‘De vier seizoenen van Caroline Pauwels’ is meer een eerbetoon dan een levensverhaal

3 / 5
© VRT
3 / 5

Programma - De vier seizoenen van Caroline Pauwels

Wanneer en waar uitgezonden - Maandag 26/9, Canvas

Tine Hens
Tine Hens Journaliste voor Knack

Ze was gedreven. Ze was speels. Ze was grappig. Ze was kleurrijk. Ze had lak aan conventies. Ze koesterde dromen en ambities. Ze hield van zwarte chocolade bij de koffie en zat liever buiten dan binnen. Ze was ziek, maar wilde niet dat dat haar leven bepaalde of haar verlangens beperkte. Caroline Pauwels, die in de lente van 2022 noodgedwongen een stap opzij zette als rector van de VUB en afgelopen zomer veel te jong overleed, zal gemist worden. Om alles wat ze uitstraalde, alle waarden die ze uitdroeg en de stelligheid waarmee ze bovenal een mens wilde zijn. Caroline Pauwels weigerde zich te laten beperken door de verschillende facetten van haar persoon. Ze was mens en dat betekende zo veel meer dan vrouw, blond, rector of moeder zijn. Het vatte het allemaal samen.

Een mens, zo vertelt ze helemaal in het begin van deze documentaire, die blij is dat er nog vier seizoenen zijn. Iets dat we, zo laat ze tussen de regels verstaan, door de klimaatcrisis dreigen te verliezen. Het is een vrees die ze niet uitspreekt. Pauwels was niet iemand die de moed snel liet zakken of de hoop snel liet varen.

Toen men haar in de zomer van 2021, ze was toen curator van Theater aan Zee, begon te volgen, wist niemand dat dit het laatste jaar van haar leven zou zijn. Het zorgt ervoor dat de woorden die ze uitspreekt, soms terloops, soms goed overdacht, net iets meer gewicht krijgen. Het zorgt er ook voor dat er een zekere droefheid hangt over alles wat ze doet. Omdat elk beeld toont wat voorbij is en welk wonderlijk mens er niet meer is.

Ik wil begrijpen’, was het uitgangspunt van haar grote voorbeeld Hannah Arendt. Het is ook wat Caroline Pauwels altijd gedreven heeft.

In een witte badjas banjert ze in de ochtend over een bijna verlaten strand. Ze glijdt in het water en laat zich omarmen door de golven. Ze houdt het hoofd hoog en verliest geen moment de horizon uit het oog. De camera blijft op veilige afstand. Het kan een keuze zijn van de regisseur, maar ik vermoed dat het een vraag, misschien wel een eis van Pauwels was. Het lijkt er wel vaker op dat het onderwerp van deze documentaire de touwtjes strak in de handen hield, en dat zij tot de laatste snik de regisseur van deze film over haar leven was.

Ze besliste welke onderwerpen worden aangesneden en hoe diep erop wordt ingegaan. Over haar loopbaan heeft ze het in de docu graag, over haar visie op de universiteit ook. Je moet er leren denken door het standpunt van de ander te horen. ‘Ik wil begrijpen’, was het uitgangspunt van haar grote voorbeeld Hannah Arendt. Het is ook wat Pauwels altijd gedreven heeft.

We zien hoe ze haar moeder probeert te bereiken, twee tot drie keer per dag belt ze haar, maar haar moeder blijkt een bezige vrouw. Als ze al opneemt, heeft ze geen tijd om lang te praten met haar dochter. Ze zijn een hechte familie, vertelt Pauwels, ze heeft veel warmte gekend.

Over haar eigen gezin wordt niet zo veel gezegd. Ze stond er alleen voor, dat wel, maar wat er met de vader gebeurde, horen we niet. De zoon zien we even aan tafel zitten, de dochter komt niet uitgesproken in beeld. Je kan vermoeden dat het de vrouw is die haar moeder in de ziekenhuiskamer opwacht nadat ze haar kankerbehandeling heeft gekregen.

Er wordt veel verteld in dit jaar van Pauwels. De ratio is heel aanwezig, de emotie veel minder. Want ook wat er niet gezegd of getoond wordt, valt op. Over de liefde gaat het niet. Over de ziekte gaat het even. Over de dood blijft het vaag. Over eenzaamheid gaat het niet. Over spijt ook niet. We zien Pauwels meestal op haar best. De schaduw blijft zo veel mogelijk buiten beeld. Tot die het overneemt. Het maakt van deze documentaire meer een eerbetoon dan een levensverhaal.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content