HET PETER-PRINCIPE. VOOR HIJ DOORBRAK MET ‘THE DRAUGHTSMAN’S CONTRACT’ had Peter Greenaway zijn obsessies al in kaart gebracht in een reeks speels experimentele kortfilms én een superlange ‘mockumentary’. die zijn nu op twee dvd’s vereeuwigd.

FILMS: DEEL 1HHH; deel 2 HHHH Extra’s: HH (Moskwood)

The Early Films of Peter Greenaway 1 & 2 (1973-1980)

Films. Peter Greenaway is een artistieke duizendpoot. De man schildert, schrijft boeken, componeert muziek, ontwerpt websites en dvd’s en maakt films. Enige sociale bekommernis is Greenaway vreemd, bescheidenheid is niet zijn sterkste kant en zijn oeuvre oogt als zuivere l’art pour l’art. Zijn elitaire opstelling is een bron van ergernis voor zijn critici maar van charlatanisme kun je hem niet beschuldigen: hoge kunst is nu eenmaal elitair.

Sinds 1980 raast Greenaway als een sneltrein door het artistieke landschap. Met het groots opgevatte The Tulse Luper Suitcases-project heeft Greenaway een multimedia-evenement klaar om de wereld knock-out te meppen. Maar ligt de wereld nog wakker van Peter Greenaway? Afgaand op de lauwe reacties op The Tulse Luper Suitcases Pt.1 lijkt de populariteit van de Brit te tanen. Nochtans is dat project gewoon een voortzetting van wat de man sinds de jaren zestig in de ban houdt: een gefundeerde persoonlijke mythologie uitbouwen. Zo wordt Tulse Luper al uitvoerig geciteerd in het briljante The Falls (1980) en is hij het onderwerp van Vertical Features Remake (1978) en A Walk Through H (1978). Beide kortfilms voeren eveneens het getal 92 op, waar The Tulse Luper Suitcases rond geconstrueerd is.

The Early Films of Peter Greenaway 1 bevat zes korte films waaronder het halflange A Walk Through H en biedt een onmisbare introductie tot de man en zijn werk. Op deel 2 staan de kortfilm Vertical Features Remake en The Falls, voorlopig de langste film die Greenaway ooit maakte en verplichte kost om de wereld van het zelfverklaarde genie te begrijpen. The Falls verheft de nepdocumentaire (bij Greenaway gelijk aan mytheschepping) tot grote kunst. Behalve een gelaagde intellectualistische spielerei is dit ook een geweldig grappige opsomming van droge ornithologische feiten en verzinsels en fake biografieën (gaande van vijf seconden tot vijf minuten) van 92 individuen die aangetast zijn door het VUE (‘Violent Unknown Event’).

De sobere vertelstijl van Greenaways vroege prenten staat haaks op de barokke sierlijkheid van zijn latere films, maar de obsessie voor getallen, kalligrafieën, kaarten, encyclopedieën en allerhande structuren toont op excentrieke wijze dat het filmmedium méér kan betekenen dan verhaaltjes vertellen.

Extra’s. The Falls kan op twee verschillende manieren bekeken worden: alfabetisch (de slachtoffers hebben allemaal een familienaam die begint met ‘Fall’) of volgens thema en verwantschap. Het hoofdstuk Het Creatieve Proces bevat fotoreeksen met archiefteksten, collages, schilderijen en tekeningen van Greenaway. De introducties van the man himself zijn verhelderend. Deel 1 krijgt ook nog een verborgen supplement met teksten van Greenaway en Michael Nyman, wiens repetitieve muziek een aanzienlijke bijdrage levert. Piet Goethals

Pieter Goethals