De opmars van drill: rappers die met messen zwaaien, staan bovenaan de Nederlandse hitparade
Terwijl drill, een hiphopvariant met zware beats en agressieve teksten, de Britse en Nederlandse pers beheerst met nieuws over steekpartijen, verovert het genre de hitlijsten. Rappers vragen aandacht voor hún waarheid achter de stoerdoenerij: ‘Ik zou ook liever rappen over mijn moeder die makkelijk aan werk komt, maar dat is het leven niet voor mij.’
Eminem, Post Malone, Taylor Swift en pas nog Justin Bieber: het is een greep uit de artiesten die de afgelopen maanden nieuw binnenkwamen op nummer één in de Nederlandse albumhitlijst. Deze week was het nog eens prijs, met dat verschil dat het deze keer niet om een wereldster gaat, maar wel om het debuut van twee rappende tieners uit Rotterdam. Ze heten Qlas & Blacka, maken nog geen jaar muziek en houden met hun debuut Project 24 – Volume 1 niet enkel Bieber, maar ook de Koreaanse popsensatie BTS van de koppositie af.
Maar niet iedereen is blij met hun succes. De jonge rappers maken namelijk drill, een subgenre van hiphop met agressieve beats, lage bassen en rauwe songteksten die het geweld niet schuwen. ‘Bang, bang, je gaat niet op vakantie / Ren, ren als je shh.. met guns ziet’, rappen Qlas & Blacka in Shooter. ‘Heb die shank op hip / Of ik bel Vic / Hij komt met Glock-17’, klinkt het in Drugs & Guns. Ter vertaling: een shank is een mes. Een steekwapen aan de broeksriem en een wapen in de aanslag, dus. De rappers zelf willen niemand aansporen om geweld te gebruiken, zeggen ze zelf in interviews, maar in hun videoclips tonen ze het wel. Blacka belandde in februari nog in de gevangenis op verdenking van verboden wapenbezit omdat hij geen vergunning had voor het onklaar gemaakte geweer dat hij in de videoclip van Verlof wilde gebruiken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Van messen in videoclips zijn ze intussen afgestapt, vertelden ze onlangs in een groot interview aan het Algemeen Dagblad. ‘Het is een vorm van entertainment. Zij zijn artiesten. In die video’s spelen zij een personage. Als de Rolling Stones vroeger over 16-jarige meisjes zongen, werd er toch ook niet gezegd dat ze aanzetten tot pedofilie?’ verdedigde manager Vic9, zelf ook rapper, zijn poulains. De controverse houdt muzikaal Nederland overigens niet tegen om Qlas & Blacka in de armen te sluiten. Hun plaattop kwam uit op Top Notch, het grootste hiphoplabel van Nederland dat onder meer Josylvio en Ronnie Flex onderdak geeft. Die twee zijn trouwens ook te horen op Project 24 – Volume 1.
Dat rappers pochen en vrijuit rijmen over wapens en geweld, is natuurlijk niet nieuw – dat doen andere popmuzikanten trouwens ook. Het is ook niet de eerste keer dat er paniek ontstaat over al dan niet agressieve muziek – denk maar aan hiphopvarianten gangstarap en grime, maar evengoed aan punk of metal. Maar als het gaat over drill, liegen de feiten niet: rond de videoclips, de rauwe teksten en de artiesten die ze brengen, doorgaans tieners, hangt wel een subcultuur van jonge jongens die de daad bij het woord voegen. In Rotterdam, maar ook in Amsterdam en andere Nederlandse steden volgen de steekpartijen elkaar de laatste maanden op. Wie op YouTube twee keer klikt, kan urenlang kijken naar reportages waarin tieners zonder blikken of blozen kapmessen van tientallen centimeters bovenhalen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Naar school zonder ontbijt – maar met een mes’, kopte De Volkskrant dit weekend nog boven een verhaal over hoe leraren in de Amsterdamse achterstandswijk Bijlmer omgaan met rivaliserende bendes, messen zo lang als een onderarm, doodsbedreigingen en een verstikkende zwijgcultuur. Jay-Ronne, een rapper van achttien jaar, werd er in september vorig jaar doodgestoken met een kapmes. Het 13-jarige stiefbroertje van de dader stond lang op een dodenlijst.
Samenwerken met Kanye
Drill komt overgewaaid uit Chicago, waar het genre al jaren geleden de stap zette naar de mainstream. De man van de scene is Chief Keef, bekend van zijn hit I Don’t Like It, die meewerkte aan Kanye Wests Yeezus (2013) en door Yeezy zelf werd aangehaald als een inspiratiebron. Drake bracht eind vorig jaar nog een samenwerking uit met drill-producer Axl. Pop Smoke, de jonge rapper die enkele weken geleden werd doodgeschoten tijdens een ongeval, deed de scene in New York leven.
Drill heeft ook al een tijdje voet aan de grond in het Verenigd Koninkrijk met razend populaire artiesten als Headie One en 67. Hun muziek wordt, net als in Amsterdam, door de publieke opinie in verband gebracht met de golf aan gewelddadige incidenten in Londen. Alleen al vorig jaar vonden negentig mensen de dood in een steekpartij op een totaal van 44 771 gemelde gevallen. Het zijn vooral de clips op YouTube die veel mensen en experts zorgen baren. ‘Muziekvideo’s worden gebruikt om bedreigingen te verzenden en de bendecultuur te promoten. Dat is, zeker in het Verenigd Koninkrijk, niet nieuw’, schreven academici van de Universiteit van Birmingham in een studie. ‘Maar sociale media en muziekvideo’s zijn niet de enige reden dat er meer geweldincidenten zijn onder jonge mensen.’
Het moet gezegd: de plaatsen waar drillscenes ontstaan, zijn niet de fijnste plekken om te wonen – dat geldt trouwens voor bijna alle hiphop. In Chicago gaat het dan om de South Side, een stadsdeel met een slechte reputatie en volgens de klassieker Bad, Bad Leroy Brown ’the baddest part of town’. In Londen is de laatste jaren enorm bespaard op jeugdhuizen en andere publieke ruimte voor jonge mensen. Brixton, de wijk van Londen waar drill-groep 67 ontstond, heeft een geschiedenis van raciaal geweld. De Amsterdamse Bijlmer is dan weer de armste wijk van de hoofdstad. ‘Ze zeggen dat wij aanzetten tot geweld’, zegt Vic9 in het Algemeen Dagblad. ‘Maar het is andersom. [Qlas & Blacka] rappen over wat ze zien en over wat er gebeurt op straat. Deze dingen gebeurden ook voordat ze begonnen met rappen, begin dit jaar. Mensen zetten het nu in de verkeerde volgorde.’
Stoer doen en views halen
Het is de vraag van één miljoen: lokt drill geweld uit of is het louter een artistieke verwerking van wat de rappers met eigen ogen hebben gezien? Vervang drill door grime of gangstarap en u begrijpt meteen dat er nooit een eenduidig antwoord op die vraag is geweest en dat dat ook niet voor morgen zal zijn. De Britse rapper en spoken word-artiest Kate Tempest noemde de criminalisering van drill vorig jaar in Knack Focus nog een schande: ‘Wanneer een gastje van veertien, vijftien jaar begint met rappen, de muziek ontdekt, is dat altijd positief. Punt. Die jonge mensen hebben iets te vertellen, er moet hen iets van het hart. Ze hebben geen toegang tot psychiatrische hulp zoals jij en ik. Dus doen ze het via de muziek. En daar is niks negatiefs aan. Al de rest is bullshit.’
‘De jeugd heeft een plek nodig voor zichzelf, zodat ze niet op straat hoeft rond te hangen.’
Cedje, Mechelse rapper
Cedje, een Mechelse rapper die opgroeide in Amsterdam-Noord en zelf regelmatig met drillbeats aan de slag gaat, is genuanceerder. ‘Het geweld en de drillmuziek zijn niet los te koppelen van elkaar’, vindt de rapper, die zelf ook al werd opgepakt met een onklaar gemaakte kalasjnikov zonder vergunning. ‘Jonge jongens zien zo’n messen in clips en gaan er zelf één kopen om stoer te doen. En als één iemand er mee begint, dan volgt de rest uit angst om met blote vuisten tegenover zo’n mes te staan. Veel rappers die je nu ziet opduiken, zijn nep: ze willen stoer doen en views halen op YouTube.’
Veel gezagsdragers verwijzen naar de verantwoordelijkheid van de ouders, ziet Cedje, maar dat is volgens hem niet fair. ‘Op het einde van dag is het aan het kind om te bepalen wat het wel of niet doet.’
‘Maar steek dit niet enkel op de muziek’, gaat hij verder. ‘Veel drillrappers willen het gewoon over de realiteit hebben en schrijven teksten over het leven zoals het voor hen is. Hier is óók geweld, hier zijn óók drugsconflicten. Ik zou ook liever willen zingen over mijn Mercedes en mijn moeder die gemakkelijk aan werk komt, maar dat is het leven niet voor mij. Voor mijn vrienden en ik voelt het constant alsof we 1-0 achterstaan. We voelen ons gediscrimineerd en merken dat we harder moeten werken dan iemand anders om geaccepteerd te worden.’
Zelf heeft de rapper pas het label O’fifteen Records opgericht en gelooft hij dat hiphop jongeren een uitweg kan bieden uit hun moeilijke situatie. ‘De jeugd heeft een plek nodig voor zichzelf, zodat ze niet op straat hoeft rond te hangen. In Mechelen hebben we bijvoorbeeld Jeugdhuis Rojm, waar we kunnen biljarten of een beetje kunnen experimenteren in de studio: een voorbeeld voor velen.’
Of dat de drill binnenkort ook in België wortel zal schieten? Cedje betwijfelt het. ‘Een enkeling is ermee bezig, maar een scene is hier niet. Ik ken wel veel Vlaamse jongens die naar drill luisteren, maar dan naar artiesten uit het buitenland. Zelf word ik ook vooral beluisterd in Nederland.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier