Het verhaal van Peter Laughner, de man die maar heel even bij Pere Ubu speelde

Op vrijdag 1 juni komt punkpionier David Thomas met zijn even legendarische als wendbare gezelschap Pere Ubu naar Diksmuide. Wie er niet bij zal zijn: Peter Laughner, de gitarist die in nauwelijks vier tracks en een in memoriam van evenveel woorden onsterfelijk werd.

Rocket from the Tombs was een verzameling nozems in het Cleveland, Ohio van halfweg de jaren zeventig die al na één jaar in twee helften uiteenviel: Dead Boys en Pere Ubu. Ze kregen van het moederschip elk één klassieke punksong mee, die tekenend was voor de richting die ze zouden uitgaan. Sonic Reducer van de Dead Boys, al veertig jaar niet van elke mogelijke punkcompilatie weg te branden, paart snelheid aan brute kracht en in fraai zwart-wit uitgegeven nihilisme. Final Solution van Pere Ubu is traag en dreigend en komt rechtstreeks van de schroothoop.

David Thomas nam van Rocket from the Tombs ook nog iets anders mee: gitarist en stichtend lid Peter Laughner, naast muzikant ook rockcriticus en de grootste Velvet Underground-fan van Cleveland. Hij was in hoge mate mee verantwoordelijk voor de blauwdruk van de Pere Ubu-sound, waarin ook vandaag nog de vijftig tinten grijs, de stofwolken en de fabrieksgeluiden van het hevig geïndustrialiseerde Cleveland rondwaren. ‘Avant-garage’ noemden ze het zelf. En centraal in de garage, tegen de grasmaaier geleund, stond de gitaar van Laughner.

Het is ongelofelijk hoe Laughner, in de nauwelijks vier studio-opnames die van hem bewaard gebleven zijn, zo’n eigen, distinctieve en onverwoestbare taal kon ontwikkelen. In Final Solution, de kroon op zijn werk, komt hij twee keer uit de schaduw. De teaser halfweg verraadt waarom zijn naam ooit genoemd werd bij het legendarische New Yorkse Television, maar het is het einde van de song waar dit stukje om draait: een dichtbundel vol junkieverdriet en sombere toekomstvisioenen, samengeperst in één enkele gitaarsolo van een minuut. De beste aller tijden? Het zal niet veel schelen.

Peter Laughner stierf op 22 juni 1977 aan een acute ontsteking van de pancreas, een gevolg van zijn jarenlange drank- en drugsverslaving. Hij was 24. Zijn vriend (en collega bij het rocktijdschrift Creem) Lester Bangs schreef een in memoriam van precies vier woorden – ‘Peter Laughner is dead’ – en stierf vijf jaar later zelf aan een overdosis. Stiv Bators van de Dead Boys legde het loodje in 1990. Maar de briljante stijfkop David Thomas leeft nog. In anderhalve minuut en met een koffiebekertje in de hand kan hij haarfijn uitleggen wat Pere Ubu is. Hopelijk doet hij er in Diksmuide iets langer over.