Film:*** Extra’s:***(Universal)

Jason Bourne heeft in zijn derde filmavontuur nog maar weinig te maken met de bestsellers van Robert Ludlum, hij is verworden tot een niet te stoppen machine met geheugenverlies. Op zoek naar zijn identiteit (én de ontmaskering van de CIA-snoodaards verantwoordelijk voor de geheime operatie Treadstone) raast hij als een bezetene over de aardbol, van Moskou (waar de tweede aflevering eindigde) naar Turijn, Parijs, Londen, Madrid, Tanger en New York. Meer dan ooit draait alles in de afsluiter van de trilogie om snelheid en beweging. Zoals de held nooit stil staat, is er ook aan de camera geen houden.

De vele extra’s tonen hoe Paul Greengrass en zijn ploeg met multipele camera’s deze buitengewone dynamiek voor elkaar kregen. Ze onthullen de tricks achter het realisme (het voormalige Oost-Berlijn als stand-in voor de Russische hoofdstad; het sneeuwschuim geleverd door het bedrijfje Snow Business; siliconenglas en breekbare rekwisieten opdat de sterren zich niet zouden bezeren) en analyseren de virtuoze handcameratechniek. Een item over de frenetieke achtervolging over de daken van Tanger waarin hoofdrolspeler Matt Damon uiteindelijk door een keukenraam naar binnen springt demonstreert de kunstjes van de cablecam, een door kabels voortgestuwde camera met voorgeprogrammeerde bewegingen.

Naar huidige blockbusternormen zijn er maar weinig visuele effecten en voeren de acteurs zo veel mogelijk de stunts zelf uit, zo blijkt uit een filmpje over de uitgebreide vechtscène, een kruising tussen Bruce Lee en Filippijnse Kali (‘ik leerde het aan alsof het een dans is’, dixit Matt Damon). In de razende car chase in een parkeergarage en door de straten van Manhattan mag Damon zelf in achteruit een bocht van 180 graden maken. Maar voor de stoutste stunts wordt toch de Go Mobile ingezet, een filmvoertuig dat door de stuntchauffeur van op het dak bestuurd wordt, waardoor vooraan in de auto zelf meer plaats is om de camera te installeren en de illusie wordt gewekt dat de acteur zelf de auto bestuurt. Dit laatste verneem je alleen op de Ultimate 2-Disc Edition die nog veertig minuten meer bonusmateriaal bevat dan de al rijkelijk van extra’s voorziene 1 disc-editie. Beide edities bieden ook een informatieve commentaartrack van Greengrass en twaalf minuten geschrapte scènes zonder toelichting. Wat op beide edities ontbreekt, is een docu die laat zien hoe het moordende tempo uiteindelijk tijdens de montage wordt gecreëerd, waarbij toch voortdurend de vraag moet rijzen: hoe ver kun je gaan in het bombardement van ultrakorte shots zonder de ‘leesbaarheid’ van de actie te verliezen?

(P.D.)