In memoriam: dj Andrew Weatherall was de rest van de dansvloer altijd een stapje voor

Als Andrew Weatherall geen superster was, dan was dat omdat hij er zelf geen wilde zijn, want de Britse dj, muzikant en producer voor onder meer Primal Scream had er wel het talent en de goede smaak voor.

Het had heel anders kunnen lopen met Andrew Weatherall. Hij had een super star deejay kunnen worden zoals Paul Oakenfold, met wie hij zijn eerste remix maakte voor Happy Mondays, een van de eerste bands die rock en dansmuziek vermengde. Weatherall had evengoed een mastodont van de big beat-beweging kunnen worden zoals The Chemical Brothers, wiens eerste single Song to the Siren hij in 1992 uitbracht op zijn eigen label Junior Boy’s Own – toen heette de groep nog Dust Brothers, maar dat is een detail. Maar Weatherall, die maandagochtend overleed, liet zich nooit in een hokje stoppen, had lak aan genres en leeft nu in de herinnering van dance-liefhebbers verder als een man die van vele kanten thuis was.

‘Een van de beste eclectische dj’s die er zijn, zonder dat hij echt eclectisch was’, zegt Edwin Korver, bekend van dj-duo Ed & Kim, die Weatherall meermaals aan het werk zag. ‘Hij hield zich niet aan genres, maar vertelde toch steeds een coherent verhaal in zijn sets. Die man kon overal het dak eraf spelen, of hij nu in een techno-tent stond of op een festivalpodium als voorprogramma van een harde rockband.’ Ook Mathijs Maes, alias dj Konna, keek zijn ogen uit als Weatherall achter de dj-booth stond: ‘Als hij draaide, kon het alle kanten opgaan. Hij durfde regelmatig te vertragen, terwijl de meeste dj’s het tempo alleen maar omhoog jagen.’

Ook wie puur naar Weatheralls biografie kijkt, ziet niets minder dan een alleskunner. Als tiener was hij zanger van een postpunkband, zijn oorsprong als dj ligt in de acid house-scene. Meer zelfs, daar pionierde hij met Boys Own, een naam die gedeeld werd door Weatheralls magazine en label. Daarnaast vestigde hij zijn reputatie een groot deel met remixes. Na die voor Happy Mondays volgden onder meer New Orders World in Motion, Björks Come To Me, Only Love Can Break Your Heart van Saint Etienne en Soon van My Bloody Valentine, stuk voor stuk klassiekers in het clubmilieu.

Ook als uitvoerend muzikant verdiende de Brit zijn strepen. Hij kon het alleen, maar richtte ook groepen op als The Sabres of Paradise en Two Lone Swordsmen. Met die laatste act kwam hij terecht bij Warp, waar hij labelgenoot werd van goed volk als Aphex Twin en Boards of Canada.

Breakbeats

En dan is er nog Weatheralls productiewerk. Hij zat aan de knoppen voor artiesten als Beth Orton en Fuck Buttons, maar is vooral de man die de Schotse rockers van Primal Scream aan het dansen kreeg voor hun doorbraakplaat Screamadelica (1991). Oerdegelijke gitaarsongs met een scheutje Ibiza erin gemengd? En of het werkte: de plaat is nog steeds een klassieker. Het zou Weatheralls enige productie-opdracht van dat kaliber blijven. ‘Muzikanten kunnen vermoeiend zijn in de studio, zelfs wanneer het leuke mensen zijn. Fragiele ego’s, introverte extraverten, je kent het’, vertelde hij er ooit over in The Guardian.

Als Andrew Weatherall geen superster is geworden, is het omdat hij dat vooral zelf niet wilde. In een interview met The Independent vergeleek hij de showbizz met een gladde paal: ‘Ik stond onderaan, keek naar boven en dacht: “Da’s een mooi zicht. Maar het is een vettige paal en er zijn een hoop konten die ik zou moeten kussen. Laat dan maar.”‘

De man bleef liever zijn eigen ding doen dan zijn muzikale ziel te verkopen, zegt Korver. Daarin bleef hij de rest van de platenruitersgilde ook steeds een stapje voor. ‘Hij draaide breakbeats toen niemand anders dat deed en toen figuren als Fatboy Slim dan populair werden, zat hij weer ergens anders. Zijn hele carrière lang liep hij voorop, tot nu. Die new- en coldwavesound uit de jaren tachtig die hippe dj’s nu massaal weer omarmen? Deed Andrew al enkele jaren. Hij mocht dan technisch niet de allerbeste zijn, hij maakte dat meer dan goed met zijn indrukwekkende muziekkennis.’ Konna is formeel: ‘Voor mij is hij de ultieme samenvatting van de dance-muziek in het Verenigd Koninkrijk.’

Hij is niet de enige met die mening, blijkt uit de reacties die via de sociale media binnenlopen op Weatheralls dood. Ed Simons van The Chemical Brothers noemt Weatherall een inspiratie. Gilles Peterson, de invloedrijke BBC-dj, krijgt naar eigen zeggen niet uitgelegd wat voor een invloed zijn overleden collega op de scene heeft gehad. Erol Alkan noemt hem zelfs de grootste dj aller tijden.