Met One Battle after Another brengt Paul Thomas Anderson het filmjaar tot ontploffing. Het fabriceren van die splinterbom duurde een slordige 20 jaar.
‘Oh my God. Wat een waanzinnige film. Er zit meer actie in het eerste uur dan in al je andere films bij elkaar opgeteld. Echt alles is ongelooflijk.’ Dat is geen commentaar van een overenthousiaste fan op filmplatform Letterboxd maar van Steven Spielberg, die One Battle after Another intussen al vier keer heeft gezien.
In deze explosieve film speelt Leonardo DiCaprio de paranoïde, ietwat knullige ex-revolutionair Bob, die niet van de drank en de wiet af kan blijven maar wel alleen moet instaan voor de opvoeding van zijn zestienjarige dochter Willa (Chase Infiniti). Wanneer zijn aartsvijand (Sean Penn) na 16 jaar weer opduikt, verdwijnt Willa en moet de uitgebluste rebel zichzelf bij elkaar weten te rapen om haar te vinden.
Dat Spielberg Paul Thomas Andersons nieuwste ‘insane’ noemt, is niet zo vreemd. De regisseur van Magnolia, The Master en There Will Be Blood maakt volgens filmkenners al jaren aanspraak op de titel ‘grootste Amerikaanse filmregisseur van de 21e eeuw’. En deze film – in tegenstelling tot zijn vorige toppers – heeft alles in huis om een groot publiek aan te spreken. Mag ook wel, met een prijskaartje van ruim 140 miljoen dollar. Misschien maken alle seks, drugs, revolutionaire geweld en spectactulaire achtervolgingsscènes dat wel goed. En laten we niet vergeten dat de film ook nog eens erg grappig is, én akelig actueel.
Onverfilmbaar
Vooral dat laatste is best bijzonder. Want One Battle after Another is allerminst een bevlieging. Paul Thomas Anderson – PTA voor de vrienden – droomt al 20 jaar van een actiefilm met auto-achtervolgingen. Om de twee jaar wierp hij wel weer een blik op die droom, maar zonder vooruitgang te boeken. Tegelijkertijd speelde hij met het idee om Vineland te verfilmen, een roman uit 1990 van zijn grote literaire held, de virtuoze, mediaschuwe cultschrijver Thomas Pynchon. En een laatste ideetje was een film rond een vrouwelijke revolutionair. ‘Twintig jaar lang heb ik aan al die draadjes zitten trekken. Ze lieten me niet los. Maar realistisch was een bewerking van Vineland niet’, zegt PTA daarover.
Pynchons boeken heten dan ook onverfilmbaar te zijn. In 2013 waagt PTA er zich toch aan, maar hij kiest voor het recentere Inherent Vice (2009), ‘waar ten minste nog een mysterieverhaal in zit’. Wie die psychedelische detectivefilm – met Joaquin Phoenix als een soort kruising tussen Philip Marlowe en The Dude – kan navertellen, heeft hem niet gezien. In Knack Focus verwoordde PTA het toen zo: ‘Ik ben al jaren een enorme fan, en ik móést hem gewoon ooit verfilmen. (…) Ik moest enkel de lijntjes zien te verbinden. Alleen lopen die lijntjes bij Pynchon niet van A naar B. Ze lopen van A naar G naar Z en pas dan naar B. Ik had eerder al met het idee gespeeld om Vineland of Mason & Dixon (1997) te verfilmen, maar dat plan liet ik snel los.’
Anderson liet Vineland helemaal niet los. One Battle after Another is officieel geïnspireerd op dat boek. ‘Ik heb de stukken gestolen die me echt aanspraken. Mét Pynchons zegen.’ Aan die stukken voegde de regisseur dan zijn oude fantasieën toe over vrouwelijke revolutionairen en achtervolgingsscènes in een glooiend, Californisch woestijnlandschap. Mooi meegenomen: de filmrelease valt vrijwel samen met de release van een Pynchons nieuwe boek, Shadow Ticket, een van dé literaire evenementen van het jaar.
Even bizar als actueel
Behalve het scenario liet ook de casting lang op zich wachten. Nochtans zat de samenwerking met Leonardo DiCaprio er al lang aan te komen. ‘Ik begrijp wat star power is’, zegt PTA daarover. Hij wilde DiCaprio al voor Boogie Nights, zijn prachtfilm uit 1997 over de opkomst van de pornofilm in de jaren zeventig, maar door omstandigheden werd de hoofdrol uiteindelijk gespeeld door Mark Wahlberg. De twee bleven echter wel in contact. Zo raakte DiCaprio’s hippievader, George, in 2021 aan een gastrolletje in Licorice Pizza.
Op dat moment was DiCaprio officieel al aan boord voor One Battle after Another. Maar PTA heeft het filmen toen uitgesteld. ‘Omdat we niemand konden vinden om Willa te spelen, hebben we gewoon gewacht en Licorice Pizza gemaakt. Toen vond ik mijn Willa wél. De film heeft op Chase Infiniti gewacht. Net zoals Leo en ik 25 jaar nodig hadden om samen te werken. Ik heb het gevoel dat alles is gebeurd zoals het moest gebeuren.’
‘Leonardo DiCaprio en ik hadden 25 jaar nodig om samen te werken. Alles is gebeurd zoals het moest gebeuren.’
De grootste – maar misschien ook akeligste – meevaller van twintig jaar aanmodderen benoemt PTA dan nog niet eens. Want wat vijf jaar geleden nog als paranoia of dramatische overdrijving beschouwd zou worden, berheerst nu dagelijks het nieuws. In de VS van Donald Trumps tweede ambstermijn zijn radicalisering, ideologisch geïnspireerd wapengeweld, razzia’s tegen migranten, het inzetten van militairen tegen de eigen bevolking en een zich almachtig wanend extreemrechts geen verzinsels van een excentrieke schrijver of filmregisseur, maar bittere realiteit.
Die samenloop was nochtans nooit PTA’s masterplan. ‘Ik vind het vrijwel onmogelijk om de huidige wereldsituatie bij te houden, dus kan ik me beter concentreren op elementen die nooit uit de mode raken’, zei hij ooit. Maar je kunt er niet omheen dat One Battle after Another op grootse wijze de waarde van verzet bevraagt, en de gepolariseerde staat van Amerika weerspiegelt. Als dat toeval is, dan wel het soort toeval waar de grootste vertellers een patent op hebben.
One Battle after Another
Nu in de bioscoop.
