Waarom Colin Farrell zo goed een gokverslaafde kan spelen

In Ballad of a Small Player gokt, zuipt en vreet Colin Farrell alsof het zijn laatste dag is. In het echte leven blijft hij daar al jaren ver van weg. Dat vertelt hij tijdens een masterclass op het filmfestival van Zürich. ‘Op het einde van de opnames was iedereen een wrak.’

Aan Ballad of a Small Player is ‘niets subtiel’. Het is een ‘erg bombastische, ongelofelijk luide aanslag op de zintuigen’. Dat zeggen niet de critici, maar dat vertelde spraakwaterval Colin Farrell zelf aan de Zwitsers die massaal opdaagden voor zijn masterclass tijdens het Zürich Film Festival. De Ierse acteur kwam er praten over het extravagante gokkersdrama van Edward Berger, een Zwitser, die furore maakte met de met prijzen overladen films All Quiet on the Western Front en Conclave. En hij mocht er de Golden Icon Award in ontvangst nemen.

Roekeloos gokken

De acteur uit Minority Report, The Penguin en The Lobster zorgt zonder veel remmingen voor spektakel als een gokker die zich met een potloodsnor en dandykostuums voordoet als Lord Doyle. Dat hij in Macau, het Las Vegas van China, nauwelijks nog een casino binnen mag wegens veel te hoge speelschulden, lijkt nog bij te dragen tot de opwinding. ‘Ik werd al misselijk van het lezen van het scenario’, grijnst Farrell. Hij vergelijkt zijn personage met een auto die qua toerental niet meer uit het rood gaat en waarvan de motor het elk moment kan begeven. ‘Hij is constant angstig, koortsachtig, overmeesterd door een manie die wordt gevoed door wanhoop, eenzaamheid, verdriet en een verpletterend gebrek aan betekenis in zijn leven. Hij is niet langer in staat om nog met iets of iemand verbinding te maken, enkel de volgende kick telt. Wat een spirituele en emotionele leegte!’

In Macau draaien was intens. ‘Ik zeg dat niet graag want acteren is geen zwaar beroep, maar op het einde van de opnames was iedereen een wrak.’ Macau bestaat uit een oud vissersgebied en een stad met prachtige oude kerken, winderige stegen en familierestaurants. ‘Maar daartussenin bevindt zich het mekka voor gokkers: buitengewoon kleurrijk en luid, met niets dan casino’s, fonteinen, muziek van Celine Dion en nagebouwde monumenten zoals de Eiffeltoren of de Big Ben.’ Farrell vond het een paar tellen lang fascinerend, om vervolgens in te zien hoe grotesk alles er om ‘geld, geld, geld’ draait.

De afhaker

Tot zijn dertiende wilde Farrell voetballer worden. Net als zijn vader, die met Shamrock Rovers ooit met 5-1 van Rode Ster Belgrado won en meerdere bekerfinales won in Ierland. Over voetbal kon hij goed met zijn vader praten. ‘Al de rest was tricky.’ De droom vervliegt wanneer hij rond zijn dertiende begint te ‘drinken, roken en al die andere dingen.’

In navolging van zijn oudste zus Catherine kiest hij voor de toneelschool, maar hij stapt op wanneer hij een rol versiert in de Ierse BBC-reeks Ballykissangel. ‘Dat gaf me de kans om iets te doen waarin ik uitblink: afhaken. Iemand met een beetje meer verstand of geduld zou voortgezet hebben om het ambacht te leren. Ik dacht: fuck it en ik was weg.’ Maar het loopt goed af. Ballykissangel slaat aan en de serie blijkt een goede leerschool. ‘Het was acteren zonder franje, pretentie en fancy stuff maar het gemeenschapsgevoel was sterk. Het werk was niet diepgaand of complex, maar ik kwam op tv. Dat was formidabel.’

Zijn leven verandert wanneer Joel Schumacher, de regisseur van Batman Forever en St. Elmo’s Fire, hem de hoofdrol geeft in Tigerland, een film over jongeren die worden klaargestoomd voor de Vietnamoorlog. Tigerland is geen hoogvlieger, maar Farrell valt op.

Steven Spielberg zet hem in Minority Report tegenover Tom Cruise. Oliver Stone ziet er Alexander de Grote in, Michael Mann wil hem voor Miami Vice en Terrence Malick voor de hoofdrol in The New World. Daarnaast zie je hem ook regelmatig aan het werk in actiethrillers als Phone Booth, S.W.A.T. of The Recruit met Al Pacino. ‘Plots werkte ik samen met de mensen die ik als kind aanbad. Toen ik negen was, keek ik op naar Tom Cruise in The Outsiders en Top Gun. Ik was nog maar net gelanceerd als filmacteur en speelde al met Al Pacino. Pure bananas.’ De Dubliner die het tot Hollywood-ster schopte, begrijpt niet waarom hij destijds zo hard deed alsof het de normaalste zaak van de wereld was. ‘Mijn gimmick was doen alsof het niets voorstelde en het mij niks kon schelen. En ik was er erg goed in. Wellicht was ik gewoon bang om te erkennen hoe overweldigend magisch het was.’

De ontnuchtering

Farrell wordt meegesleurd door het succes. ‘Het hield geen steek. Dat gebeurt soms. Ik had ongelofelijke mazzel, kreeg het ene cadeau na het andere maar het was zó groots en ik was zo onvoorbereid, zo onvolwassen. Er was véél dat ik niet begreep.’

Het succes jaagt hem de stuipen op het lijf. Hij is tegelijk bang dat hij erdoor verzwolgen zal worden én dat hij het totaal niet verdient. ‘Vandaag, op mijn 49e, begrijp ik dat geluk geen verdienste is, het valt je ten deel… of niet. Sommigen hebben er veel, anderen geen en daar is geen reden voor. Uiteraard kan je je best doen of beslissen om bepaalde kansen niet te grijpen. Maar geluk is geen verdienste.’

De piepjonge Farrell rookt, drinkt en vloekt erop los en krijgt na een tijd een slechte reputatie in Hollywood. ‘Hollywood stopte op een gegeven moment met mij te bellen. Ik had een beetje een reputatie. Wellicht verdiend. Het ging niet goed met me.’ Hij smeekt het Zwitserse publiek tijdens zijn masterclass om daar géén triest verhaal in te zien. ‘Ik ben niet te beklagen. Ik was een jongeman van 25, weg van vrienden en familie. Ik miste de geboortes van kinderen, ik miste begrafenissen van grootouders. Ik was altijd elders. Van mijn 22e tot mijn 27e heb ik alleen maar gewerkt, gedronken en nog van die dingen. Ik had geen fundament.’ Hij krijgt zijn leven rond 2005 terug op de rails door alcohol en drugs compleet, en definitief, af te zweren.

Shithole Brugge

De professionele wederopstanding gebeurt deels in Brugge. Martin McDonagh vraagt hem om een depressieve huurmoordenaar te spelen die Brugge maar een shithole vindt. ‘Het scenario was briljant en juist daarom probeerde ik Martin ervan te overtuigen om me niet te casten. Ik sleepte een reputatie met me mee, dat kon mensen weghouden of op het verkeerde been zetten. Maar Martin zei: jij bent geen casting director, ik wil dat je het wél doet.’ De zwarte komedie In Bruges (2008) wordt een cultfilm. In 2022 herenigen McDonagh, Farrell en hun soulmate Brendan Gleeson zich voor een tweede samenwerking: de steengoeie break-upfilm The Banshees of Inisherin.

De ooit zo onstuimige Farrell wordt een betrouwbare, overal inzetbare acteur. Disneyfilms als Saving Mr. Banks (2013) of Dumbo (2019), van Tim Burton, combineert hij moeiteloos met Total Recall (2012), The Beguiled (2017) van Sofia Coppola, het tweede seizoen van True Detective (2015) en de donkere, geestige en absurdistische meesterwerken The Lobster (2015) en The Killing of a Sacred Deer (2017) van Yorgos Lanthimos. ‘Ik herinner me ons eerste gesprek via Skype nog. Het duurde een uur en hij heeft geen tien woorden gezegd. Yorgos kan geweldig goed zwijgen. Maar als regisseur is hij een meesterverteller.’

Cobb-zorgen

Het geluk lacht Colin Farrell niet altijd toe. Vorige maand nog haalden pers en publiek hun neus op voor A Big Bold Beautiful Journey, een romantisch sprookje dat hem aan Margot Robbie koppelt. Op zijn cv staan wel meer halve of hele tegenvallers, maar zolang er uitschieters zijn, deert dat niet.

In zijn meest recente hit is Farrell onherkenbaar. In The Batman (2022) en spin-offserie The Penguin (2024) verdwijnt hij in Oswald Cobb, de mankende, zwaarlijvige would-begangsterbaas die zal uitgroeien tot The Penguin. Toen regisseur Matt Reeves hem de rol aanbood voor The Batman was hij eerst wat teleurgesteld. ‘Ik had maar vijf scènes en vond Cobb nogal eenzijdig en dwaas, een beetje een sukkel.’ De aarzeling sloeg om in geestdrift toen hij voor het eerst zag hoe hij er zou uitzien. ‘Elk pokdalig plekje, elk litteken, leek een verhaal. Hij zag er woest uit maar ik voelde ook zijn droefheid en verweer tegen een wrede wereld.’ Het personage zoog hem helemaal op. ‘Het was heftig. Het is heel krachtig om naar jezelf in de spiegel te kijken en iemand anders te zien terugstaren.’

Hij zal opnieuw The Penguin spelen in The Batman: Part II, ook al doet hij niet graag tweemaal hetzelfde. ‘Ik ben niet bezig met wat de volgende slimme zet kan zijn in mijn carrière. Maar ik heb niet veel nodig om het kleverige gevoel te hebben dat ik in herhaling val. Dus kies ik liefst voor dingen die ik nog niet eerder verkende.’ Roekeloos gokken in Macau, om maar iets te zeggen.