Iliona schreef haar album ’s nachts: ‘Overdag speel ik veel te veel The Sims’

Ze is Brusselse, zingt in het Frans, gooit hoge ogen bij onze zuiderburen en is níét Angèle. Na twee ep’s en vijf jaar rondzingen als grote belofte – van ‘the next big thing’ tot ‘avenir de la chanson française’ – staat Iliona klaar om de wereld te veroveren.

Begin februari is het nog koud in Brussel. Iliona ontvangt me in een chic en trendy hotel in de Noordwijk. Het brutalistische gebouw, met zicht op de Kruidtuin, was in de jaren zeventig het hoofdkwartier van IBM en heeft nu een van de populairste rooftopbars van de stad. Helaas is de lucht vandaag grauw, op zijn Belgisch, wat Iliona grinnikend deelt op haar Instagram. Maar het panorama mag hier dan wel mistig en grijs zijn, haar toekomst is zonnig. Van waar zij staat, kan ze Parijs zien.

Merci, Gracie Abrams

Iliona’s debuutalbum What if I Break Up with U? komt deze maand uit, maar wordt al een tijd getipt als een van de grote Franstalige releases van het jaar. In Frankrijk heeft ze alvast een tour gedaan langs de grootste radio- en tv-shows. Haar twee shows in L’Olympia in Parijs, midden november, zijn al uitverkocht.

Bon, we kennen dit soort hypes en zouden het begrijpen als u daarom wat op uw hoede bent. Maar Iliona’s talent is onmiskenbaar. Ze blaast het chanson nieuw leven in met filmische melodieën en intieme arrangementen.

Denkt u dan aan Françoise Hardy? Dat is niet onterecht, maar gooi er gerust een Frank Ocean of een James Blake bij. Iliona vertelt dat ze tijdens het schrijven vooral luisterde naar de eerste ep’s van Gracie Abrams en het album Rx van Role Model. Dat zijn dus geen Franse, maar Amerikaanse voorbeelden, die ook diep in hun hart laten kijken.

‘Hun taalgebruik is zo eenvoudig en direct dat het heel echt klinkt’, zegt Iliona. ‘Dat heeft me ergens de vrijheid gegeven om dingen uit te spreken die ik anders misschien had verzwegen.’

Thank you, YouTube

Iliona gaat niet voor het grote gebaar. Ze maakt doorgaans doorleefde, breekbare liedjes – meer Billie Eilish dan Dua Lipa. Aanstekelijk, jazeker, maar met een onmiskenbaar donkere kant.

Misschien verklaart dat ook waarom ze voor een titel in het Engels koos? ‘Veel Franstalige artiesten die ik volg, doen dat ook. Het helpt om wat afstand te scheppen, en niet te een-op-een te zijn. En ja, dat komt ook gewoon door het internet: we spreken in het Engels, gebruiken Engelse afkortingen, et cetera.’ Iliona Roulin is geboren in 2000 in Brussel, en is met de online-cultuur opgegroeid. ‘Het is echt een belangrijk deel van mijn leven.’

Die invloeden sluipen dan ook haar muziek in. De piano is haar basisinstrument, maar ze volgde maar eventjes les, als achtjarige. De rest leerde ze op YouTube: ze bekeek tutorials, verdiepte zich in uiteenlopende muziekgenres, zong mee met karaokefilmpjes, plaatste eigen covers en experimenteerde met productiesoftware.

Op haar twintigste was ze klaar om in het diepe te springen. In maart 2020 verscheen haar eerste nummer, J’ai du mal, gevolgd door Rattrape-moi en Moins joli. In de zwart-witclip van dat laatste nummer zit ze achter een vleugelpiano, in een kraaienzwarte jurk à la Juliette Gréco, met een krijtwitte lok in haar haar, zoals Amy Winehouse.

De lofbetuigingen bleven niet uit, ook van grote namen als Benjamin Biolay en Julien Doré. Later trok ze zelfs de aandacht van iemand als Blood Orange.

Hoe eerlijker, hoe beter

Op haar eerste twee ep’s, bij het onafhankelijke Franse label Artside, slaat ze een brug tussen autotune en jaren-vijftigchanson, tussen Franse rock (‘post-yéyé’) en bedroom-r&b. Ze was overrompeld toen alles in gang schoot. ‘Na mijn eerste liedje belde iedereen me ineens op. Ik raakte helemaal in paniek. Het was ook nog eens tijdens de eerste lockdown, ik zat bij mijn ouders thuis. De hele dag hing ik aan de telefoon en maakte ik aantekeningen. Ik wist eigenlijk niet waar ze het allemaal over hadden. Ik was de weg kwijt.’

Inmiddels staat Iliona iets vaster in haar schoenen, maar echt rusten doet ze niet. Dat blijkt ook op haar debuutalbum. Zo schrijft ze in het nummer 23 best intense problemen van zich af. Van een toxische relatie tot dubieuze platencontracten: ‘Ik schreef dat nummer op mijn 23e verjaardag. Het album was eigenlijk klaar, maar ik voelde dat er nog iets ontbrak, een moment van introspectie, waarop ik mezelf recht in de ogen kijk en de balans opmaak. Ik was gekwetst, maar ik had ook geheeld, ik had een hele cyclus doorgelopen. Dus begon ik gewoon te schrijven, zonder te vermoeden dat het zo’n lang nummer zou worden (net geen 6 minuten, nvdr.) of dat het daadwerkelijk op de plaat zou belanden.’

Pas achteraf besefte ze dat het lied het hele album een extra nuance gaf: ‘Het gaat niet zozeer over een relatiebreuk, maar over alles wat erna komt, over wat je leert en achterlaat.’

Femme d’affaires

Iliona schrijft, componeert en zingt, ze ontwerpt haar eigen visuals en clips, en ze heeft ook haar eigen platenlabel, Jevousamour. Noem het gerust typische gen Z-multitasking. Voor What if I Break Up with U? nam ze zelfs bijna het volledige mixwerk op zich. ‘Eerst wilde ik Maxime Le Guil vragen (van Melody Gardot, Hans Zimmer, Justice en Christine & The Queens, nvdr.), die ook mijn twee ep’s heeft gemixt. Maar hij zei: “Luister, bij je eerste ep mocht ik nog mijn ding doen, maar zat je constant in mijn nek te hijgen. Bij de tweede ep liet je me bijna niets meer doen. Waarom probeer je het niet gewoon zelf?” (lacht) Dus dat heb ik gedaan, en ik vond het fantastisch.’

Uiteindelijk sprong Le Guil nog even bij, maar pas nadat Iliona 95 procent van haar eigen plaat dus eigenhandig had afgemixt. Alleen bij sommige zanglijnen liep ze vast: ‘Dan zette ik mijn stem te zacht of verstopte ik die achter allerlei effecten.’

Was dat verlegenheid? Of angst om té persoonlijk te worden? Ça n’existe pas snijdt bijvoorbeeld diep in oude tienerwonden. ‘Dat was een van mijn allereerste songs, maar ik had nog nooit de moed gevonden om het aan iemand te laten horen, ik durfde het zélf niet eens te beluisteren. Het lag ergens in een lade stof te vergaren. Nu voelde ik me er ineens klaar voor – ik had het allemaal verwerkt, het mocht bestaan. Ik heb er uiteindelijk bijna niks aan veranderd. Ik twijfelde nog om bepaalde zinnen aan te passen, maar ik wilde me eerlijk gezegd ook niet opnieuw in de mentale toestand van de achttienjarige Iliona onderdompelen.’

Confessies van een nachtuil

Het is misschien geen wonder dat ze zo’n persoonlijke muziek maakt, want ze werkt vooral thuis. Alleen. ’s Nachts. ‘Overdag heb ik geen zin om muziek te maken. ’s Nachts stoor ik niemand en stoort niemand mij. Dan lijkt het even alsof de tijd niet bestaat, en dat er geen regels zijn.’ Overdag kijkt ze veel YouTube, binget ze series en speelt ze ‘beaucoup trop’ The Sims. Maar van elf uur ’s avonds tot vijf uur schrijft ze, componeert ze, test ze nieuwe ideeën. Zo had ze voor dit album ongeveer 200 aanzetten voor liedjes.

De tijd maakte een eerste selectie, daarna hanteerde ze twee criteria. ‘Ten eerste moest er muzikaal iets bijzonders gebeuren. Ten tweede moest mijn tekst de waarheid, en niets dan de waarheid bevatten. Ik heb nogal de neiging om de scherpe kantjes ervan af te halen, en dingen op te leuken met vergezochte metaforen. Maar dat heb ik mezelf dus verboden. Als ik alleen in mijn kamer al tegen mezelf ga liegen, komen we niet verder.’

Je ziel blootleggen in het holst van de nacht is één ding, maar hoe ga je daarmee om wanneer je met de songs naar buiten komt? ‘Dat is precies de kracht van muziek. Die werkt als een soort harnas. Daar begint de film, als het ware.’ Vandaar misschien de Disney-achtige intro, de tracks vol soundscapes en de vervormde zang. Of de single Lâche-moi la main, met zijn staccato, steil oplopende refrein, ‘een ware kwelling om live te zingen’, en een goeie challenge voor op TikTok.

Doorbraakplaat

What if I Break Up with U? is eigenlijk een conceptalbum over hoe ingewikkeld een relatiebreuk kan zijn. Het gaat over pijn, natuurlijk (zoals in Rater une rupture pour les nuls, zeg maar ‘slecht uit elkaar gaan voor dummies’), maar ook over de vele tegenstrijdige gevoelens die daarmee gepaard gaan. En net omdat die zo complex en moeilijk te ontwarren zijn, blijven we er platen, films en boeken over maken.

Overigens beperkt What if I Break Up with U? zich niet tot liefdesrelaties. ‘Dat is het uitgangspunt en de meest voor de hand liggende interpretatie. Maar ik zing ook over professionele breuken of over een breuk met mezelf, over de dingen die ik achter me moet laten om vooruit te komen.’ Iliona spaart zichzelf niet. ‘Zo zie ik de albumhoes ook. De zwarte hand die mijn haar kamt, staat voor alle relaties die ik op de plaat beëindig. Maar het verbeeldt ook een donkere kant van mezelf, een verstikkend stuk dat ik af en toe van me af wil schudden.’

Het is hoog tijd dat de lente begint.

What if I Break Up with U? Uit op 14.03 via Jevousamour.