Exquise ellende – Ook in zijn stille films ventileerde Julien Duvivier al zijn door en door pessimistische levensvisie.

Films: *** Extra’s: *** (ArteVideo/Living Colour)

Films. Hij werd lange tijd beschouwd als louter een vakman, maar tegenwoordig wordt Julien Duvivier (1896-1967) erkend als een van de meesters van de Franse cinema uit de jaren dertig, met noodlotsdrama’s ( La tête d’un homme, La Bandera, Pépé le Moko) waar de exquise zwartgalligheid van afdruipt. Die onheilspellende toon en pessimistische kijk op de wereld beheerst ook al twee van zijn stille literatuurverfilmingen die nu in prachtige edities werden gedigitaliseerd: Poil de carotte (1924) naar Jules Renard en de Emile Zolabewerking Au bonheur des dames (1930). Beide films kregen weliswaar een happy end opgeplakt, maar dat berust meer op een verplichte conventie dan op het afzweren van alle ellende die voordien tentoon wordt gespreid.

In Poil de carotte schetst Duvivier in een stijl die soepel heen en weer beweegt tussen het naturalistische en het theatrale, het portret van een kleine jongen die wordt gehaat door zijn moeder en ook al niet moet rekenen op zijn onverschillige vader, wat hem op de rand van de zelfmoord brengt. (De roman van Renard lag Duvivier kennelijk na aan het hart, want in 1942 verfilmde hij ‘m nog een keertje.)

In Au bonheur des dames schildert Duvivier de gedwarsboomde liefde tussen de eigenaar van een grootwarenhuis en een van zijn verkoopsters, maar hangt hij vooral een welhaast apocalyptisch beeld op van de ondergang van de kleine commerçanten die weggeveegd worden door de tomeloze expansie van het oprukkende grootkapitaal. Pal tegenover het benepen stoffenwinkeltje waar de tijd bleef stilstaan, laat Duvivier een gigantische moderne kooptempel verrijzen (een combinatie van schaalmodellen, geschilderde doeken en de echte Galeries Lafayette) waar zijn camera in duizelingwekkende bewegingen in rondtrekt. Ook de regisseur zelf werd ingehaald door de tijd: toen de film eindelijk klaar was, was ook in Frankrijk de geluidsfilm doorgebroken. De film werd overhaast en slordig gesonoriseerd, maar het is de onuitgegeven stille versie die nu op schijf werd gezet.

Extra’s. Fraai vormgegeven cinefiele edities, waarin de liefdevol gerestaureerde films deskundig worden ingeleid door een kenner, Gabriel Thibaudeau zijn nieuw gecomponeerde muziek toelicht en waar ook nog een thematisch verwante korte film uit de oude doos wordt aan toegevoegd. Gezien het om Franse importuitgaven gaat, ontbreken Nederlandse vertalingen, maar je kan de Franse tussentitels wel met Engelse vertaling bekijken.

Patrick Duynslaegher