Woensdag, 20.45 – vtm

Vlaanderen heeft z’n eigen rijdende rechter: advocaat Filip Van Hende diepte het begrip ‘arbitrage’ op uit het wetboek en tracht in Recht door Vlaanderen conflicten uit de wereld te helpen met een bindende uitspraak. Om u een idee te geven van de cases: in de eerste aflevering vorige week ging het over wie schuld trof dat er vogelpoep aan de tuinmuur hing.

Gaat het bij zulke conflicten niet om pathologische ruziemakers die een week na jouw tussenkomst al een ander twistpunt hebben?

Filip Van Hende: Daar kan ik mij moeilijk over uitspreken, ik ben nu eenmaal geen psychiater. Ik zou de kracht van zo’n tussenkomst echter niet onderschatten. Waarom escaleert zo’n ruzie? Omdat mensen niet met elkaar spreken en de frustraties zich met de jaren hebben opgehoopt. Met deze arbitrage brengen we de mensen rond de tafel – letterlijk – om hun geschil uit te praten. Als dat tot een oplossing leidt, kan dat voor mensen veel veranderen. Volgens mij kunnen we op die manier Amerikaanse toestanden vermijden, waarbij men voor de minste pietluttigheden naar het gerecht stapt. Dat is in ons land al overbevraagd.

Je bent geen rechter, maar dankzij het systeem van arbitrage kun je toch bindende uitspraken doen. Kan iederéén dat toepassen?

Van Hende: In principe wel. Arbitrage houdt in dat twee strijdende partijen overeenkomen hun conflict niet te laten beslechten door een rechter, maar door een aangeduide arbiter. Daarvoor tekenen ze een document waarin ze onderschrijven dat die uitspraak wettelijk bindend is. Dat gebeurt vaak bij handelsconflicten, waarbij doorgaans een derde, neutrale handelaar wordt ingeschakeld als arbiter. Natuurlijk moet die de wetgeving voldoende kennen: zijn of haar uitspraak moet immers stroken met de wet.

De arbitrage bij ‘Recht door Vlaanderen’ vindt plaats voor een publiek, om de spektakelwaarde op te drijven?

Van Hende: Neen, het is zeker niet ongebruikelijk dat bij arbitrage nog andere mensen aanwezig zijn. Doorgaans gaat dit om mensen die onrechtstreeks betrokken zijn, zoals familie, buren of vrienden, en hun aanwezigheid verruimt net het draagvlak van een uitspraak. Het kan er aan de rondetafel inderdaad hevig toegaan, maar ik drijf dat zeker niet op de spits. Tot spijt van de tv-makers misschien. (Lacht) Neen, vooraf worden duidelijke afspraken gemaakt: zo mag er niet gescholden worden. Natuurlijk lopen de emoties in het begin hoog op, maar uiteindelijk zien de mensen wel in dat elke partij water bij de wijn moet doen.

De kijker kent je wellicht nog als een van de wijzen in ‘Recht van Antwoord’. Waarom heb je toegezegd voor dit programma?

Van Hende: Ik heb begrepen dat de tv-makers op zoek waren naar een éminence grise die de wijsheid in pacht heeft. Wel, dat eerste klopt al. Voor alle duidelijkheid: ik maak een duidelijk onderscheid tussen mijn werk als advocaat en deze arbitrage. Het gaat hier om verschillende vakgebieden.

(H.V.G.)