Het allerlaatste Dominofestival van de AB, dat deze week werd ingezet, bereikte al meteen een piek dank zij een memorabel concert van Blixa Bargeld en Alva Noto. Ruim tweeënhalf uur lang bewees het duo dat er best ook leven is na(ast) Einstürzende Neubauten.
DA GIG: ANBB (Alva Noto & Blixa Bargeld) tijdens Domino in AB, Brussel op 8/4.
IN EEN ZIN: Het duo opereerde 150 minuten lang in het spanningsveld tussen woord en muziek, tussen stem en elektrnica en tussen hoorspel en concert, zonder ook maar één moment in voorspelbaarheid te vervallen.
HOOGTEPUNTEN: ‘Once Again’, ‘One’, ‘Electricity Is Fiction’, ‘Bernsteinzimmer’, ‘I Wish I Was A Mole in the Ground’.
DIEPTEPUNTEN: geen.
BESTE QUOTE van Blixa Bargeld: “Weten jullie hoe het komt dat de meeste specimen van het menselijke ras er zo afschuwwekkend uitzien? Omdat alle roofdieren die voor ons een echte bedreiging vormen, al lang zijn uitgestorven.”
In november vierde Bargeld in dezelfde zaal nog de dertigste verjaardag van de schrootrockband waar hij het grootste deel van zijn leven aan had gewijd. Maar waar tijdens optredens van Neubauten het podium doorgaans propvol staat met een ‘instrumentarium’ van staalplaten, olievaten, buizenconstructies, compressoren, turbines en andere bizarre tuigen, was het speelvlak dit keer zo goed als leeg. De twee Berlijners die dezer dagen samen door het leven gaan als ANBB, hadden immers genoeg aan een stem, een laptop en een arsenaal compacte elektronische hulpmiddelen om de muziek uit hun vorig jaar verschenen cd ‘Mimikry’ tot leven te wekken.
Alva Noto, die eigenlijk Carsten Nicolai heet, maakte jaren geleden naam als avantgarde technoproducer, bestiert het experimentele Raster-Notonlabel en is, net als Blixa Bargeld, gefascineerd door de fysieke kwaliteiten van geluid. Maar waar Einstürzende Neubauten vooral gebruik maakt van akoestische hulpmiddelen, creëert Noto zijn synthetische soundscapes uitsluitend met samplers, computers, filters en vervormingsapparatuur. Zoals bleek in de AB, voelde Bargeld zich in die nieuwe auditieve context duidelijk op zijn gemak en daarmee gaf hij aan dat de titel van zijn jongste cd niet toevallig was gekozen. ‘Mimikry’ verwijst immers naar het vermogen van bepaalde dieren om hun uiterlijk aan hun omgeving aan te passen en zich zo te beschermen tegen aanvallen van hun natuurlijke vijanden.
Blixa Bargeld, een intellectualistische dandy met een voorliefde voor filosofie, wetenschap en alchemie, diepte tijdens het openingsnummer een harmonica op, met de mededeling dat hij altijd al in een bluesband had willen spelen. Wie de man een beetje kent, weet echter dat in Blixaland niets is wat het lijkt: zijn frasen werden door Alva Noto prompt geloopt, vervormd, verknipt en gecombineerd met schrapende industriële geluiden, statische ruis, minimalistische clicks en glitches of naar abstractie neigende flarden ambient. Bargeld is een geboren acteur die ooit al in stukken van Heiner Müller en Peter Zadek te zien was en bekend staat om zijn indringende speech performances. In Brussel werden zijn bewerende voordracht en door merg en been snijdende gekrijs afgewisseld met een bonte verzameling stemmetjes: het fundament voor theatrale hoorspelen die nooit nalieten de fantasie van de toeschouwer te prikkelen.
De kolkende ritmiek van ‘Once Again’, ‘Mimikry’ of het meeslepende ‘Electricity is Fiction’ had de impact van een primitief ritueel, maar ‘Bernsteinzimmer’, waarin Alva Noto haast symfonische klanken uit zijn keyboards plukte, had net zo goed een recente Neubautensong kunnen zijn. ANBB opereerde in het spanningsveld tussen woord en muziek en zwalkte voortdurend heen en weer tussen harmonie en tegenspraak. In ‘Wust’ regeerde de chaos, maar soms kwam het duo ook verrassend toegankelijk uit de hoek. Dat was het geval in ‘One’, een fraaie popsong van Harry Nilsson, en ‘I Wish I Was A Mole In The Ground’, een folktraditional die zo afgekloven werd gebracht dat we spontaan moesten denken aan de vroege experimenten van Suicide.
En zo vlogen 150 minuten voorbij zonder dat ook maar één moment de verveling toesloeg. De chemie tussen Bargeld en Noto was dan ook onmiskenbaar: beide artiesten daagden elkaar uit en hielden elkaar scherp. Dat Blixa Bargeld op zijn 52ste nog steeds resoluut het experiment opzoekt, is verheugend. Want met die attitude geeft hij andermaal aan dat hij tot de grootste kunstenaars van deze tijd behoort.
Dirk Steenhaut
DE SETLIST: Intro / Ret Marut Handshake / Once Again / One / ? / Electricity is Fiction / ? / Mimikry / Bernsteinzimmer / Berghain / Wust / I Wish I Was A Mole in the Ground // Fall / Die Katze.
