Drie vragen aan Hanna Bervoets: ‘Bij queer personen komen leeftijdverschillen vaker voor’

Een mens worden doe je door de invloeden van je omgeving te koesteren, maar ook door je ertegen af te zetten, toont Hanna Bervoets in haar meest ambitieuze roman tot nu toe.

Jodie is een prille twintiger wanneer ze valt voor de veertien jaar oudere Daniel, een ambitieuze vrouw die het van telefoniste bij een stichting die pseudogeneeskunde wil ontmaskeren, heeft geschopt tot zaakvoerder van een organisatie die opkomt voor de rechten van patiënten. Jodie wordt Daniels geliefde en assistente. Ze wil Daniel worden, zou je kunnen zeggen, tot het allemaal fout loopt. In het zorgvuldig opgebouwde Leer me alles wat je weet ontvouwt Hanna Bervoets een spanningsboog die maar eventjes vierenhalf decennium overspant. Het geeft haar de kans om lange ontwikkelingslijnen met succes bloot te leggen, soms op een verrassend lichtvoetige wijze.

Bij queer personen komen leeftijdverschillen vaker voor. Volgens sommigen doordat er altijd een verschil moet zijn in een relatie.

Jodie en Daniel zijn geliefden die ook professioneel samenwerken. Is dat wel zo’n goed idee?

Hanna Bervoets: Ga nooit samenwonen met vrienden, zeggen sommigen wellicht niet toevallig. Mijn roman gaat over de wijze waarop we worden gevormd door mensen die niet onze familie zijn, door vrienden, collega’s en geliefden dus. Jodie wil graag als Daniel worden, tot ze beseft dat ze zichzelf moet zijn en ze de weeffout in hun relatie ontdekt: haar ondergeschikte positie in de stichting en het feit dat ze haar studie heeft opgegeven om voor Daniel te gaan werken.

Gaat het boek daardoor ook over macht?

Bervoets: Zo had ik het niet bedoeld, maar ik volg je analyse wel. En er is het leeftijdsverschil natuurlijk, al kan je erover discussiëren of dat ook een machtsverschil impliceert. Bij queer personen komen leeftijdverschillen vaker voor. Volgens sommigen doordat er altijd een verschil moet zijn in een relatie. Ik weet niet of dat klopt, maar je kunt je afvragen waarom het bij queer personen relatief vaak voorkomt, wat het betekent en met zich meebrengt.

Gaat het ook over de macht van de arts en de historisch groeiende mondigheid van de patiënt?

Bervoets: De opkomst van het internet ging hand in hand met de patiëntenemancipatie. Het begon allemaal met hiv-net, een voorloper van het internet waarop hiv-patiënten, artsen, wetenschappers en ziekenhuizen met elkaar communiceerden. Browsers waren er nog niet, het werkte via het versturen van berichten. Vooral in Amsterdam en New York was hiv-net groot. Het was de eerste keer in de geschiedenis dat patiënten meer kennis hadden over hun eigen lichaam en aandoeningen dan zij die hen behandelden. Uiteindelijk begonnen ook bijna alle artsen en wetenschappers hiv-net te gebruiken, omdat het onmisbaar bleek om up-to-date te blijven. Daarna kwamen er mailinglijsten, fora en sociale media.