DE LIEFDE: EEN GRAP – De nabije toekomst volgens Gary Shteyngart is kil, kwebbelend en doorschijnend. In ‘Supertriest waargebeurd liefdesverhaal’ levert het wel een supertrieste supergrappige trip op.
Gary Shteyngart, Lebowski Achievers (originele titel: Super Sad True Love Story), 436 blz., euro19,90.
In een tijd geobsedeerd door schoonheid, jeugd en overvloedige, maar verder nietszeggende communicatie, heeft Lenny Abramov het niet getroffen. 39 jaar, achteruit deinzende haargrens, BMI van 23,9, kortom, ‘een middelmatig lichaam in een wereld waarin alleen een ongelooflijk lichaam ertoe doet’. Bovendien is hij een man die al eens nadenkt, er romantische ideeën over de liefde op na houdt en nu ook beslist heeft om met de hand een dagboek bij te houden. Lenny woont in New York, werkt voor een bedrijf dat aan het gen voor het eeuwige leven prutst, maar is vooral niet van plan zelf zo’n eeuwig leven te ambiëren, tot hij als een blok valt voor de veel te jonge en veel te feeërieke Eunice Park. ‘Vandaag’, aldus Lenny, ‘heb ik een belangrijke beslissing genomen: ik heb besloten niet dood te gaan.’
Het is een beslissing die van meer moed getuigt dan op het eerste gezicht lijkt. Want in Supertriest waargebeurd liefdesverhaal beschrijft de Joods-Russisch-Amerikaanse Shteyngart een wereld die aan het uiterste puntje van de neerwaartse economische spiraal bengelt. De Verenigde Staten zijn in oorlog met Venezuela, het land wordt geregeerd door een Joodse superminister alias dictator en op straat worden lantaarnpalen afgewisseld met kredietpalen die permanent rekenschap geven van ’s mens kredietwaardigheid. Aangenaam, gezellig en hartverwarmend is anders. Mensen krijgen permanente status updates op hun Äppärät – een smartphone die geen venster op de eigen werkelijkheid gesloten laat en naast de levensverwachting ook de neukbaarheid onthult.
Terwijl Lenny een kind van een vorige tijd is, een tijd waarin boeken nog iets te betekenen hadden, is Eunice een meisje als de strijkopdruk van deze op geld en uiterlijk gefixeerde maatschappij. Hij schrijft lange epistels in zijn dagboek, zij post als Euni-Tard berichten op de sociale site Global Teens-account. Ze mailt hierin afwisselend met haar beste vriendin, Grillbitch en haar moeder, de Koreaanse Chung.Won.Park. Shteyngart weet de variëteit en eigenheid van deze door leeftijd en afkomst verschillende stemmen nauwgezet te vatten. Terwijl Euni-Tard en Grillbitch elkaar even onderkoeld als wanhopig aanspreken als trut, aarshoer en lieve pony, hakkelt mama Eunice vooral aandoenlijk in de geleende taal van een land dat haar altijd vreemd zal blijven. ‘Vergeef alsjeblieft mijn vreselijke Engels’, luidt het keer op keer.
‘Wie over de toekomst wil schrijven, moet naar vandaag kijken’, meent Shteyngart. In Supertriest waargebeurd liefdesverhaal projecteert hij op superieure wijze onze hedendaagse neuroses op een niet zo verre toekomst. De uitkomst is even disfunctioneel als dystopisch. Zelfs het idee dat liefde de meest technocratische realiteit overwint, haalt hij breed glimlachend onderuit. Want hoe groot het doemscenario ook dat Shteyngart uittekent, de wereld zal schokkend van de lachkrampen ten onder gaan.
TINE HENS
SLEUTELZIN Laat je niet wijsmaken dat het leven een reis is. Na een reis kom je ergens aan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier