Er zijn er die er hun hobby van maken: rechtszaken bijwonen. Ik herinner me een man in de wijk waar ik opgroeide. Iedere ochtend nam hij de bus. Regenjas aan, lederen boekentas in de hand en in de winter de wijnrode sjaal netjes over de borst gekruist. Iedere ochtend ging hij op dezelfde plaats in de zaal van de politierechtbank zitten – vanaf de rechter gezien linksachter. Hij luisterde en hij noteerde. Schriften vol moet hij daar geschreven hebben. Met de kleine ellende van mensen die te snel reden of die dronken achter het stuur kropen. Boeiender dan de zaken moet hij de verdediging gevonden hebben. Hoe mensen die een fout hadden gemaakt, zich als professionele worstelaars in bochten wrongen om aan de houdgreep van het gerecht te ontsnappen. Vaak hadden ze geen geld voor een advocaat en probeerden ze zich zelf beter voor te stellen dan in werkelijkheid voor een rechter die de hele zwik excuses al eens had gehoord.
Ik weet niet of de man nog leeft. Maar De Rechtbank, de nieuwste realityreeks van Woestijnvis, zou hem de dagelijkse verplaatsing naar het gerecht besparen. Vijf maanden lang zette een ploeg camera’s op in de politierechtbank, correctionele rechtbank en het vredegerecht van Gent.
Het zijn de rechtbanken waar de faits divers uit de krant ernstige zaken zijn. Het zijn de rechtbanken waar een mens belandt als hij in een waas van razende liefde de man die lallend tegen zijn lief aanschuurt een gebroken glas in de nek plant. Zoals die vader van twee. Met gebogen hoofd beweerde hij dat hij onschuldig was. Maar een gewonde verandert alles. Wat er die avond op café werkelijk gebeurd is, vervaagde bij de foto van een opengereten nek. Plots is er een dader en een slachtoffer, terwijl het die avond misschien wel omgekeerd was.
Waarheid wordt bepaald door het standpunt vanwaaruit men kijkt. Toch moet een rechter doen alsof de waarheid onveranderlijk is. Het is een vreemde evenwichtsoefening tussen bewezen feiten en verzachtende omstandigheden. Een andere man werd betrapt met een loodjesgeweer. En een knipmes. ‘Daar schil ik mijn appels mee.’ Hij keek de rechter uitdagend aan, leek te denken: wat weet u van het ongeluk van een man, mevrouw met de zwarte mantel en de witte bef? Dat geweer diende om zich te verdedigen. Tegen jongeren, allochtonen, alles wat hem bedreigde in het leven. ‘Dat is geen geldige reden.’ ‘Wat vraagt u aan de rechtbank?’, wilde de rechter weten. ‘Vergiffenis’, antwoordde de man. ‘Wij kunnen alleen straffen.’
Beter kon je de afstand tussen gerecht en mens niet illustreren. En dat is het boeiende aan De Rechtbank. Geen begeleidende stem die de kijker op interessante wendingen wijst, geen inleiding, geen uitleiding. Als kijker moet je zelf je weg zoeken. Net zoals de mens die door een eigen stommiteit in al zijn onwennigheid voor de rechter staat. De Rechtbank biedt een ruwe inkijk in die mens. Tegelijk is het een vorm van ramptoerisme die geen hinderlijke files veroorzaakt.
Maandag, 20.35 – één
Meer bedenkingen op www.knackfocus.be/testbeeld
TINE HENS
DE RECHTBANK BIEDT EEN VORM VAN RAMPTOERISME ZONDER HINDERLIJKE FILES.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
