Een man van middelbare leeftijd krijgt de kans een fout uit zijn verleden recht te zetten en daarmee het verhaal van zijn leven te veranderen. Of zit de nieuwe roman van Rob van Essen toch iets slimmer in elkaar?
Rob Hollander wil voor Wij Nederland een artikel schrijven over zijn voormalige studiegenoten filosofie. Een van hen nodigt hem daarop uit om naar Amerika te komen, waar hij carrière gemaakt heeft in de gamewereld. Hij heeft een tijdmachine, zegt hij, en Rob kan ermee terugkeren naar het moment waarop hij tekortschoot, om dat recht te zetten. En dus kiest hij voor die dag in 1998 toen hij wijlen radiocommentator G.B.J. Hiltermann verweesd terugvond op een Amsterdamse brug en hem straal voorbijliep. Hij zou hem bij nader inzien nu helpen, beweert hij, daarmee wat makkelijk voor zichzelf een rookgordijn optrekkend voor de ware fouten die hij in het verleden maakte. Niemand schrijft als Rob van Essen, hilarisch, maar tezelfdertijd ook diep nadenkend over wat tijd, plaats en verhalen voor ons betekenen.
We koesteren allemaal een geïdealiseerd beeld van onszelf, en slechte kleren, slechte schoenen of een slechte huid maken daar geen deel van uit.
1 Stel dat je mag terugkeren naar het verleden, wat zou jij dan veranderen?
Rob van Essen: Ik heb G.B.J. Hiltermann echt op die brug zien staan, om vijf uur ’s middags op pantoffels en in kamerjas, wat hij blijkbaar iedere dag deed. Maar daar zou ik niet naar teruggaan, wel naar de tijd dat ik werkloos was, en dan zou ik mezelf een voorzichtige schop onder de kont geven met de boodschap: ga in godsnaam iets doen, word postbode of zo, doe iets waarmee je onder de mensen komt.
2 Het centrale thema van je roman lijkt me de wijze waarop we onszelf vormgeven door middel van verhalen. juist?
Van Essen: Dat is er inderdaad uit gekomen, al had ik het van te voren niet helemaal zo ingeschat. Ik denk inderdaad dat we allemaal verhalen vertellen om het leven of het trauma draaglijk te maken. We vertellen verhalen over wat ons vroeger overkomen is, maar stel dat we die zouden kunnen toetsen aan wat er echt gebeurd is, dan zouden we wellicht verbaasd staan. Het is niet voor niets dat het hoofdpersonage wanneer hij tijdens een van zijn tijdreizen zijn jongere ik terugziet zich zowat doodschrikt. We koesteren allemaal een geïdealiseerd beeld van onszelf, en slechte kleren, slechte schoenen of een slechte huid maken daar geen deel van uit. Herinneringen zijn ook altijd idealisaties. Verhalen zijn pogingen om ons te verzoenen met de werkelijkheid.
3 ‘Het leven is een lege ruimte die door herinnering wordt ingevuld’, zoals je schrijft?
Van Essen: Ja, en wanneer iemand een verhaal vertelt wat ons goed uitkomt en ons vrijpleit van enige schuld, zullen we het niet tegenspreken. Integendeel, we zullen het als een reddingsboei omarmen.
