De last van de lust
Strak, intens en kinky as hell. Of hoe debutant William Oldroyd het Britse kostuumdrama een subversieve draai geeft met Lady Macbeth.
Engeland, 1865. De jonge Katherine (een enigmatische Florence Pugh) is nog maar net uitgehuwelijkt aan een rijke aristocraat, maar veel liefde of passie toont die niet voor zijn kersverse echtgenote. In seks heeft hij geen zin, tenzij in sadistische vernederingsspelletjes. Op enige inspraak of respect hoeft ze ook al niet te rekenen, waarop de rebelse Katherine haar frustraties dan maar botviert op het huishoudpersoneel en vooral op Sebastian, een knappe zwarte stalknecht die haar minnaar en seksspeeltje wordt. Lang duurt het niet vooraleer zich op het weinig idyllische landgoed een web van listen en lusten wordt gesponnen. Alleen is niet meteen duidelijk wie nu de touwtjes in handen houdt, en wie er eerst en het hardst voor zijn perfide pleziertjes zal boeten.
Met Shakespeare heeft Lady Macbeth weinig te maken, ook al blijkt Katherine een minstens even zelfzuchtig, manipulatief en gewelddadig kreng als de beruchte antiheldin van de Britse bard. Een braaf Brits kostuumdrama over verboden liefde in korset hoef je evenmin te verwachten. Theatermaker William Oldroyd baseerde zich voor zijn filmdebuut op Nikolaj Leskovs novelle Lady Macbeth uit het district Mtsensk en transponeerde die samen met toneelschrijfster Alice Birch naar het negentiende-eeuwse Somerset. Bovendien staken ze alles in een benauwend hedendaags en deugddoend kinky jasje, inclusief raciale spanningen, explosieve genderissues en een ambigue moraal waarin wraakzuchtig feminisme en onverholen misogynie afwisselend de bovenhand halen.
In tegenstelling tot de meeste theaterregisseurs die voor het eerst de camera ter hand nemen, schuwt Oldroyd alle onnodige opsmuk. Er zijn geen gezwollen violen die de emoties dirigeren, er zijn weinig of geen close-ups en de camerastijl is strak, sober en naturalistisch, alsof de personages op een kale bühne worden gezet en opgesloten zitten in kamers, keukens en stallen. Als er al sprake is van enige romantiek blijkt die bovendien van de donkerste, meest driftige en (zelf)destructieve soort, terwijl je gaandeweg getrakteerd wordt op enkele wrange plotwendingen die niet in een nare gothic thriller zouden misstaan.
In die zin heeft Lady Macbeth meer gemeen met Andrea Arnolds intens fysieke, tot op het bot ontbeende lezing van Wuthering Heights of met de mindfucks van Lars von Trier dan met de weelderig aangeklede, met nostalgie geparfumeerde kostuumdrama’s die traditioneel uit de BBC-fabriek komen gerold. En ook al speelt het verhaal zich anderhalve eeuw geleden af in victoriaans Engeland, met zijn bitsige clash tussen rassen, klassen en seksen voelt de film akelig actueel aan. Alsof je Katherine hitsig hoort hijgen: ‘Grijp me bij mijn pussy, en je zult de gevolgen aan den lijve ondervinden.’
LADY MACBETH ****
William Oldroyd met Florence Pugh, Christopher Fairbank, Cosmo Jarvis
DAVE MESTDACH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier