Wat als je de tijd kon stilzetten, katten konden praten en geliefden altijd bij elkaar bleven? Welkom in The Future én in de wondere wereld van kunstenares, schrijfster en indieregisseuse Miranda July.
Miranda July – 37 jaar geleden geboren als Miranda Jennifer Grossinger – is schrijfster, performancekunstenares, blogster, filmmaakster en zondagsfilosofe, en bij voorkeur alles tegelijk. Gewoontjes kun je haar films, of beter: haar eigenzinnige collages van anekdotes, observaties en obsessies, niet noemen – laat staan dat je er een label op kunt plakken.
Zes jaar geleden maakte ze haar gesmaakte entree in het filmwereldje met de tragikomische crowdpleaser Me and You and Everyone We Know, en met The Future heeft ze nu eindelijk een tweede film klaar. Net als in haar bekroonde debuut speelt July zelf de hoofdrol, terwijl haar dada’s als de luimen van de liefde, de troostende kracht van kunst en de poëzie van het dagdagelijkse opnieuw de revue passeren.
Toch zijn er tussen beide films meer verschillen dan gelijkenissen. Zo is The Future – over twee thirtysomethings die een kat adopteren, hun job opzeggen en uit elkaar gaan – een stuk donkerder dan haar romantische debuut Me and You and Everyone We Know. Daar is een logische verklaring voor. ‘Toen ik aan het script begon te werken, was het net uit met mijn toenmalige vriend’, legt July uit. ‘Deze keer zijn eenzaamheid en hartzeer de centrale emoties. Er zit nog altijd humor in, maar het is meer een ‘break-up movie’. Ik twijfelde aan de liefde en dat voel je.’
Hoewel July beklemtoont dat haar personages geen afspiegelingen zijn van haarzelf – ‘ik ben wel raar, maar niet zó raar’ – heeft ook The Future dus een autobiografische onderstroom. Nochtans klaarde haar hemel tijdens het schrijven van wat in de beginfase een interactieve performance was helemaal weer op. Na de breuk met haar lief leerde July namelijk Mike Mills kennen, de videoclipmaker en regisseur van Thumbsucker en Beginners met wie ze ondertussen ook is getrouwd.
‘Het is gek om met een andere regisseur samen te zijn’, lacht July. ‘Je begrijpt elkaars creatieve angsten wel, maar dat is niet altijd een voordeel. Zo hebben we ondertussen geleerd om elkaar met rust te laten. Als Mike spontaan een scène van mij becommentarieert, vind ik dat leerrijk en geweldig. Als ik het hem moet vragen en hij durft toch kritiek te leveren, klap ik helemaal dicht. Hij is altijd regisseur geweest, ik vind het nog altijd raar als mensen mij regisseur noemen. Plus: hij heeft een enorme filmbagage en praat vaak over camera’s, lenzen en andere technische zaken. Ik mis al die referenties en film meer vanuit mijn instinct. In vergelijking met Mike ben ik een gelukkige amateur.’
Nochtans heeft intussen ook July haar artistieke strepen verdiend, dankzij een reeks experimentele kortfilms en videoperformances. Verder stelde ze al tentoon in het MOMA en het Guggenheim Museum, publiceerde ze kortverhalen in The New Yorker en mocht ze in 2009 het Amerikaanse paviljoen mee inrichten tijdens de Biënnale van Venetië. Haar nieuwste boek – It Chooses You – ligt sinds enkele maanden in de rekken.
‘Mensen vragen me vaak: waarom heeft het zes jaar geduurd om Me and You op te volgen?’, klink het bij de multimedia-artieste. ‘Het antwoord is dat ik ondertussen allerlei andere projecten gedaan heb. Ik heb mijn websites waarmee ik me bezig hou en ik ben getrouwd. Bovendien was het niet makkelijk om The Future gefinancierd te krijgen. Me and You was dan wel een succes, de crisis en het commerciële filmklimaat hebben het er voor kleine, onafhankelijke films niet makkelijker op gemaakt. De kids willen Transformers zien, geen relatiestudie met twijfelende dertigers en – welja – pratende katten.’
Geen wonder dat The Future vooral met Europees geld werd gefinancierd en in de States enkel in het arthousecircuit werd gedropt. Voor July – die als kunstenares altijd het internet heeft omarmd – heeft het iets dubbels en ironisch. ‘De meeste mensen hebben mijn films illegaal gedownload. Misschien is dat deels mijn schuld, want veel van mijn ander werk staat wel online. Ik vind het internet fantastisch omdat het je als kunstenares toelaat om met je publiek te communiceren. Langs de andere kant ben ik nog van de generatie die er niet mee is opgegroeid. Het heeft iets opwindends en beangstigends, bevrijdends en beklemmends tegelijk.’
Waarmee July als kind van uitgevers wel is opgegroeid, zijn boeken, musea en muziek. Na haar universitaire studies, die ze tot horreur van haar ouders nooit afmaakte, startte ze meteen haar succesvolle carrière als selfmade kunstenares. Niet in New York of Los Angeles, maar in Portland, Oregon of all places.
‘Toch heb ik nooit een dag hoeven te werken. Ik had ook helemaal geen plan B. Wellicht zijn het mijn koppigheid en naïviteit die me zover hebben gebracht. Ook nu weer. Iedereen die ik het script van The Future heb laten lezen, zei me: ‘Prima werk. Alleen die pratende kat is maar onnozel.’ Toch heb ik ze erin gelaten, en wat blijkt? Iedereen is gek op die pratende kat en vindt ze ’typisch Miranda July’. Je buikgevoel volgen is vaak de meest rationele beslissing.’
THE FUTURE
Vanaf 2/11 in de bioscoop.
DOOR DAVE MESTDACH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
