Theater ~ Verjaarde koek ( * )

Theater aan de Stroom draait met Time of my Life de klok terug…

Toen ik nog met de poppen speelde, stopte mijn overgrootmoeder me soms een koekje toe. Ik vermoedde – vreesde – dat het koekje haast even oud was als het negentigjarige besje. Taai en met een verdacht muf smaakje. Zo proeft ook Time of my life van Theater aan de Stroom…

St(r)omend gezelschap

Theater aan de Stroom heeft er al een bewogen geschiedenis op zitten. Het gezelschap is ontstaan uit de Fluistercompagnie. Dit gezelschap deelde zaal – en publiek – met het voormalige Raamtheater, nu (nog even) BAFF.

Zowel het Raamtheater als Fluistercompagnie streefde ernaar om (inter)nationaal repertoire te brengen op een ’toegankelijke’ manier. Die ’toegankelijkheid’ deed het toenmalige Raamtheater de das om. Want wat de makers als ’toegankelijk’ interpreteerden, werd door pers en overheid almaar meer als ‘oubollig’ beschouwd.

Toen Raamtheater in 2008 tot BAFF getransformeerd werd, moest de Fluistercompagnie op zoek naar een nieuw onderkomen. Dit vond het gezelschap in het Antwerpse Augustijnertheater aan de Ijzerenwaag 6. Prompt herdoopte de Fluistercompagnie zichzelf tot Theater aan de Stroom. Aan de missie werd niet geraakt: toegankelijk repertoiretoneel brengen voor een Antwerps publiek. Maar toegankelijkheid is toch geen synoniem voor artistieke muffigheid?

Kabbelende voorstelling

Het gezelschap bruist nochtans van de spelgoesting en presenteert welzeker een gevarieerde selectie van repertoirestukken waarbij men duidelijk een voorkeur heeft voor Britse maar evengoed Nederlandstalige (veel)schrijvers die met hun teksten graag de lach en/of een traan opwekken. Hierin is dit gezelschap zowat een unicum in het Vlaamse theaterlandschap. En zo draagt het effectief bij aan de diversiteit van het aanbod in de sector. Tenminste, als die teksten met pit geënsceneerd worden. Dat is niet het geval in Time of my Life…

TAS flirt hier met een naturalistische/realistische speel- en regiestijl die een vage reminiscentie is aan de stijl waarin soapseries gespeeld en gemonteerd worden. Maar wat op een televisieschermpje werkt, werkt daarom niet op de scène. Integendeel.

Regisseur Adrian Brine kiest er in deze productie voor om Alan Ayckbourns gelijknamige stuk uit 1993 op een wel erg realistische manier te ensceneren. Hierdoor haalt hij het groteske uit het stuk en onthandt meteen de grootste troef van de tekst.

Vanaf het eerste moment herken je het karakter van de personages aan de typische gelaatsuitdrukking waarmee de acteurs hun tekst scanderen. Die mimiek verandert haast niet meer gedurende de gehele voorstelling. Het lijkt wel alsof de spelers een masker dragen.

Die karikaturale speelstijl wordt evenmin uitgewerkt of tot een climax gedreven maar wordt vooral in een realistisch gareel gedwongen en gehouden. Want de regie tracht hoofdzakelijk om de confrontaties tussen de verschillende personages zo duidelijk mogelijk te tonen zonder die dialogen van enige spanning of inventieve kluchtigheid te voorzien.

Kortom, Brine stelt zich te dienstbaar tegenover de tekst op. Hierdoor vuurt hij evenmin zijn acteurs aan om op een bevlogen manier met die tekst om te gaan.

Dit alles speelt zich af in een inspiratieloos decor dat zo lijkt weggeplukt te zijn uit een goedkoop Italiaans restaurant, inclusief een Italiaanse ober die amper Nederlands begrijpt of spreekt en die ook nog eens – hoe origineel – over zijn flauwe grappen struikelt.

Ontluisterende regie

De tekst van Alan Ayckbourn werd niet zozeer geënsceneerd maar zonder enige finesse en subtiliteit op de planken gezwierd. Daar past natuurlijk een zwierige en vooral te stereotiepe dictie bij. Alleman tatert Antwaarps, behalve de gedistingeerde moeder de vrouw (een degelijk spelende Magda Cnudde). Zij bazelt in het Standaardnederlands en onderstreept daarmee, jammerlijk genoeg, het cliché dat chique madammen ‘chique’ praten.

Men zou haast medelijden krijgen met de acteurs. Sterke acteurs zoals Magda Cnudde (ex-NTG actrice), Frank Aendenboom of Steven De Lelie roeien met de schamele riemen die ze hebben. Maar overeind blijven in een voorstelling die de acteurs te veel als poppen hanteert in een klef decor is aartsmoeilijk.

TAS kan absoluut een missie vervolmaken als traditioneel repertoiregezelschap. En nu Steven De Lelie artistiek leider wordt van BAFF (dat terug ‘Raamtheater’ zal heten), zou Antwerpen wel eens het ‘mekka’ van het (toegankelijke) repertoiretoneel kunnen worden. Op voorwaarde dat die repertoireteksten ook daadwerkelijk vanuit een welomschreven, prikkelende en vooral verfrissende regievisie geënsceneerd worden. Werk aan de winkel!

Els Van Steenberghe

Time of my Life, Theater aan de Stroom. Gezien op 14 maart 2010. Meer info: www.theateraandestroom.be