Na promofilms over vlees van bij ons, kaas van bij ons, het verleden van bij ons, is er nu ook een reeks over slimme mensen van bij ons. Even was er wat heisa over onheuse geldstromen en een programma op maat van de politiek. Maar de geldstromen werden afgeknepen, de redactionele autonomie hersteld en alleen het doel bleef overeind: de Vlaming vertrouwd maken met wetenschappelijk werk van eigen bodem.
Niets ademt meer toekomst, innovatie en vooruitgang dan een decor opgetrokken uit beeldschermen. Net als Tom Cruise in Minority Report uit 2002 moet presentatrice Jacotte Brokken maar met haar hand zwaaien of er schiet een filmpje uit de grond. En zo maken we kennis met de eerste knappe kop van de reeks: Sofie Claerhout, doctor in de forensische geneeskunde. Pas halverwege de aflevering vernemen we welke grote doorbraak Claerhout precies forceerde, want dan toont ze haar holy grail: de CSY-seek. Het is een apparaat dat het mannelijke Y-chromosoom nauwkeuriger dan ooit analyseert en daardoor verse sporen kan aanreiken in afgesloten of onopgeloste moordzaken.
Maar eerst leren we Sofie als mens kennen. We zien haar ontbijten, een gezond ontbijt met appel en kiwi. Kiwi, zo legt Sofie uit, is haar lievelingsfruit, omdat kiwi lekker is, maar ook omdat je met de hulp van detergent, zout en zuivere alcohol het DNA van kiwi’s met het blote oog kunt zien. Terwijl ze vertelt, doet Sofie het voor. Van haar vroegere biologieleraar krijgen we daarna te horen dat Sofie een ‘bijtertje’ is. Ze was niet de beste leerling, maar ze was wel gemotiveerd. Een motivatie die volgens Sofie alles te maken had met de guppies in het aquarium bij haar thuis. Die guppies komen uiteraard uitgebreid in beeld. Alles komt altijd uitgebreid in beeld. Als Sofie het heeft over het mortuarium, dan toont de camera een mortuarium. Als Sofie zegt: ‘Ik neem een snijplank’, dan toont de camera een snijplank.
‘Daar’, benadrukte hij met zijn wijsvinger. Voor als we het niet goed begrepen hadden.
En dan moest het vreemdste onderdeel nog komen. ‘Hoe verloopt een forensisch onderzoek?’ vraagt Brokken, de blik strak op de camera. Een vraag op maat van de forensisch expert die ze portretteren, zou je denken. Maar nee, er wordt een fictieve moord op een VRT-collega in scène gezet.
Cringe. Er was een tijd dat mijn zonen het woord te pas en te onpas gebruikten. Net als het decor van Minority Report is het ondertussen ook wat achterhaald. Maar als ik ooit nog eens cringe moet definiëren, dan kan ik naar dit stuntelige toneeltje over moord op de VRT verwijzen. Of naar het fragment dat daar even later op volgde.
Om het belang van haar onderzoek te duiden, verwijst Claerhout naar de moord op de Nederlandse Marianne Vaatstra. Het was de eerste keer dat analyse van het Y-chromosoom wettelijk was toegelaten en tot een dader leidde. De uitleg was helder, maar opnieuw moest er een toneeltje worden opgevoerd. Een journalist toonde het fietspad in Friesland waar Marianne had gefietst en in welk veld ze was verkracht en vermoord. ‘Daar’, benadrukte hij met zijn wijsvinger. Voor als we het niet goed begrepen hadden.
Dat laatste lijkt de grootste angst van de makers: dat wat de knappe koppen doen en zeggen te hoog gegrepen zou zijn voor de gewone mens. Alsof dit programma niet alleen het wonder van de wetenschap wil promoten, maar vooral alle onduidelijkheid de kop wil indrukken. Show, don’t tell wordt hier show, tell, show again, waarbij ieder woord netjes van tekst, uitleg en extra beeld wordt voorzien. Of was het budget zo krap dat de gebruikelijke reportageploeg ingeruild was voor vrijwilligers van Karrewiet?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
