‘Radio Metronom’ is een knappe, slimme en warmhartige film over tienerliefde in een dictatoriaal regime

Het knappe debuut Radio Metronom laat tienerliefde ontluiken in het Roemenië van dictator Ceausescu.

‘The time to hesitate is through’, hoor je Jim Morrison met zijn bluesy bariton croonen in The Doors-klassieker Light My Fire, al lijken de zeventienjarige Ana en haar klasmakkers daar niet helemaal van overtuigd. Naar rockmuziek luisteren doe je immers niet zonder risico in het Roemenië van conducator Nicolae Ceausescu. Het is 1973 en diens geheime dienst Securitate houdt alles en iedereen in de gaten, zelfs brave en vlijtige schooljongens en -meisjes die wel eens naar Radio Free Europe luisteren terwijl ze hun eerste tong draaien en dromen van een trip naar het vrije Xesten.

Dat is de setting van Alexandru Belc’ fraaie debuut Radio Metronom, over ontluikende tienerliefde in tijden van communisme. Maar verwacht geen grauwe Oostblokthriller of een adolescente, Roemeense variant op Das Leben der Anderen. Belc mag dan gewerkt hebben met Corneliu Porumboiu en Cristian Mungiu, hij laat het groezelige naturalisme van zijn collega’s voor wat het is en giet zijn (deels op getuigenissen gebaseerde) coming-of-ageverhaal in warme, gloedvolle tinten en stanst het in beelden in het intieme 4/3-formaat. Als een vorm van esthetisch verzet tegen – en tegelijk een omarming van – opgelegde regels allerhande.

Wat Belc, die vorig jaar in Cannes de regieprijs in de sectie Un Certain Regard won, wel overneemt van beide boegbeelden van de Roemeense new wave is de preoccupatie met topics als corruptie en machtsmisbruik. En met tijd. In historische, observerende én narratieve zin. Ook in Radio Metronom zit een reflexieve metalaag, maar dat haalt de spanning of het sentiment niet weg. Integendeel. Je voelt de verlegen romantiek al in het openingsshot, waarin je Ana in de regen ziet wachten op haar vriendje Sorin, te midden van de protserige standbeelden ter ere van dode Roemeense helden. Je voelt de angst, twijfel en psychologische terreur in de uitgesponnen scènes waarin de geheime politie de scholieren na een feestje ondervraagt en onder druk zet om elkaar te verraden, ook al hebben ze nooit iets subversiefs in de zin gehad.

Voor Belc, die alles beheerst ritmeert, is een metronoom dan ook vele dingen tegelijk. Het is het instrument dat het tempo aangeeft van muziek, en dus ook van Light My Fire van The Doors, dat een vrijheidskreet is voor Ana en co. Het meet tijd en ordent dingen, zoals een filmmaker dat ook doet wanneer hij een beladen brok geschiedenis inkleurt. Maar een metronoom is ook een mechanisme dat alles controleert, onverstoorbaar verdertikt en waaraan onmogelijk te ontsnappen valt, zoals gewone Roemenen ook niet aan de Securitate konden ontsnappen.

Een knappe, slimme en bovenal warmhartige film over tienerliefde die misschien niet alles overwint, maar toch niet te snoeien valt, ook niet in regimes die in de naam van het Grote Gelijk dicteren welke muziek je mag beluisteren en welke boeken je mag lezen. Try to set the night on fiiiiire!