Gijs maakt zijn door kleinkunst geïnspireerde hiphop niet meer voor de grap

© Elisabeth Nienhuis
Tobias Cobbaert

Cisman, zo heet de nieuwe ep van Gijs, de rapper die kleinkunst studeerde en vorig jaar beweerde dat hij naar dezelfde cokedealer als Tom Waes ging. Die titel is geen politiek statement: ‘Ik ben nu eenmaal een witte cisman, en daar wil ik de zachtere kant van tonen.’

‘Hoe maakt deze jongen hiphop? Hoe maakt deze jongen rap? Wat is deze man z’n story? Wat is deze man z’n trap?’

Met enkele pertinente vragen stelde Gijs Savelberg zichzelf vorig jaar voor op zijn debuutsingle Ton Waes en de daaropvolgende ep Eitje. ‘Ik geef in die tekst ook geen enkel antwoord op die vragen,’ lacht de jonge rapper wanneer we hem in een Brusselse koffiebar spreken over zijn tweede ep Cisman. ‘Ik heb het daar vaak moeilijk mee. Naar mijn gevoel moet elke artiest tegenwoordig een behapbaar verhaal hebben om in de media uit te spelen. Op zich is dat normaal, want mensen hebben nu eenmaal verhalen, maar wanneer ik over de zoveelste rapper hoor dat ze aan de bodem begonnen zijn en zich langzaam opgewerkt hebben, dan geloof ik het gewoon niet meer.’

Nochtans heeft Gijs zelf een interessant levensverhaal. Hij groeide op in Nederland, maar werd op zijn dertiende naar een strenge middelbare school in België gestuurd. Naar eigen zeggen omdat hij in Nederland nogal een kwajongen was. Hij maakte zijn middelbare school af, maar viel vervolgens in een zwart gat. ‘Mijn ego heeft me de parten gespeeld. Omdat het middelbaar zo makkelijk ging, dacht ik dat hogere studies ook wel vanzelf zouden gaan. Toen heb ik op een jaar twee studies fameus verkloot, veel op straat rond gehangen en veel wiet gerookt. Kortom, ik wist geen raad met mezelf.’

Uiteindelijk kwam Gijs’ moeder met de oplossing. Ze stelde haar zoon voor om auditie te doen bij de kleinkunstacademie. ‘Als kind zei ik altijd dat ik cabaretier wilden worden. Mijn grote idool was Hans Teeuwen. Ik herinner me nog dat ik als tienjarige een stand-upshow gaf voor mijn leeftijdsgenootjes, vol seks en smeerlapperij. (lacht) Eigenlijk was het vreemd dat ik dat in mijn puberteit nooit nagestreefd had. Dankzij die studies heb ik daar alsnog een uitlaatklep voor gevonden.’

Een rapper die kleinkunst studeert, aanvankelijk klinkt het vreemd. ‘Bij kleinkunst denken veel mensen meteen aan artiesten als Boudewijn de Groot, maar in die richting kreeg ik eigenlijk heel veel vrijheid. Er zaten een aantal geweldige leerkrachten, maar het was een zootje ongeregeld. Wat betekende dat ik de gevestigde orden kon hekelen en mijn eigen ding mocht doen. (lacht) En hiphop is nu eenmaal mijn passie. Voordat ik in de kleinkunst belandde, schreef ik stiekem al rapteksten. Ook op mijn auditie heb ik gerapt. Tijdens mijn studies heb ik wel wat 18e-eeuws theater moeten spelen en zo, maar dat ging minder goed. Wat ik vooral aan mijn studies heb overgehouden, is een zekere theatraliteit die ik in mijn performances kan verwerken.’

Die unieke combinatie van hiphop en kleinkunst leverde al twee uiteenlopende ep’s op. Waar Gijs vorig jaar op Eitje nog rapte hoe hij naar dezelfde cokedealer als Tom Waes ging, lijkt hij op opvolger Cisman zichzelf en zijn emoties op eerlijkere manier bloot te geven.

Op Cisman lijk je meer antwoorden te bieden op de vragen die je zelf stelde op Ton Waes. ‘Jong, blond, wit, lang, memegod, cisman,’ zo vat je jezelf samen op het titelnummer.

Gijs: Terwijl ik totaal geen memegod ben. Wat internetcultuur betreft loop ik zelfs een beetje achter. Maar die beschrijving past in het stereotype beeld van de cisman, een woord dat vaak gebruikt wordt door mensen die net geen cismannen zijn. ‘Jij bent er één en je mag het weten ook,’ een beetje op die manier. Momenteel leven we in een maatschappij waarin inclusiviteit groter en belangrijk wordt, en veel cismannen hebben het moeilijk om daar een juiste houding tegenover te vinden, terwijl ze nog steeds de meest geprivilegieerde bevolkingsgroep zijn. Ik denk dat daar het stereotype van het nare, kortzichtige cismannetje vandaan komt. Die onzekerheden wil ik op tafel zwieren.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Diezelfde mensen vinden ‘cisman’ vaak een beladen of zelfs beledigende term.

Gijs: Voor de duidelijkheid, ik wil met die titel geen politiek statement maken. Ik ben nu eenmaal een witte cisman. Wat ik vooral wil doen, is de zachtere kant tonen. Want de cisman, dat is bijvoorbeeld ook Napoleon of Hitler, de oorzaak van het meeste geweld en oorlog in de wereld. Vaak zijn het ook die mensen die vaak andere identiteiten disrespecten om hun eigen problemen te verbergen. Ik wil die stoerheid doorprikken. Als witte cisman heb je het minst te klagen in de wereld en is je perspectief misschien wel het minst relevant van iedereen, maar net daarom vond ik het interessant om het toch eens uit te lichten. Volgens mij is het bijzonder om een kijkje in de wereld van een jonge, puberale, ietwat bange cisman te krijgen. Ik hoop dat niemand er aanstoot aan neemt, want ik bedoel het voornamelijk als zelfspot.

Naast een cisman ben je ook een Nederlander die in België woont. Heeft dat je werk beïnvloed?

Gijs: Absoluut. Ik weet niet of ik überhaupt muziek had gemaakt als ik in Nederland was blijven wonen. De eerste twee jaar van de middelbare school had ik geen vaste vriendengroep. Ik was bloedonzeker en werd ook wel een beetje gepest. Hoewel ik niet eens echt naar ze opkeek, wilde ik niets liever dan bij de coole kids horen. Ik deed m’n best om me zoals hen te gedragen, maar dat lukte natuurlijk niet zo best.

Toen ik naar België moest verhuizen was ik boos, maar eigenlijk was dat ook een mooie kans om opnieuw te beginnen. Daar kon ik weer mezelf zijn en hopen dat mensen me dan wel leuk zouden vinden. Nu voel ik die druk om cool te zijn niet meer en heb ik het gevoel dat ik van die onzekerheden net mijn wapens heb gemaakt. In mijn teksten maak ik van die zwakte net een kracht. Ik ben veel oprechter geworden, waardoor ik het uiteindelijk ook aandurfde om muziek te schrijven en die te delen met anderen. In het dagelijkse leven zeg ik altijd dat ik gekozen heb tussen professioneel voetballer en rapper, maar eigenlijk had het inderdaad van alles kunnen worden. Alles hangt af van waar je terechtkomt en hoe de mensen naar je kijken.

Shit, ik ben hier precies een hele speech op een missverkiezing aan het afsteken. (lacht)

Op het nummer Jong Belg rap je ‘dit is al lang niet meer voor de grap.’ Was dat vroeger wel zo?

Gijs: Een grap is het nooit geweest, nee. Maar ik neem het nu wel serieuzer. Wanneer je op een bepaald moment begint te rappen, gaan mensen je ook echt een rapper noemen. ‘Rapper’ of ‘artiest’ zijn termen waar een heel serieus aura omheen hangt, en als beginner klinkt dat nogal zwaar. Nu ben ik op het punt gekomen dat ik mezelf wel vol overtuiging een rapper of schrijver durf noemen. Niet omdat ik boeken uitbreng of een Nobelprijs wil winnen, maar gewoon omdat ik elke dag neerzit om te schrijven. Daarom zeg ik tegen mezelf dat het niet meer voor de grap is. Het is een manier om mijn werk en passie niet meer te minimaliseren.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Er staat maar één gastartiest op de ep: de Antwerpse horrorrapper Kleine Crack.

Gijs: Ik vond hem heel goed passen binnen het verhaal van de ep, omdat hij een heel gevaarlijk, mannelijk type is. In z’n muziek, tenminste, want in het echt is hij heel lief. Maar het was leuk om zijn persona te betrekken in een ep die stoere mannelijkheid net wil doorprikken.

Niet zo lang geleden gaf Kleine Crack in Knack Focus zijn visie op de Belgische hiphopscene. ‘Het lijkt soms alsof er in Vlaanderen alleen conscious hiphop bestaat. Alles moet verhalend en credibel zijn,’ zei hij toen. Hoe sta jij daar tegenover?

Gijs: Ik denk niet dat ik mijn eigen muziek als conscious rap zou beschrijven. Ik probeer gewoon iets uit mezelf te vertellen, dingetjes blootleggen die anders moeilijk te delen zijn. Maar persoonlijk hou ik wel van conscious rap, ik heb me er in België nog niet aan geërgerd. (lacht) Waar ik me harder aan stoor, is wanneer artiesten een concept naar voren brengen waarvan het volledige plaatje altijd moet kloppen. Daarnet haalde ik al een goed voorbeeld aan, van die artiesten die zogezegd in de goot begonnen zijn en zich helemaal opgewerkt hebben. Ik denk dat er veel integere kunst over het hoofd wordt gezien omdat mensen het minder makkelijk verkocht krijgen aan de media.

In de teksten op Cisman lijk je ook wat te worstelen met het vertellen van je verhaal. Je gelooft in jezelf en wil je talenten benutten, maar op andere momenten lijk je jezelf ook te saboteren. Wanneer je op Crack rapt hoe je je basgitaar verkocht om drugs te kopen, bijvoorbeeld.

Gijs: Dat is niet echt gebeurd, hoor. (lacht) Toen ik op Ton Waes rapte dat ik naar dezelfde cokedealer als Tom Waes ging, hebben mensen me echt berichten gestuurd met de vraag of ik iets voor ze kon fixen. Maar ik ben bang voor harddrugs, ik heb nog nooit coke gebruikt. Waar die tekst in Crack op slaat is eerder een soort roekeloosheid. Tegen muren aanstoten om te weten waar ze zitten, zodat je daarna weer je weg kan vinden.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Wat dan met teksten als ‘Ik heb een groot talent, ik moet de wereld showen. Maar eerlijk is eerlijk, ik ben te veel aan ’t blowen’ uit Het weer in Rome?

Gijs: Oh, dat bedoel je. (lacht) Ja, blowen is in mijn geschiedenis wel een struikelblok geweest. Volgens mij is er in de hele westerse maatschappij trouwens een groot, onbesproken probleem. Bijna iedereen is zichzelf wel ergens mee aan het verdoven, of het nu met pintjes, wiet of slaappillen is. Zelf ga ik er nu een jaar of twee veel beter en bewuster mee om. De meeste dagen ben ik heel helder. Maar ik ga er niet over liegen, af en toe ga ik me wel nog eens gaan verdoven door veel te drinken of wiet te roken. Tot ik me niet goed meer voel, en dan kap ik weer. (lacht)

Om af te sluiten: een trivialer motief dat terugkeert in je teksten is alles dat met bakken te maken heeft. Je verwijst veel naar taart of cake, en je hebt zelf een nummer vernoemd naar Bakkerij Elif.

Gijs: Is dat zo? (denkt na) ja, eigenlijk heb je wel gelijk dat ik daar veel naar teruggrijp. Ik denk dat de taart en de cake symbool staan voor geld en materiaal succes. Niet dat ik daarnaar op zoek ben, maar het zou wel lekker zijn om een stukje van de grote taart mee te kunnen pikken. En Bakkerij Elif is gewoon een iconische plek in Antwerpen. Daar kan je om 6u ’s ochtends na een avondje stappen nog een lekkere hap met deeg gaan halen. Ik vond het grappig om zo’n plek, waar zatte jongens een ontbijt komen nemen, voor te stellen als een plek om het ultieme geluk te vinden. En, in alle eerlijkheid: het rijmde gewoon mooi in die tekst. (lacht)

Cisman van Gijs is vanaf vandaag te luisteren via de gebruikelijke kanalen.

Op 19 november stelt Gijs de ep live voor in de Trix te Antwerpen.

Lees meer over:

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content