Weinig misdaadauteurs hebben zo sterk gedebuteerd als de vorig jaar overleden Michael Dibdin dat 20 jaar geleden deed met Ratking, zijn eerste van elf misdaadromans met de Venetiaanse inspecteur Aurelio Zen. De titel van het boek, dat over een rijke familie in Perugia gaat, wijst op een groep ratten die zo dicht op elkaar moeten leven dat de staarten verstrengelen en het geheel niet meer uit elkaar raakt. De ratten moeten om te overleven voor elkaar zorgen, anders gaat het kluwen, en dus elke rat individueel, dood. End Games, de elfde en laatste Zenroman, heeft Dibdin niet in de boekhandel zien liggen. Zijn vroege dood was des te erger omdat na een paar mindere thrillers End Games een nieuw hoogtepunt was in de reeks. De koppige, nukkige en flegmatieke Zen wordt naar het afgelegen Calabrië inde hiel van Italië gestuurd. Hij moet de plaatselijke politiechef vervangen die zich per ongeluk met zijn nog nooit gebruikt wapen in de voet heeft geschoten. Zen verwacht weinig problemen, maar al snel wordt hij geconfronteerd met ruzies tussen landeigenaars en pachters, de kidnapping van een Amerikaanse advocaat, een moord, egocentrische filmregisseurs en jacht op schatten.

Zoals altijd voelt Zen zich een vreemde eend in de bijt, een buitenstaander, een eenzaat die het moeilijk heeft met de corrupte hiërarchie en politici. Geen wonder dat de politieman van hot naar her wordt gestuurd, van Perugia naarSicilië, van Venetië naar Sardinië, zelfs naar het Vaticaan. Met die vele verplaatsingen heeft Italiëkenner Dibdin voor zichzelf de mogelijkheid gecreëerd om ons, thriller per thriller (met als sterkstetitels De dode lagune, Così fan tutti, En dan sterf je en Medusa), heel het land te laten doorkruisen met Zen als uitstekende gids. End Games heeft een complexe plot en zoals meestal in de Zenreeks, blijft het compleet onvoorspelbaar wie zal sterven. Briljant mengt Dibdin geweld met ironie, humor en farce. In een mooie scène vraagt Venetiaan Zen zich af hoe de tomaat overal in de wereld het symbool kon worden van de Italiaanse keuken ’terwijl tot ongeveer een eeuw tevoren nog maar weinig Italianen ooit een tomaat hadden gezien, laat staan die beschouwden als een onmisbaar ingrediënt bij elke maaltijd.’ De verdere geschiedenis van de tomaat heeft voor de rest niets met het verhaal te maken.

Hoewel hij nu vooral bekend is van Aurelio Zen, schreef Dibdin ook nog een vijftal andere boeken. Zijn échte debuut (uit 1978) was de pastiche The Last Sherlock Holmes Story waarin Watson vertelt hoe zijn vriend het opneemt tegen de beroemdste van alle moordenaars, Jack the Ripper. In 1993 deed hij dat trucje nog eens over met de Agatha Christiekopie The Dying Light en tussendoor schreef hij Dirty Tricks, eensatirische thriller over het academische leven op Oxford. Dat laatste boek is ook het enige van Dibdin dat tot nog toeverfilmd is, in 2000 met Martin Clunes ( Men Behaving Badly) in de hoofdrol.

END GAMES

verscheen zopas als ‘Eindspel’ bij Atlas, dat ook de andere Zenthrillers uitgeeft.

Fred Braeckman