Na ‘Succession’ komt ‘Mountainhead’: ‘Techbro’s zouden zichzelf eens moeten updaten’

Hoe volg je een van de grootste succesreeksen van de laatste jaren op? Succession-bedenker Jesse Armstrong heeft met Mountainhead een film over techmiljardairs gemaakt, waarvoor hij ook zelf in de regisseursstoel kroop. ‘Het was spannend om iets te maken wat zo actueel is.’

Wie zijn in onze maatschappij de invloedrijkste mensen? Velen zullen zeggen dat dat niet onze politieke of spirituele leiders zijn, maar wel de zogenaamde techbro’s. Neem Elon Musk: iemand die gigantisch veel geld en macht heeft vergaard door in de techwereld te werken, maar die politiek gezien niet bepaald het elan van een hoogwaardigheidsbekleder heeft. Bovendien wil de techbro graag gezien worden als hip en cool, én gewoon, net zoals jij – het verschil in nettowaarde even terzijde.

Hoge bomen vangen veel wind, dus het mag niet verbazen dat dit soort types te kijk wordt gezet. Zeker aangezien het al enkele jaren bon ton is om in films en series met de rijken op aarde te lachen. En wie deed dat beter dan Succession-bedenker Jesse Armstrong, die er van 2018 tot 2023 eigenhandig voor zorgde dat prestigetelevisie opnieuw een begrip werd? Succession richtte de camera op het mediaconglomeraat van de familie Roy, thought leaders van de oude wereld die hun invloed zagen tanen. In latere seizoenen introduceerde Armstrong daar trouwens al een techbro, in de vorm van Lukas Matsson (Alexander Skarsgård), die het familiebedrijf dreigde over te nemen om het in een moderner jasje te steken.

Succession is voorbij, maar Armstrong was nog niet klaar met de techbro. In zijn film Mountainhead – waarvoor Armstrong zich ook voor het eerst zelf in de regisseursstoel hees – wordt hij zelfs tot hoofdpersonage gebombardeerd. Het verhaal speelt zich af in de bergvilla van Hugo Van Yalk (Jason Schwartzman), een net-geen-miljardair die tijdens een globale crisis zijn drie nog rijkere vrienden uitnodigt om de situatie te bespreken. Een van hen is Venis (Cory Michael Smith), oprichter van het socialmediaplatform Traam én de reden dat de wereld in brand staat. Traam staat namelijk vol deepfakes en andere vervalste beelden die voor politieke onrust zorgen. Venis hoopt technologie over te kopen van Jeff (Ramy Youssef), waarmee hij door AI gegenereerde beelden automatisch kan blokkeren. Alleen is Jeff niet zo happig om te verkopen, omdat zijn marktwaarde net flink in de lucht is geschoten. Het kwartet wordt afgerond door Randall (Steve Carell), een oudere investeerder die een soort vaderrol voor de andere drie speelt.

Move fast

Mountainhead haakt in op actuele angsten: de funeste invloed van valse informatie, op sociale media en daarbuiten, en de absurd grote macht die de kopstukken van de techindustrie hebben. Relevante thema’s waar Armstrong snel op wilde inspelen. In november 2024 kreeg hij het basisidee van de film. Amper een maand later was hij al klaar om te pitchen aan HBO, om in januari en februari een cast en crew bijeen te krijgen – terwijl hij het script nog aan het schrijven was. Vervolgens werd het geheel in vijf weken ingeblikt. ‘Het was een intrigerende uitdaging om te werken aan iets dat gelijkliep met wat er ook in het echt aan het gebeuren was.’

Ondanks de verontrustende thematiek is Mountainhead geen zware, depressieve film geworden, maar een dolkomische farce. ‘Volledig te danken aan het script’, vertelt Cory Michael Smith, die als Venis wellicht het kwaadaardigste personage van de vier speelt. ‘Jesse weet als geen ander hoe je een ongemakkelijke situatie schrijft, en in die soep ontstaat er humor.’ Ramy Youssef (die u ook kan kennen als de geneeskundestudent Max McCandles uit Poor Things) treedt Smith bij: ‘Wij spelen doodserieuze rollen, waarbij de dialogen al het zware werk doen. En dat is vaak wanneer mensen het grappigst zijn: wanneer ze vol overtuiging iets zeggen wat compleet gestoord is.’

Door zo hard in te zetten op humor, legt Mountainhead de absurditeit van techbro’s bloot. Wie iemand als Elon Musk al heeft zien proberen om joviaal over te komen door aan internethumor te refereren in een politieke speech, heeft zich ongetwijfeld al afgevraagd hoe zo iemand zo machtig is kunnen worden. ‘Het voelt alsof zulke types ergens in de tijd bevroren zijn’, zegt Youssef. ‘Het doet me denken aan toen ik veertien was. Een deel van mij was toen heel zelfverzekerd, zelfs arrogant, maar vanbinnen was ik erg onzeker. Bij techbro’s lijkt het alsof ze hun hele leven bezig zijn om hun technologie te doen groeien, maar daarbij hun persoonlijke groei achterwege laten. Hun innerlijke leefwereld mist een software-update. (lacht) En dan is het soms moeilijk te geloven hoeveel macht deze mensen hebben.’

Grappige griezels

Cory Michael Smith greep terug naar zijn jeugd om zich in Venis in te leven. ‘In onze samenleving zijn er bepaalde dynamieken die bepalen wie sociaal kapitaal heeft. Op school zijn dat de aantrekkelijke mensen, zij die grappig zijn of goed zijn in sport. Maar dan groei je op en verandert die dynamiek. Ineens zijn het de mensen met veel geld en jobs in belangrijke industrieën die de plak zwaaien. En vaak zijn dat net de mensen die vroeger geen kapitaal hadden. Je ziet een soort omkering, waarbij de minder populaire jongeren plots invloedrijke volwassenen worden, maar emotioneel zijn ze in hun jeugd blijven steken.’

Het is net die balans die Jesse Armstrong zo fascineert aan techbro’s. In 2023 vroeg het Britse dagblad The Times hem om een recensie te schrijven over Michael Lewis’ Going Infinite, een boek over cryptofraudeur Sam Bankman-Fried. Door die opdracht tuimelde Armstrong in een konijnhol en ging hij meer boeken lezen en podcasts beluisteren over mensen in de techindustrie. Op den duur viel het hem op dat die types op een specifieke manier spreken. Een vorm van arrogantie die tegelijk griezelig en humoristisch is. Perfect materiaal om te parodiëren in een film ams als Mountainhead.

Cory Michael Smith is wellicht vooral bekend van zijn rol als The Riddler in de Batman-serie Gotham. Op zich was een schurk spelen dus geen nieuw terrein voor hem. ‘Maar de rijkste man op aarde spelen was toch een nieuwe ervaring’, lacht hij. ‘Het is een fascinerend gedachte-experiment om iemand met zo veel macht te spelen. In feite is er niemand die hem op het matje kan roepen.’ Dat zorgt ook voor uitdagingen. In essentie is Venis een heel akelig personage, iemand die de hele wereld in rep en roer kan zetten. Daarom was het soms moeilijk om de balans tussen die griezeligheid en de komische toon te vinden. ‘Ik vroeg constant aan Jesse of ik wel de juiste balans tussen intensiteit en humor vond, de juiste toon voor de film.’

De klok tikt

Youssefs personage Jeff is op moreel vlak iets genuanceerder. In Mountainhead is hij degene die zich duidelijk het minst op zijn gemak voelt met de situatie die zijn vrienden ontketend hebben. ‘Een interessante worstelmatch met mezelf: enerzijds bezit Jeff wel een beetje integriteit en geeft hij om mensen. Maar als puntje bij paaltje komt, geeft hij toch net iets meer om zijn eigen welzijn, en zijn eigen nettowaarde. Hij voelt zichzelf moreel verheven boven de rest, al kan ik hem daar niet echt gelijk in geven. Die tegenstelling was erg leuk om te spelen. Maar ook verontrustend, want in de realiteit zie je die overal terug.’

Omdat Mountainhead focust op miljardairs die ons bekend voorkomen, en een globale crisis die niet zo ongeloofwaardig lijkt, krijgt de komedie een giftige angel. Terwijl ze zelf de wereld in brand gestoken hebben, gedragen deze techbro’s in hun afgelegen villa zich alsof ze op een studentenfeestje zijn. En dit zootje ongeregeld bepaalt dus mee onze realiteit. Al ziet Youssef het iets genuanceerder. ‘Op veel platformen zie je dat de allerrijksten de macht hebben om het narratief te manipuleren, en die ook gebruiken. Maar volgens mij kunnen ze dat maar voor een bepaalde tijd doen. Gewone mensen, in echte, levende gemeenschappen, zullen altijd een manier vinden om een connectie met de waarheid te vinden. Mensen met invloed kunnen een kloof tussen mensen en de waarheid creëren, maar de realiteit blijft de realiteit. Die kan je niet zomaar verwoesten.’

De acteurs leggen er de nadruk op dat Mountainhead niet over de gevaren van technologie op zich gaat. ‘Veel technologie is heel mooi en heeft potentieel om te verbinden. We moeten alleen begrijpen hoe we het kunnen gebruiken, en wat de grenzen zijn. Technologische evolutie is een positieve zaak, zij het met potentieel zeer negatieve neveneffecten’, aldus Smith. Dat is ook hoe Youssef het ziet. ‘Het is niet de technologie zelf die ons verontrust, maar de manier waarop zij menselijk gedrag en instincten blootlegt. Momenteel hebben we last van een gebrek aan zelfcontrole. Hopelijk leren we na verloop van tijd beter om onszelf in te houden en verantwoorder met technologie om te springen. Al ziet het er voorlopig niet goed uit. (lacht)’