Vroegste choreografieën De Keersmaeker hernomen

Met ‘Early Works’ keert Anne Teresa De Keersmaeker terug naar de bron en vormt ze een basis voor de nieuwe generatie.

Vier choreografieën uit de jaren tachtig, gemaakt door dezelfde persoon. Ze vormen een belangrijke etappe in haar carrière, ze motiveren jonge mensen en hebben enkele zaken gemeen: emotie en structuur. We hebben het over Anne Teresa De Keersmaeker (1960) en haar ‘Early Works’.

Voor de reflectie op de vroege periode uit haar carrière selecteerde De Keersmaeker vier choreografieën die hebben bijgedragen tot de ontwikkeling en evolutie van haar choreografische danstaal. Onder de noemer ‘Early Works’ wil de Belgische choreografe terugkeren naar de bron. Eenvoudige bewegingen, uit het leven gegrepen, in een strak repetitief patroon gegoten. Dat was destijds haar uitgangspunt. Vier werken met een sterke band, maar toch zo verschillend.

Twintig jaar. Zo oud is Anne Teresa De Keersmaeker op het moment dat ze haar eerste eigen voorstelling brengt in Brussel. Een jaar later volgt ze een opleiding in New York en leert er de Amerikaanse postmoderne dans kennen, die het volgende jaar herkenbaar is in haar tweede voorstelling: Fase, Four movements to the Music of Steve Reich’ (1982). De nauwkeurige, repetitieve en mathematische aspecten die De Keersmaeker terugvindt in Reichs muziek, zouden ook later een rode draad vormen doorheen haar oeuvre.

Vrouwelijke tegenpolen

Bij haar terugkeer in België richt De Keersmaeker haar eigen dansgezelschap Rosas op. Daarmee maakte ze Rosas danst Rosas’ (1983), een stuk dat vanwege het succes meermaals wordt hernomen door andere casts. Agressie en tederheid, het collectieve versus het individuele, de tegenstelling tussen doordachte structuur en emotie, die uitersten tekenen de voorstelling. Met ‘Elena’s aria’ (1984) deelt het stuk de expliciete vrouwelijke invalshoek, maar verder vormt het een tegenpool met de desolate verstilling van het werk uit 1984.

De twee uur durende choreografie ‘Elena’s aria’ benadrukt het emotionele ongemak van vrouwen. Vervreemding en troosteloosheid spelen een prominente rol. Deze keer kiest Anne Teresa De Keersmaeker niet voor het repetitieve uit het werk van Steve Reich, maar voor stilte. In een geluidloze omgeving wil ze de muzikaliteit van het menselijk lichaam benadrukken.

Overgang

In 1987 verschijnt er voor het eerst een man in De Keersmaekers voorstellingen. Bartók/Mikrokosmos’ is de laatste productie die nog zonder meer als een dansvoorstelling kan bestempeld worden. Ze vormt een overgang naar het latere werk dat evolueert in de richting van (muziek) theater. ‘Bartók/Mikrokosmos’ is een voorstelling over het plezier dat dansen teweeg kan brengen, met onder meer muziek van de Hongaarse componist Bartók.

In een interview met het Londense danshuis Sadler’s Wells zegt De Keersmaeker dat de flashback naar de oude stukken ook interessant kan zijn voor de jonge generatie. Ze heeft het over “de frisheid van de stukken”, die ervoor zorgt dat jonge mensen vandaag bereid zijn om kennis te maken met haar werken uit de jaren ’80. Dat is zeker het geval voor de jonge danser Roman Van Houtven (19). Van Houtven behoort tot de jongste nieuwkomers van De Keersmaekers dansschool ‘Performing Arts Reasearch and Training Studios’ (P.A.R.T.S.).

De Keersmaeker als motivatie

De eerstejaarsstudenten uit P.A.R.T.S. leren ook uit het repertoire van Rosas. “Het gaat voor De Keersmaeker niet enkel om het puur dansmatige. Zowel het fysieke, mentale als intellectuele spelen voor haar een grote rol”, zegt Van Houtven. De terugkeer naar de basis van elke dansbeweging is voor Van Houtven erg belangrijk. “Ik heb het nooit onderschat, maar het duurde een tijd vooraleer alle studenten de fundamentele beginselen van bepaalde bewegingen onder de knie hadden”, aldus Van Houtven.

Dat de directrice van zijn school op 20-jarige leeftijd al internationaal doorbrak met haar eerste voorstelling, vindt de 19-jarige Van Houtven niet evident. Hij is naar eigen zeggen nog op zoek naar zijn eigen danstaal. Volgens de student wordt er van hem verwacht dat hij over veel bewegingskwaliteiten beschikt. En dat heeft hij naar eigen zeggen erg nodig, om op die manier zelf uit te maken waar hij naartoe wil. Ondertussen werkt Van Houtven verder met De Keersmaeker in zijn achterhoofd: “Zij is geen inspiratie, maar wel een enorme motivatie”.

Karine Claassen

‘Early Works’ wordt in een tijdspanne van drie weken in Brussel getoond en omvat vier stukken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content