Rami Malek wordt spion in ‘The Amateur’: ‘Af en toe moest ik me tegen een muur laten smijten’

Rami Malek won een Oscar voor zijn vertolking van Queen-zanger Freddie Mercury. In The Amateur werpt hij zich op als CIA-agent, met zijn brein als voornaamste wapen. ‘Ik heb mezelf verbaasd.’

Ook al is hij sinds zijn hoofdrol in Bohemian Rhapsody de beste Freddie Mercury sinds Freddie Mercury ermee ophield, toch verschijnt Rami Malek niet in een wit marcelleke op de afspraak. Al evenmin draagt hij de hoodie die hem vier seizoen lang verwarmde in Mr. Robot. Nee, hij draagt een bruine broek en een bruine polo, met aan zijn pols een klassiek bruin horloge. Flamboyance: nul. Al past de outfit wel bij zijn personage in de spionagethriller The Amateur. Daar is hij Charlie Heller, een introverte bolleboos die in een kelderverdieping informatie vergaart voor de CIA. Nadat zijn vrouw vermoord wordt, wil hij zich door kolonel Henderson (Laurence Fishburne) laten omscholen tot mannetjesputter om in Europa’s mooiste steden op de daders te jagen. Maar hij kan nog geen deuk in een pak boter meppen.

Met The Amateur neemt Rami Malek opnieuw het voortouw, na nevenrollen in Amsterdam van David O’Russell en Oppenheimer van Christopher Nolan, en natuurlijk nadat hij als slechterik Lyutsifer Safin James Bond ombracht in No Time to Die.

Dat hebt u listig gespeeld, mister Malek. Eerst James Bond uitschakelen en nu zelf een spionnenrol opnemen.

Rami Malek: Ik herinner me dat iemand me vroeg na No Time to Die: waarom kun jij de volgende James Bond niet zijn? Daar kan uiteraard geen sprake van zijn. Ik ben de slechterik die hem vermoord heeft. Bovendien ben ik geen Brit. Ik vermoed dat Bond altijd een Britse rol zal blijven.

Was het een kinderdroom om de held te zijn in een spionagethriller?

Malek: Nee, ik heb mezelf verbaasd. Om de een of de andere reden heeft de kans zich nooit eerder voorgedaan. Maar toen las ik The Amateur (een spionageroman van Robert Littell, nvdr.) en rook ik een kans om een verhaal te vertellen vanuit het oogpunt van iemand die schromelijk ondergewaardeerd wordt. Daardoor kunnen we ons makkelijk met hem identificeren. Charlie Heller is de onverwachte held. Hij kan misschien niemand uitschakelen met een pistool of zijn vuisten, maar wel met zijn spitsvondigheid. Hoe hij dat doet, is eigenlijk nog angstaanjagender. Ik vond het ingenieus, uniek en echt iets voor het witte doek.

Zijn brein is zijn wapen, maar niettemin komen er gevechten, achtervolgingen en explosies aan te pas. Hoe was dat om te spelen?

Malek: Ik heb wel wat ervaring met stuntwerk, maar ik ben op het punt gekomen dat ik het zoveel mogelijk vermijd en de stuntmensen hun werk laat doen. Af en toe moest ik me tegen een muur laten smijten of word ik over een bureau gegooid. Ik heb vooral veel gerend. In Parijs, Marseille, Istanboel, overal rennen. En het was ook nog eens veel rennen om overal te kunnen rennen. Dat was nog het zwaarste.

Hoe bedoel je?

Malek: We wilden een film voor het grote scherm maken. Niet zo eentje die je evengoed kunt streamen, of op het vliegtuig bekijken of op je telefoon. Dat betekent dat je het groot moet zien en niet op een inspanning meer of minder mag kijken. We trokken soms zo snel van stad naar stad dat ik bij het wakker worden nauwelijks wist waar ik was en wat er op het programma stond. Op de duur was dat niet normaal meer.

Met een paar muisklikken komt je personage alles over iemand te weten dankzij de massa’s bewakingscamera’s, geheime files en ander fraais. Moeten we ons zorgen maken?

Malek: Ik heb me al altijd zorgen gemaakt, hoor. Sinds Mr. Robot volg ik het onderwerp. Ik herinner me hoe geschokt ik was door Citizenfour, de documentaire over klokkenluider Edward Snowden. Het is sindsdien alleen maar erger geworden. Je houdt het niet voor mogelijk hoeveel kennis over ieder van ons verzameld kan worden. Alleen een dwaas gelooft nog dat informatie over iemands privéleven veilig en beschermd is. Privacy is verleden tijd.

Je draait al jaren mee. Voel je je soms nog een amateur? Kriebelt het nog op de eerste dag van de opnames?

Malek: De eerste dag is altijd een kakofonie van gevoelens. Ik maak mijn huiswerk, maar dat wil niet zeggen dat ik perfect weet waar ik aan toe ben. Ik weet dat liever niet, zelfs. Er moet wat spanning en bewegingsruimte zijn. Je wilt nieuwsgierig blijven naar wat er je te wachten staat.

Ik heb net meegespeeld in een toneelstuk (Oedipus in Londen, nvdr). Dat is helemaal anders. Dat is zo vaak gerepeteerd en vervolgens zo vaak gespeeld, dat bijna alles voorspelbaar is. Ik ben gehecht aan de spontaniteit van het moment en aan het ontdekken van wat de dag in petto heeft: waar de camera gaat, wat de tegenspelers in de aanbieding hebben, hoe de set eruitziet. Al die vraagtekens houden je alert. Ze maken je een beetje nerveus, maar dat mag. Het houdt scènes fris en vitaal. Je moet scherp staan en zelfvertrouwen kweken om je overal doorheen te slaan.

Je bent coproducent van The Amateur. Is dat eenmalig of wil je op dat spoor doorgaan?

Malek: Ik tracht zoveel mogelijk te evolueren in dit vak. Ik heb me als acteur bijna nooit teruggetrokken in mijn trailer. Liever bleef ik op de set om te zien hoe fenomenale cinematografen te werk gaan. Het was fantastisch om iemand te kunnen gadeslaan als Chivo (de bijnaam van Emmanuel Lubezki, de man achter The Revenant, The Tree of Life,  Children of Men, nvdr). The Amateur was dé kans om grote talenten als Martin Ruhe (cameraman van Control en The Midnight Sky, nvdr) of Maria Djurkovic (production designer van Red Sparrow, nvdr) van dichtbij hun ding te zien doen.

En om op je vraag te antwoorden: het is zalig om zeggenschap te hebben over de samenstelling van een droomploeg, het vinden van de juiste regisseur, en de onderhandelingen met de studio. Het kan ook fijn zijn om je als acteur enkel te moeten bekommeren om je spel. Maar soms wil ik meer verantwoordelijkheid.

Voor de rol van kolonel Henderson strikte je Laurence Fishburne, bekend uit Apocalypse Now en The Matrix.

Malek: We wilden al langer eens samenwerken. Met zo’n legende mogen samenspelen, is een enorm cadeau. Dat alleen al geeft mij het gevoel een rijk leven te leiden. Kijk naar zijn collectie films en alle levens die hij al heeft geleid. Ik wou dat ik zijn brein kon stelen. Hij is een vat vol verhalen, vol ervaring en vol wijsheid.

In de film maakt Fishburnes personage jouw personage duidelijk dat hij een beroerde schutter en een belabberde vechter is. Heb je zelf recent nog nuttige levenslessen gekregen?

Malek: Dagelijks, zou ik durven zeggen. Een van de beklijvendste adviezen herinner ik me uit de tijd dat ik als stagiair op een conferentie voor toneelschrijvers August Wilson zag rondlopen (de auteur van Fences, Ma Rainey’s Black Bottom en The Piano Lesson, nvdr). Ik zag hem heel vaak roken, dus had ik altijd sigaretten op zak om hem aan te bieden in de hoop hem tegelijk wat tips te ontfutselen.

Leverde dat iets op?

Malek: Hij adviseerde me om nooit dezelfde weg naar huis of naar het hotel te nemen. Kies altijd voor andere straten, zei hij, kies altijd een andere weg. Zo zie en beleef je het meest.