Genoemd naar de folder die Berninger en Knopf op hun beider laptop installeerden om hun hersenspinsels te verzamelen: The Moon. ‘De zaadjes werden vijf jaar geleden geplant, maar pas het voorbije jaar zijn we er water op gaan gieten zodat ze konden groeien’, vertelt Berninger. ‘Door de pauze met The National – pas vanaf volgend jaar werken we aan de nieuwe plaat – was daar eindelijk tijd voor.’
‘Voor Return to the Moon gemixt was, hadden we geen idee hoe het als geheel moest klinken. I’m the Man To Be is de allerlaatste song die we schreven – snel, zonder franjes – en eigenlijk vat die heel goed samen waar het in El Vy over gaat. Niet dat alles improvisatie is, want we moesten wel goed nadenken hoe we de songs en de personages in de songs met elkaar zouden verbinden.’
De spontaniteit en het spelplezier spatten van Return to the Moon af. Het is opmerkelijk hoezeer Berninger zich een ander imago aanmat. Van de ietwat onzekere, stijve treurwilg bij The National tot een gebronzeerde surfer dude – op zijn Instagram post hij vaak foto’s en video’s van zijn pogingen tot surfen – die vrolijk door het leven walst bij El Vy.
Hij kijkt bedenkelijk wanneer we hem confronteren met dat gebrek aan rechtlijnigheid. ‘Ik wilde mezelf niet noodzakelijk heruitvinden. In The National zit ook veel humor, maar die is beter gecamoufleerd. In El Vy kan ik onbeschroomd schrijven over de beelden die in mij opborrelen. Over een kite die aan mijn penis is vastgebonden, bijvoorbeeld.’
Dat hij de surfmicrobe te pakken heeft, wijst Berninger toe aan zijn veranderde levensstijl en verhuis. ‘Sinds drie jaar woon ik in California en probeer ik een beetje gezonder te leven. Heel Trouble Will Find Me werd daar geschreven. Wat best grappig is, want de media dopen deze eerste van El Vy als mijn ‘Californiaplaat’. In feite was Trouble Will Find Me met The National dat dus al.’
BERNINGER GROEIDE OP in Cincinnati, Ohio, een stad van om en bij de 300.000 inwoners. ‘Een typisch stadje in de Midwest, dat desondanks een belangrijke politieke rol speelt. De presidentsverkiezingen worden er vaak beslist. De hele staat Ohio is trouwens een swing state: de ene keer liberaal, de andere keer republikeins. Dat uit zich in een sociaal en intellectueel gesegregeerde samenleving. Enerzijds conservatief en rijk, maar ook zeer progressief en jong. In die optiek is Cincinnati de microkosmos waarin alle tegenstellingen binnen de VS perfect gedijen.’
Binnen die microkosmos voelde de jonge Matt zich een zonderling. Zijn heil vond hij in de platenzaken. ‘Op de radio of in de bars hoorde je nooit The Smiths, je moest dus zelf op zoek naar dat soort muziek.’ The Jockey Club, waar hij over zingt in het nummer Paul is Alive, was een van die plekken. ‘Bands als The Cramps en Hüsker Dü speelden er. Toen ik dat soort muziek ontdekte, besefte ik ineens dat er ergens op deze planeet gelijkgestemden rondliepen. Ik herinner me nog goed het moment dat ik The Smiths leerde kennen via mijn zus: dat was heel anders dan Van Halen.’
SHAZZAZZ
De kenmerkende lijzige stem van Matt Berninger voert ook bij El Vy het commando, maar de catchy popmelodieën van Knopf (een fan van In the Air Tonight van Phil Collins) zorgen ervoor dat het silhouet van The National nooit tussen de schijnwerpers beweegt. Knopf: ‘We moesten niet proberen iets anders te doen, want het wás gewoon anders.’
‘De schuld van Brents melodieën’, pikt Berninger in. ‘Zo was No Timeto Crank the Sun een hele uitdaging: er zit een hoge noot in die ik maar net aankan. (met hoge stem) I can baaaaarely hit it. De helft van de tijd zit ik ernaast. (lacht) Normaal gezien loop ik nooit hoog op met mijn zangprestaties, maar in dit geval wel.’
‘Ik verken als zanger nog steeds nieuwe plekken’, gaat hij verder. ‘Er is een bepaald soort song waarvan ik onderhand weet hoe je die moet zingen. Geef me een mid-tempo-lied in een baritonregister and I will knock it out of the park. El Vy was voor mij dus een heel nieuwe speelgoedwinkel.’
De plaat gaat over vriendschap en liefde. Al is het nooit echt duidelijk wanneer het over wat gaat. I always knew there was something missing / They said no one could ever get me to sit and listen / I was always trying to leave, zingt Berninger in No Timeto Crank the Sun. ‘Ook ik denk voortdurend: waar heeft hij het toch over?’, beweert zijn kompaan.
‘Vaak weet ik het zelf niet helemaal’, erkent Berninger. ‘Ik weet natuurlijk wat ik wil zeggen, maar het moet niet te duidelijk verpakt worden. Je moet de soep in je hoofd er gewoon laten uitkomen.’
‘De meeste inspiratie voor dit album haalde ik uit mijn jeugdjaren. De soundtrack van Grease, de adoratie voor de Minutemen. Maar in Sleeping Light sijpelt Leonard Cohen door. Toen ik Happiness Missouri schreef, was ik in een Cobain-mood. Dat zijn allemaal aspecten van mezelf. Er zit niet één grote boodschap in de teksten.’
Brent Knopf toonde bij Menomena en Ramona Falls dat hij uit een heel breed muzikaal spectrum kan plukken. Omdat Berninger geen instrument beheerst, ontwikkelden beide vrienden een eigen vocabularium om te redetwisten over de sound van El Vy. Berninger: ‘Mijn favoriete woord is shazzazz. Can you make it ten percent more shazzazzier, Brent? En dan wist hij meestal wel wat ik bedoelde.’
Samenwerken met Matt Berninger blijkt nochtans niet altijd een pretje. Vaak duiken in interviews met The National anekdotes op over de nukken van hun frontman. ‘Vreemd, ik vind het net makkelijk. Matt is zeer open-minded’, klinkt het bij een verbaasde Knopf.
Berninger geeft nochtans toe dat hij er soms wat nukkig bijliep: ‘Er is veel veranderd. Vroeger was ik heel gestresseerd, net zoals de rest van The National trouwens. We waren bijna wanhopig op zoek naar erkenning. Akkoord, ik was een eikel, maar dat was de rest van The National ook. Je mag niet onderschatten wat het betekent om met vijf gepassioneerde mensen aan één song te werken. Dan explodeert het wel eens. Daarom houden zo weinig bands het lang uit. Nu we een bepaalde status bereikt hebben, zijn we veel gemoedelijker, genieten we meer van het werkproces. And of course: I stopped being a dick.’
RETURN TO THE MOON
Uit op 30 oktober via 4AD. El Vy concerteert op 7/12 in de AB, Brussel.
MATTHIAS STOCKMANS
Matt Berninger ‘IN EL VY KAN IK ZONDER SCHROOM SCHRIJVEN OVER DE BEELDEN DIE IN ME OPBORRELEN. OVER EEN KITE DIE AAN MIJN PENIS IS VASTGEBONDEN, BIJVOORBEELD.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
