Présumé Coupable: gerechtelijke dwaling

In ‘Présumé coupable’ geeft Vincent Garenq het Franse gerecht een flinke veeg uit de pan.

Als deze strijd van een onschuldige man tegen een oneerlijk rechtssysteem niet waar gebeurd was, zou er geen letter van geloven. Gerechtsdeurwaarder Alain Marécaux, en zijn echtgenote Edith worden in 2001 uit bed gelicht door een cordon politiemannen onder de beschuldiging van pedofilie en incest. Hun drie kinderen worden doorverwezen naar tehuizen en pleeggezinnen. Het is de start van een vier jaar durende lijdensweg: Alain vliegt achter de tralies, verliest vrouw en kinderen en wordt verplicht alles te verkopen. Zijn lijden brengt hem tot verschillende zelfmoordpogingen en uiteindelijk een hongerstaking. Na zijn vrijlating schreef hij de nachtmerrie van zich af in Chronique de mon erreur judiciaire, dat de basis vormde voor deze adaptatie.

Het meest ongelooflijke aan deze zaak – bekend als de zaak Outreau – is dat een opportunistische 23-jarige officier van justitie achttien mensen liet arresteren zonder enig bewijsmateriaal. Denkend dat hij de zaak van de eeuw in handen had, baseerde hij zich louter op de tegenstrijdige beweringen van een neurotische vrouw en haar kinderen. Toch is deze film geen persoonlijke afrekening. Garanqs houdt een strakke en intense vertelstijl aan en gaat alle sensatie uit de weg. Zijn zorgvuldig opgebouwde grimmige en claustrofobische sfeerschepping grijpt aan, temeer omdat de film volledig door de ogen van het slachtoffer wordt getoond. De vertolking van Philippe Torreton is een ware tour de force: hij maakt de geestelijke en fysieke aftakeling van Alain in elke porie voelbaar.

De lakse manier waarop justitie met deze zaak omging, is wel degelijk een kaakslag aan het adres van het Franse rechtssysteem. Dé vraag luidt uiteindelijk of magistraten boven de wet staan: Is de magistratuur ook bij dwaling ongenaakbaar? De kwestie blijft nazinderen, want het besef dat dit ook jou kan overkomen, is bangelijk.

Piet Goethals