YOU NEVER GIVE ME YOUR MONEY – Auteur John Blaney vertelt in tien hoofdstukken hoe The Beatles zich lieten rollen door zowat iedereen die er in de jaren 60 een beetje louche uitzag.

Vincent Byloo

John Blaney, Jawbone, 288 blz.

‘Let me tell you how it will be / There’s one for you, nineteen for me.’ Aldus vatte George Harrison in ’66 in Taxman de torenhoge belastingdruk op The Beatles samen. Kleinburgerlijk, zegt u? Hoe zou ú zich voelen als de fiscus tot 98 procent van uw inkomen afroomt? Als die taxman ook nog eens lang niet de enige blijkt die voortdurend in uw portemonnee ligt te graaien? En als op zowat iedere straathoek een louche platenbons of onfrisse muziekuitgever met een wurgcontract staat te wapperen waarvan de kleine lettertjes met geen monocle of vergrootglas meer te ontcijferen zijn?

In Beatles For Sale houdt John Blaney het financiële en zakelijke management van ’s werelds bekendste popgroep tegen het licht en legt hij de schimmige structuren bloot die toentertijd voor een businessmodel doorgingen, maar op niets dan los zand waren gebouwd. De audit oogt weinig fraai. Als er zich één conclusie in dit boek niet laat loochenen, dan wel dat zijn ondertitel – How everything they touched turned to gold – behalve op The Beatles zelf toch vooral op hun entourage van toepassing was. Niet dat John, Paul, George en Ringo in de jaren 60 op bedelen waren aangewezen, maar van wat ze hadden kúnnen verdienen, hebben ze nog geen fractie gezien. Het leeuwendeel ging naar de maatpakken die zich als bloedzuigers aan The Beatles hadden vastgeklampt.

Voor een groot deel hebben ze dat aan hun eigen naïviteit te danken. Zo zijn Lennon en McCartney, die niet eens van het bestáán van royalty’s afwisten, erin geslaagd om op influistering van enkele gewiekste aandeelhouders van muziekuitgeverij Northern Songs de auteursrechten op hun songs voor een prikje van de hand te doen. En als ze hun inkomsten niet zélf met miljoenen tegelijk cadeau deden, waren er natuurlijk altijd nog managers als Brian Epstein en Allen Klein die zich maar wat graag op hun rug verrijkten of in hun naam de meest dubieuze platen- en merchandisecontracten afsloten.

Voor lezers die niet in wiskunde, economie of recht hebben doorgeleerd, is Beatles For Sale niet altijd even licht verteerbare kost – van het onophoudelijke gezap van dollars over ponden naar Duitse marken wordt een mens algauw tureluurs – maar en passant leert dit boek gelukkig ook hoe The Beatles en hun entourage al improviserend de basismechanismen van de moderne muziekindustrie hebben uitgetekend. Rest ons nog één vraag: zou Piet Roelen al in de boekhandel staan?

Vincent Byloo