U hebt helemaal niks van Wilco in huis? Maak twee weesgegroetjes en drie onzevaders, en zet u – uiteraard op legale wijze – aan het downloaden: hieronder alvast 10 suggesties voor uw iPod of anderssoortig digitaal muziekdoosje.

Sunken Treasure

Uit Being There (1996)

Op dubbelalbum Being There liet Jeff Tweedy voor de eerste keer horen dat hij niet van plan was om binnen de veilige grenzen van de alt. country te blijven, met 19 nummers die laveren tussen country, pop, rock en folk. Hoogtepunt is Sunken Treasure, een midtemposong waarin de groep naar schatting vijf keer van genre wisselt. ‘Music is my savior’, zingt Tweedy tegen het einde, en dat geldt vandaag eigenlijk nog meer dan tien jaar geleden.

A Shot In The Arm

Uit Summerteeth (1999)

Een gitzwarte song over verslaving, waarin Tweedy als een mantra ‘Maybe all I need is a shot in the arm’ herhaalt terwijl de gitaren als gieren rond zijn hoofd cirkelen. De leukste versie staat op Sunken Treasure, de akoestische live-dvd die onlangs uitkwam. Tweedy moet daarop tot twee keer toe herbeginnen omdat hij verstrikt geraakt in de tekst en roept uiteindelijk uit: ‘God, and I’ve only played this song like seven fuckin’ million times!’.

Via Chicago

Uit Summerteeth (1999)

‘I dreamed about killing you again last night, and it felt allright to me’. Nee, opbeurend kan je Via Chicago niet echt noemen, maar wat een song! Na een rustige, akoestische start, bloeit het nummer helemaal open met een majestueus arrangement, om dan te eindigen in noise, met gitaren die duelleren alsof ze in de slotscène van een Sam Peckinpahfilm meedoen. Grandioos.

I Am Trying To Break Your Heart

Uit Yankee Hotel Foxtrot (2002)

Songs selecteren uit Yankee Hotel Foxtrot is geen sinecure, want er komen meer hoogtepunten en climaxen op voorbij dan in alle films van Dennis Black Magic en Eddy Lipstick sámen. We hadden hier dus evengoed kunnen stoefen over het schalks naar Beck knipogende I’m The Man Who Loves You of de superbe 9/11-hymne Ashes Of American Flags. Al even luchtpijpbeklemmend mooi is de openingstrack van Wilco’s vierde langspeler, het bijzonder hardvochtig getitelde I Am Trying To Break Your Heart. Tweedy zingt van ‘I am an American aquarium drinker’, maar nog vóór u goed en wel een onthutst ‘que?’ naar de lippen kunt brengen, heeft geluidsarchitect Jim O’Rourke al een schier spectoriaanse wall of sound geconstrueerd waartegen het aangenaam leunen is.

Heavy Metal Drummer

Uit Yankee Hotel Foxtrot (2002)

‘I sincerely miss those heavy metal bands’, kreunt Tweedy, maar hij schuift er wél een poppy motiefje onder dat weinig uitstaans heeft met de krachtpatserij van spandexen rockers. Let ook op de snik in Tweedy’s stem wanneer hij meldt dat het meisje van zijn dromen – ‘beautiful and stoned’ – steevast verliefd wordt op de drummers van metalgroepen.

At Least That’s What You Said

Uit A Ghost Is Born (2004)

De ambiguïteit van de liefde, het spel van aantrekken en afstoten, het is een van de geliefkoosde thema’s van Jeff Tweedy. En die schizofrene houding klinkt door in At Least That’s What You Said, dat begint als een zachte ballad met een bijna onhoorbare piano, maar na een paar minuten verandert in gitaargeweld waar zelfs Crazy Horse van zou blozen. Live nóg beter, zoals te horen is op de Ghost Is Born-ep, een extra bij de limited edition van het album.

Hummingbird

Uit A Ghost Is Born (2004)

Met alle verhalen over wilde experimenten of vreemde soundscapes zou je soms vergeten wat een begenadigd songschrijver Tweedy eigenlijk wel is. Ten bewijze dit springerige nummer à la late Beatles met piano, bas en op het einde ook nog even een kazoo – een kazoo!

Misunderstood

Uit Kicking Television (2005)

De opener van Being There, over een man die terug naar ’the old neighbourhoods’ gaat, is ook de eerste song op Kicking Television, een fantastische liveplaat die Wilco opnam in thuisstad Chicago. Niet dat de groep kan klagen over een gebrek aan begrip daar: ze is zelfs zo populair dat de Rough Guide over Chicago een apart kaderstuk aan de band wijdt. Mooiste moment: de zaal die ontploft als Tweedy ‘You still love rock & roll’ zingt. Hell yeah!

Either Way

Uit Sky Blue Sky (2007)

Tweedy die drie minuten lang hardop hoopt dat de zon dra weer schijnen gaat, terwijl een jazzy gitaar en een bataljon strijkers een dartel schaduwspel spelen: dat is Either Way, het openingsnummer van de nieuwe en – boem, paukenslag! – alweer gewéldige Wilcoplaat. Nooit heeft Chicago’s finest zo schaamteloos poppy én rechttoe rechtaan geklonken.

Sky Blue Sky

Uit Sky Blue Sky (2007)

De titeltrack van Wilco’s zesde worp, het op een akoestische ritmegitaar vormgegeven Sky Blue Sky, is voor alle duidelijkheid géén cover van Will Tura’s Hemelsblauw. Nee, Sky Blue Sky doet ons met weemoed en goedkeurend geknik terugdenken aan When The Roses Bloom Again, een van de songs die Wilco samen met Billy Bragg construeerde rond een tekst van Woody Guthrie, maar die helaas enkel de soundtrack van Ethan Hawkes Chelsea Walls haalde. When The Roses Bloom Again, een van onze favoriete songs aller tijden, valt trouwens ook niet terug te vinden in de music store van iTunes. Help dát onrecht eens uit de wereld, meneer Jobs!

(V.B. / S.W.)