Father John Misty @ Botanique: De man die met gifpijlen schoot én met suiker strooide

Josh Tillman maakte al acht cd’s onder zijn eigen naam, maar de grote aandacht kwam er pas sinds de voormalige drummer van Fleet Foxes zich het pseudoniem Father John Misty aanmat. Plots waren wél alle ogen en oren op hem gericht. Zelfs zijn concert in Brussel was helemaal uitverkocht.

Anderhalf uur lang leverde Father John Misty in de Botanique strijd met de wetten van de zwaartekracht. Om de haverklap viel hij al zingend op zijn knieën, ging hij languit op de podiumvloer liggen of klom hij bovenop de basdrum, waar hij zich hard moest concentreren om zijn evenwicht niet te verliezen. Bovendien kwam hij, zeker voor een singer-songwriter, opvallend extravert uit de hoek. Hij zwaaide met zijn microfoonstandaard zoals Rod Stewart in zijn beste dagen en vond ter plekke nieuwe danspasjes uit.

Over the top? Wis en zeker, maar wie enigszins vertrouwd was met het werk van Father John Misty had meteen in de gaten dat die rock-‘n-rollpose met een flinke schep zout moest worden genomen. Sardonische humor en zelfspot zijn in ’s mans liedjes namelijk vaste wezenskenmerken.

Net zoals Will Oldham, die ooit zijn toevlucht zocht tot de Bonnie ‘Prince’ Billy-persona, had Josh Tillman een masker nodig om als artiest echt zichzelf te kunnen zijn. En méér nog dan op ‘Fear Fun’, zijn eerste plaat als Father John Misty uit 2012, werpt die transformatie op het nieuwe ‘I Love You, Honeybear’ vrucht af. Dat werkstuk, voorzien van een bijsluiter met een heuse gebruiksaanwijzing, is een dubbelzinnige ode aan de intimiteit. De zanger kwam een poosje geleden de vrouw van zijn leven tegen. Die ontmoeting zette alles waar hij voordien in had geloofd op losse schroeven en leidde tot een ingrijpende confrontatie met zichzelf.

‘I Love You, Honeybear’ dient zich aan als een schaamteloos romantische plaat, maar tegelijk is ze wars van goedkoop sentiment. Geen enkele relatie is bestand tegen (zelf)bedrog en dus dissecteert de misantroop Tillman, naar het voorbeeld van Woody Allen, Philip Roth of Kurt Vonegut, genadeloos de karaktertrekken die hij liever verborgen zou houden: zijn jaloezie en narcisme, zijn paranoia en neiging tot zelfdestructie. Want de liefde geeft in zijn songs niet alleen aanleiding tot euforie, maar ook tot onbehagen.

Dynamisch en energiek

Bij wijze van contrast baadt iedere track op de cd in een weelderig arrangement. Net zoals zijn collega’s Jonathan Wilson (die de nieuwe cd producete) en John Grant laat Father John Misty zich als songwriter inspireren door de sound van de Laurel Canyon-generatie uit de seventies en door artiesten als Harry Nilsson, Dory Previn en Elton John. Op zijn platen doen zijn songs ons soms net iets te afgeborsteld aan, maar op het podium van de Botanique klonken ze, dank zij zijn voortreffelijke zeskoppige band opvallend prikkelend, dynamisch en energiek.

Misty, voor de gelegenheid in een keurig zwart pak gehesen, blaakte van zelfvertrouwen en ging ook als zanger helemaal voluit. Ook manifesteerde hij zich als een echte showman die het midden hield tussen een Las Vegas-entertainer, een stand up comedian en een charismatische country-soulcrooner. Al tijdens het eerste nummer greep hij de handen van een meisje op de eerste rij, maar net zo goed had hij een reeks geestige ‘asides’ in petto of haalde hij allerlei kunstjes uit met zijn microfoonkabel. Naast ‘Honeybear’, die op één song na integraal de revue passeerde, kregen de toeschouwers ook nog een flinke hap uit ‘Fear Fun’ geserveerd.

Hoewel de zanger gemiddeld om de twee nummers akoestische gitaar speelde, kon hij blindelings vertrouwen op zijn groep, die van ‘Strange Encounter’ een scherp afgelijnde folkrocker maakte. ‘True Affection’ kreeg, door toedoen van vier (!) keyboards, een elektronische jas aangemeten, al zorgde een sierlijk vioolmotiefje af en toe voor barokke accenten. ‘When You’re Smiling and Astride Me’ hield het midden tussen sixtiespop en naar Marvin Gaye zwemende softsoul uit de seventies. “I love the kind of woman who can walk over a man / And I mean like a goddamn marching band”, klonk het dan weer sarcastisch in ‘The Night Josh Tillman Came To Our Apartment’, waarin de artiest zichzelf als personage opvoerde. ‘Chateau Lobby #4’, moest het in Brussel zonder mariachi-ensemble stellen, maar werd wél op een Phil Spectorbeat geplant. En in het naar country neigende ‘Nothing Good Ever Happens At The Goddamn Thirsty Crow’ dook zowaar een jankende pedalsteel op.

Kattenbloed drinken

De set bereikte een climax met het even openhartige als kwetsbare ‘The Ideal Husband’: dit was furieus gezongen, potige rock-‘n-roll, die op een imposante wall of sound balanceerde. ‘Hollywood Forever Cemetry Sings’, waarvoor de band even werd uitgedund tot een kwartet en waarin Father John Misty een elektrische gitaar hanteerde, ging voort op hetzelfde elan. De zanger zou in de loop van de avond trouwens nog vaker teruggrijpen op ‘Fear Fun’. ‘Only Son of a Ladiesman’ werd versierd met koortjes die bij The Eagles niet zouden hebben misstaan, en ‘I’m Writing A Novel’, een flard zwierige good time music, spiegelde zich aan rockabilly, terwijl de violist stug richting bluegrass wees. Teleurgestelde kreten in de zaal toen de zanger het laatste nummer aankondigde. “Maar in de VS kennen we, naast obscure gebruiken zoals kattenbloed drinken, ook het fenomeen toegift. Misschien moeten we dat straks maar eens uitproberen”, monkelde hij.

Father John Misty hield woord. De sobere pianoballad ‘Bored in the USA’, over de banaliteit van de Amerikaanse consumptie- en entertainmentcultuur, werd aangekondigd als “een hit op het internet, where music goes to die”. Halverwege de song pikte Misty de smartphone van een vrouwelijke fan in, maakte er enkele selfies mee en stopte hem plagerig in zijn binnenzak. Hij verontschuldigde zich bij alle toeschouwers die hij “in verlegenheid had gebracht met ongepast oogcontact” en zette vervolgens het van Leonard Cohen geleende ‘I’m Your Man’ in. We zeiden het al: Tillman is een meester van de ironie.

Zo kwam er een einde aan de show van een artiest die afwisselend met gifpijlen schoot en met suiker strooide en zowel pakkend als amusant voor de dag kwam. We halen niet snel het adjectief ‘subliem’ uit de kast, maar dit keer voegen we er met plezier zelfs nog een onzevader en een uitroepteken aan toe. “Thank you, you wild people. You’re burning this place down with your enthusiasm”, grapte Father John Misty op een gegeven moment. Er was geen woord van gelogen.

DE SETLIST: I Love You, Honeybear / Strange Encounter / True Affection / Only Son of the Ladiesman / When You’re Smiling And Astride Me / The Night Josh Tillman Came To Our Apartment / I’m Writing A Novel / Chateau Lobby #4 (In C For Two Virgins) / Nancy From Now On / Nothing Good Ever Happens At The Goddamn Thirsty Crow / This is Sally Hatchet / The Ideal Husband / Hollywood Forever Cemetery Sings / Funtimes in Babylon / Holy Shit // Bored In The USA / I’m Your Man / Everyman Need A Companion.