De ‘complete’ versie van Fritz Langs visionaire toekomstvisioen Metropolis belandt 86 jaar na zijn release nu ook in de blu-rayrekken.
‘Zesendertigduizend figuranten, 1100 kale koppen, 200.000 kostuums, 600 wolkenkrabbers van 70 etages hoog: Metropolis was de duurste film van de UFA. Hij kostte 5 miljoen Reichsmark. De film had in Berlijn in 1927 slechts iets meer dan 70.000 rijksmark opgebracht, een ramp voor de distributeur. Metropolis werd afgevoerd, ingekort en toegetakeld. Sindsdien heeft niemand meer de complete versie gezien.’ Met die hollywoodiaanse intro opent de documentaire A Journey to Metropolis, die als bonus bij deze blu-ray van Fritz Langs visionaire meesterwerk zit. En als je weet hoe lang het heeft geduurd vooraleer de film opnieuw in zijn integrale versie kon worden bekeken, heeft die queeste inderdaad wat weg van een Indiana Jones voor cinefielen.
Toen Giorgio Moroder in 1984 Metropolis het poptijdperk in katapulteerde, met een ingekleurde versie, extra special effects, een synthpopsoundtrack en de hulp van eightieshelden als Freddie Mercury, duurde Langs überklassieker nog slechts 90 minuten. Toen de Murnau Stiftung, die de rechten bezit, in 2002 een digitaal gerestaureerde versie op de markt bracht, na jarenlange research in filmarchieven van Moskou tot Berlijn, duurde hij al 126 minuten. Daarmee dacht men eindelijk weer de complete versie in handen te hebben. Tot een bejaarde projectionist uit Buenos Aires zich in 2008 herinnerde ooit een 2,5 uur durende kopie te hebben vertoond en men in het Museo del Cine alginds effectief een paar verroeste filmblikken vond met daarin de integrale versie. Die was in januari 1927 op de kop getikt door een Argentijnse distributeur die de première nog in aanwezigheid van Fritz Lang had bijgewoond in de UFA-complexen te Berlijn.
De receptiegeschiedenis van Metropolis leert nog maar eens dat een utilitaire visie op kunst – als het niet opbrengt, heeft het geen bestaansrecht – populistische bullshit is, want weinig films werden ondertussen zo vaak bekeken en bejubeld, terwijl je de culturele impact van Metropolis nauwelijks kunt overschatten. Lang zelf mag Metropolis dan afgedaan hebben als een draak met een dubieuze politieke boodschap – deels ingegeven door het feit dat zijn toenmalige (na hun scheiding met de nazi’s dwepende) vrouw het naïeve, simplistische scenario had geschreven en Hitler het ooit een van zijn favoriete films heeft genoemd. Langs monumentale toekomstvisioen over een stad waar werkers zich ondergronds afbeulen en denkers bovengronds in luxe leven, heeft zowat elke naoorlogse sciencefictionfilm beïnvloed, van Star Wars over Blade Runner tot The Matrix. Bovendien staan de futuristische wolkenkrabbers en gebouwen nog steeds model voor architecturale droomprojecten, terwijl verschillende beelden en sequenties – denk aan de Moloch-machine waaraan de arbeiders worden onderworpen of de robot Maria, die met elektrische stralen tot leven wordt gewekt – een iconische status verwierven en sindsdien onophoudelijk opduiken in boeken, series, strips, games en videoclips.
Of: hoe een gigantische, met staatsgeld gefinancierde flop waar duidelijk geen maatschappelijk draagvlak voor bestond, ondanks tal van cynisch commerciële verminkingspogingen, toch wist uit te groeien tot een populaire klassieker, tot een stuk werelderfgoed én een nog altijd actuele parabel over de moderne mens die zichzelf opsluit in een hoogtechnologische, louter door winst en macht geobsedeerde klassenmaatschappij.
THE COMPLETE METROPOLIS *****
Fritz Lang
Dui, 1927
Living Colour blu-ray
DAVE MESTDACH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
