Als je wint, mag je in België blijven: op de set van ‘The Best Immigrant’

Wat als we nieuwkomers het tegen elkaar laten opnemen in een televisieshow, met als hoofdprijs een verblijfsvergunning? De opnames voor The Best Immigrant zijn nog niet eens afgerond, maar de fictiereeks wordt nu al getipt als de meest omstreden serie van het jaar. ‘Zonder Streamz Academy had niemand zich aan deze reeks durven te wagen.’

Het is de eerste zonnige dag van het jaar, maar daar merk je niks van in de televisiestudio’s waar The Best Immigrant wordt opgenomen. Op de verduisterde set heerst er al van zeven uur ’s ochtends een bedrijvigheid van jewelste. Tussen twee takes door zetten crewleden props klaar en wordt er druk overlegd door de cameraploeg. Actrices Jennifer Heylen en Charlotte Timmers krijgen nog snel een touch up van een visagiste terwijl er een grote schaal passeert met boterhammen. Even later wordt er via walkietalkie om stilte gevraagd.

De jonge scenaristen Raoul Groothuizen en Cristina Poppe kijken stilletjes toe met een mengeling van enthousiasme en verbazing. Zeker Poppe trekt grote ogen. Nadat ze maandenlang intens werkte aan de dialogen van de serie, is dit voor haar het eerste setbezoek. ‘Ze hebben er iets moois van gemaakt’, knikt ze tevreden terwijl ze het decor monstert. Al blijft het ook enigszins onwerkelijk. ‘Als je aan het schrijven bent, creëer je beelden in je hoofd die er natuurlijk helemaal anders uitzien’, glimlacht ze. ‘Maar de toon zit helemaal juist.’

Het schrijversduo heeft er een ware rollercoaster opzitten. Nadat ze als winnaars uit de bus kwamen van Streamz Academy, een ontwikkelingstraject voor scenaristen, moesten ze het scenario voor The Best Immigrant in sneltreinvaart uitwerken. Nochtans zag het er lange tijd naar uit dat hun idee voor altijd in de koelkast zou blijven liggen.

Race to the bottom

Poppe en Groothuizen ontwikkelden een eerste pitch al in 2018, kort nadat ze als scenaristen afstudeerden aan het Ritcs in Brussel. ‘Als goede vrienden delen we een fascinatie voor maatschappijkritiek die wordt uitvergroot via bizarre formats’, vertelt Groothuizen. Vandaar het plan om de vluchtelingenproblematiek te koppelen aan een afvalrace tijdens een overtrokken shiny-floor show.

The Best Immigrant is een ongemeen rauwe serie die het midden houdt tussen The Handmaid’s Tale en Squid Game, maar dan in een Vlaamse setting. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van een uiterst rechts politiek klimaat. De pas verkozen premier beslist om iedereen die niet in België geboren is het land uit te zetten. Terwijl overal mensen uit hun woonst worden geplukt en uitgewezen, krijgt het koppel Muna en Jamal de kans om toch te blijven. Al blijkt dat een vergiftigd geschenk. De geliefden moeten deelnemen aan een opgepompte talentenshow waarbij ze ronde na ronde moeten bewijzen wie het beste geïntegreerd is. Verliezers worden het land uitgezet.

Kortom: niet van de poes. Dat is ook de reactie die Poppe en Groothuizen kregen toen ze met hun idee de boer op gingen. Want hoewel ze op applaus konden rekenen voor hun durf en verbeelding, sloeg hun pitch niet aan bij productiehuizen. ‘We hebben onder andere meegedaan met het scenarioatelier van het VAF (waarbij deelnemers een half jaar aan scenario’s werken onder begeleiding van een coach, nvdr.),’ vertelt Poppe, ‘en dat was een leerrijk traject, maar ook daar zei iemand ons dat deze reeks nooit gemaakt zou worden omdat het idee te gewaagd is.’

Daar besliste de Streamz Academy dus anders over. Poppe en Groothuizen stuurden hun pitch in, net als meer dan vijfhonderd anderen, voor de eerste editie in 2023. Vijftien geselecteerden leerden in workshops met professionals om hun ideeën te verfijnen en te presenteren aan productiehuizen. Op basis daarvan koos de jury acht verhalen die samen met een coach verder werden uitgewerkt tot een uitgebreid dossier, met samenvattingen van de afleveringen, detailbeschrijvingen van de personages enzovoort. De uiteindelijke winnaar mocht samen met professionele scenaristen de dialogen uitwerken, in de wetenschap dat de serie daadwerkelijk gedraaid zal worden.

‘We hebben keihard moeten werken om het scenario op tijd klaar te hebben’, vertelt Poppe. ‘Maar het was superfijn om met gerenommeerde scenaristen te kunnen werken als Michel Sabbe (Lost Luggage, Juliet) en Michael De Cock (Aller/Retour, Bovary) en Hasse Steenssens (Geldwolven, Noise) en uiteraard is het zalig om te schrijven aan een reeks waarvan je weet dat die zeker gemaakt zal worden.’ Ook de steun van Adil El Arbi en Bilall Fallah blijft niet onvermeld. De regisseurs treden op als executive producer en El Arbi draaide de trailer. Hij moedigde hen ook aan om vooral niet te braaf te zijn in hun inhoudelijke keuzes en hij blijft de regie mee opvolgen.

○ ○ ○

Dat Streamz Academy iets losgemaakt heeft, blijkt ook op de set van The Best Immigrant, wanneer Jules Duys binnenwandelt. Duys is commissioning editor bij Streamz en is verantwoordelijk voor de nieuwe editie van de Academy. Hij wordt meteen aangesproken door een jonge acteur: ‘Aha, jij bent van de Academy ofwa? Dan moeten wij elkaar dringend leren kennen. Wanneer is de deadline ook alweer? Ik ga een pitch indienen en ik kan je vertellen dat ik sowieso ga winnen.’ Duys reageert lachend op zoveel branie. ‘In dat geval zit mijn werk er al op.’

Voor Duys staat het belang van het traject buiten kijf. ‘Alle gekheid op een stokje, ik ben blij om te merken dat er zoveel animo is’, vertelt hij. ‘De sector kan heel gesloten zijn waardoor het voor nieuwe talenten moelijk is om binnen te raken. Zelfs als je zoals Raoul en Cristina een diploma op zak hebt.’ Niet toevallig kregen beide beginnende scenaristen verschillende keren te horen dat niemand zich aan The Best Immigrant zou durven te wagen – zonder Streamz Academy.

Catch-22

Het is een veelgehoorde klacht in de televisiewereld: zenders spelen alleen nog maar op veilig. Grote namen als Steven Van Herreweghe of Peter Van den Begin lieten zich in dit blad recent nog ontvallen dat er te weinig ruimte is voor durf en experiment op tv. Uit angst om geld te verliezen aan een flop wordt er vooral ingezet op bekende koppen en concepten die hun dienst al bewezen hebben. Resultaat: veel platgetreden paden, en gesloten deuren voor wie nog geen naam gemaakt heeft.

Dat is precies waarop ook Poppe en Groothuizen botsten: als je niet bekend bent, wil niemand in je investeren. ‘Als beginner sta je daar redelijk machteloos tegenover’, zegt Poppe. ‘Ik snap natuurlijk dat het duur is om televisie te maken, maar er wordt te veel fictie ingeblikt die ik al tienduizend keer heb gezien.’

Het zijn verzuchtingen waar de Academy rechtstreeks aan tegemoetkomt. ‘We kiezen er bewust voor om nieuw lokaal talent te ondersteunen’, zegt Duys. Door zo veel mogelijk professionals en spelers uit het veld te betrekken, worden risico’s bovendien ingeperkt. ‘In de jury zit niet alleen het contentteam van Streamz maar evengoed een ervaren producent als Dirk Impens, die we kennen van onder andere Girl en The Broken Circle Breakdown. Ook de zenderhoofden fictie van VTM, Play Media en VRT sluiten op het einde aan en we krijgen input van alle grote productiehuizen. De Streamz Academy is op alle vlakken ondersteund door de sector.’

Tegelijkertijd benadrukt Duys dat het traject een meerwaarde is voor de deelnemers, zelfs als ze niet winnen. ‘We bieden beginnende scenaristen intensieve workshops aan en ze krijgen input van grote namen uit het veld, zodat ze een netwerk uitbouwen. Fictie schrijven is een métier dat je alleen maar onder de knie krijgt door kilometers te maken en het te dóén.’ Anders dan bij de eerste editie ligt de nadruk deze keer nog meer op workshops en wil Streamz er minder een afvalrace van maken. ‘Daarom gaan we nu met vier in plaats van acht projecten tot aan de finish. Op die manier kunnen we nog meer inzetten op de mensen.’

Of Poppe en Groothuizen zich bewust zijn van de ironie dat ze dankzij een afvalrace een serie mogen maken die bijzonder kritisch is over afvalraces? ‘Jazeker’, monkelt het duo. ‘Het werd helemaal bizar toen we gevolgd werden door een filmploeg omdat Streamz er een docu over draaide’, lacht Groothuizen. ‘En dan moet je weten dat we beiden heel cameraschuw zijn’, vult Poppe aan. ‘Maar de Academy was gelukkig een stuk aangenamer dan de afvalrace in onze serie’, glimlacht ze. ‘Het was een heel fijne en diverse groep met onder anderen een bankier en een psycholoog. Je moet niet voor scenarist gestudeerd hebben om een goed idee te hebben. We hielpen elkaar allemaal vooruit en zijn echte vrienden geworden.’

Maar The Best Immigrant is dus wel openlijk kritisch over het medialandschap. ‘Reality- en talentenshows zijn vaak polariserend. Kandidaten worden in hokjes geduwd en hun emoties en angsten worden geëxploiteerd’, zegt Poppe. ‘In onze reeks worden de angsten en wensen van Muna en Jamal tegen hen gebruikt.’ ‘Voor ons is dit het juiste format om bloot te leggen hoe vluchtelingen en mensen met een migratieachtergrond geobjectiveerd worden’, vult Groothuizen aan.

Het is precies door die maatschappijkritiek dat regisseur Michael Abay als een blok voor het scenario viel. Abay studeerde amper twee jaar geleden af aan het Ritcs maar hij staat nu al bekend als groot filmtalent. De kortfilm Klette, zijn afstudeerproject, won meerdere prijzen, waaronder een Ensor. Al blijft hij daar opvallend bescheiden onder. Op de drukke set vol extraverte persoonlijkheden valt Abay op door zijn ingetogen houding. Al lichten zijn ogen wel op wanneer hij zijn enthousiasme deelt over The Best Immigrant. ‘Het leuke is dat ik al een voorkeur had voor dit idee toen het traject van de Academy nog liep en er dus nog geen sprake van was dat ik deze reeks ooit zou regisseren’, vertelt hij. ‘De cirkel is mooi rond.’

Door zijn Ethiopische roots komt de reeks voor Abay heel dichtbij. ‘Toen ik kind was en er een bepaalde rechtse partij heel groot werd, ben ik oprecht bang geweest dat ze me buiten zouden sjotten’, zegt hij. ‘De vraag hoe ik kon bewijzen dat ik goed genoeg ben om hier te zijn, spookte voortdurend door mijn hoofd. Voor veel mensen van kleur is dat herkenbaar. Als je je hier thuis voelt, hier woont, werkt en vrienden hebt, moet dit land ook je thuis kunnen zijn. Of je hier geboren bent of niet mag daar geen rol in spelen.’

○ ○ ○

Tegen de middag is de sfeer op de set uitgelaten. Er stijgt gejoel op bij de mededeling dat er hamburgers op het menu staan, en als de laatste scène van de voormiddag is ingeblikt, dendert de hele bende de trap af naar de eetzaal. Ramen en deuren vliegen open en tafels verhuizen naar buiten om wat straaltjes zonlicht mee te pikken. ‘Het is een superfijne ploeg om mee te werken’, vertelt Jennifer Heylen terwijl ze een grote klodder mayonaise op haar bord kletst. ‘Zelfgemaakte saus is gezonder dan uit een potje hè’, knipoogt ze, waarna ze een crewlid in de armen vliegt dat net binnen is gewandeld.

Abay slaat het rustig gade en neemt nog een stuk cheesecake voordat hij zich in een zetel zet. Hij vertelt dat het script veel heeft losgemaakt bij de cast, die bestaat uit opvallend veel nieuwe, jonge gezichten. ‘Ze spelen mensen van kleur maar ze hebben natuurlijk ook in het echt een migratie-achtergrond. Iedereen die meedoet, zou effectief uitgewezen kunnen worden. Zeker tijdens de repetities hebben we het daar veel over gehad.’ De spelshow zelf werd bovendien in een keer opgenomen met een multicam in plaats van de korte takes die vaak gebruikelijker zijn. ‘Daardoor moesten ze aan één stuk door spelen en werd het heel levensecht’, legt Abay uit. ‘Best heftig.’

Dat het script zo dichtbij komt, is precies de reden waarom producenten Helena Vlogaert en Dimitri Verbeeck van productiehuis Caviar erdoor geïntrigeerd raakten. ‘De pitch heeft doorheen het proces aan de Academy verschillende vormen aangenomen en toen wij er voor het eerst over hoorden, was het nog heel anders’, vertelt Verbeeck. ‘Het verhaal speelde zich eerst af in een dystopische toekomst. Europa was een afgesloten fort dat je enkel kon bereiken via een spelprogramma. Door de setting naar het hier en nu te halen, werd het veel prangender.’ Poppe en Groothuizen waren bovendien blij met die suggestie omdat het ook meer aanleunt bij hoe ze het in 2018 initieel voor ogen hadden.

Net als Adil El Arbi hamerden de producers erop dat de scenaristen het verhaal dik moesten aanzetten. ‘Bij dit idee is het alles of niks’, legt Verbeeck uit. ‘Het moet bruut en direct zijn want anders haalt de realiteit het scenario misschien in. Het moet larger than life zijn en satirische elementen bevatten zodat het geen docu lijkt, want dan wordt het wel heel cringe.’ Vlogaert knikt: ‘We waren meteen mee met het verhaal gezien de verrechtsing die zich ook in het echt afspeelt. Als kijker moet je het gevoel hebben dat dit ons echt zou kunnen overkomen. Dat maakt het aangrijpender dan een serie die zich afspeelt in een verre dystopie.’

Dat hun buikgevoel klopt, blijkt uit de grote buitenlandse interesse voor The Best Immigrant. De pitch kreeg op het filmfestival van Rome bijvoorbeeld al een Special Mention van de Paramount New Stories Awards op de MIA Markt (Mercato Internazionale Audiovisivo). ‘Ook de extra financiering die we binnenhaalden, is internationaal’, zegt Verbeeck. Het productiehuis ging op zoek naar extra investeringen omdat ze de afleveringen langer wilden maken. ‘Vier keer een halfuur volstaat voor een thriller of comedy met weinig personages, maar deze plot heeft meer introductie nodig. Uiteindelijk werden het vijf afleveringen van telkens 45 minuten, maar dat kost natuurlijk meer. En met Adil en Bilall als executive producers hebben we een extra stamp of approval. Adil volgt de regie nog steeds mee op door in te checken bij Michael en de rushes te bekijken.’

Vinden de producenten het niet risicovol om met zoveel nieuwe, onbekende namen te werken? ‘Nee hoor, het is net cool dat iemand als Michael Abay regisseert’, zegt Verbeeck. ‘Achteraf gezien zou het misschien ook raar geweest zijn mocht er een ervaren witte regisseur aan het roer hebben gestaan. Bovendien is hij perfect omkaderd door mensen als Sabrina Haazen, zowat de beste assistant director die er is voor televisiereeksen. Zij deed onder andere F*** You Very, Very Much en Beau séjour. Idem dito wat betreft een cameraman als Pieter Van Alphen die Knokke Off filmde.’

Wel blijven ze zich ervan bewust dat het gevoelige materie is. ‘We beseffen dat het nodig is om de marketing goed te bewaken’, zegt Vlogaert. ‘Ook voor de cast is dat van belang. Dit is een serie die goed gekaderd moet worden, zodat het duidelijk blijft waar de satire begint en waar ze eindigt. Daarom zullen we de jonge cast begeleiden bij het geven van interviews. Een moeilijke vraag is gauw gesteld en we willen hen niet voor de leeuwen gooien.’

Het is een bezorgdheid die ook Michael Abay deelt. ‘Je weet nooit hoe die beelden een eigen leven kunnen gaan leiden op het internet’, legt hij uit. ‘We beseffen maar al te goed dat er altijd een groep mensen zal zijn die dit voor hun karretje willen spannen. Zo zit er in de reeks bijvoorbeeld een expliciet racistisch lied dat misbruikt kan worden en online een eigen leven zou kunnen gaan leiden. Het is mijn verantwoordelijkheid als regisseur om het standpunt van de serie duidelijk te maken.’

○ ○ ○

Wanneer de ploeg zich klaarmaakt om aan het tweede deel van de werkdag te beginnen, zoeken Cristina Poppe en Raoul Groothuizen hun spullen bij elkaar om naar huis te vertrekken. Of hun carrière nu gelanceerd is? Zo eenvoudig is het nu ook weer niet. Scenario’s schrijven blijft een onzekere branche. ‘Een tweede seizoen van The Best Immigrant zou natuurlijk geweldig zijn’, zegt Groothuizen. Hij is bovendien in gesprek met Streamz over een mogelijk nieuw project. ‘Maar dat zit nog in een heel vroege fase.’

Poppe moet nog even bekomen van de voorbije periode. ‘Raoul kon verder door inkomsten uit een vorig filmproject, maar ik werk in een Standaard Boekhandel omdat ik een inkomen nodig heb. Tijdens het traject met de Academy was dat nog combineerbaar, maar toen we richting eindstreep gingen en op korte tijd het scenario klaar moesten krijgen, werd het heel zwaar. We worden voor alle duidelijkheid goed betaald, maar dat was niet van in het begin duidelijk. Achteraf gezien had ik gerust wat minder uren in de winkel kunnen staan.’ Ze benadrukt hoe blij ze is met de kans én met het resultaat. ‘Als ik op deze manier aan fictie mag werken waarin ik geloof, dan wil ik niks liever doen dan fulltime schrijven.’

Geen wonder dat de verwachtingen voor de tweede editie van Streamz Academy hooggespannen zijn. Wanneer dit artikel verschijnt, is de deadline om een pitch in te dienen net verstreken. Uit de waarschijnlijk honderden inzendingen worden nog deze maand vijftien ideeën geselecteerd en in mei wordt op basis van speeddates met producenten beslist welke vier talenten er verder mogen om deel te nemen aan een intensieve reeks workshops. Op het filmfestival van Oostende in januari 2026 maakt Streamz dan bekend wie de winnaar is. Benieuwd of het opnieuw zo’n gewaagde keuze wordt. En wie weet krijgt The Best Immigrant in de tussentijd wel een plaats op een van de Vlaamse zenders?