In Gouden Beer-winnaar ‘Taxi Teheran’ voert de Iraanse regisseur Jafar Panahi zichzelf op als taxichauffeur die zelden de weg weet. De camera op het dashboard filmt discreet het voorbijflitsende Teheran en de passagiers.
Vechten tegen de censuur: de Iraanse filmmaker Jafar Panahi weet er alles van. Niet alleen kreeg de internationaal geprezen regisseur in 2010 een verbod om nog films te maken, zijn paspoort werd ook ingetrokken. En wat doet de man? Hij blijft gewoon lekker films maken, desnoods van achter het stuur van een taxi.
Taxi Teheran leverde Panahi in Berlijn zelfs de Gouden Beer op. In deze citytrip zie je hemzelf als taxichauffeur in Teheran de ene na de andere klant naar zijn bestemming rijden. En precies zoals de Chinese kunstenaar Ai Weiwei toen die onder huisarrest stond, buigt Panahi die situatie in zijn voordeel om. Hij is een paria, gevangen in zijn eigen land – in casu: in de beslotenheid van zijn wagen – maar desondanks niet te muilkorven.
Op het dashboard van de gele taxi staat een minicamera die discreet op de passagiers gericht is. Wat er zich in de taxi afspeelt, is altijd levendig en verrassend. Een man en een vrouw voeren een verhitte discussie over de doodstraf en de sharia. Een zwaargewonde moet hoogdringend naar het ziekenhuis gebracht worden. Een verkoper van illegale dvd’s begint met Panahi te discussiëren over welke films de moeite lonen en welke niet. Ook niet vies van een ritje: Nasrin Sotoudeh, een veroordeelde mensenrechtenactiviste en advocate.
Het ziet er allemaal echt uit, documentair, terwijl het wel degelijk allemaal geacteerd is. In dat opzicht stelt Taxi Teheran de vraag wat echt en wat waar is. Het is ook een film over beelden. Van een fototoestel waarmee iemands testament gefilmd wordt en een studente – Panahi’s nichtje – die met haar digitale camera een film voor school moet draaien tot bewakingscamera’s die een diefstal geregistreerd hebben: iedereen filmt, maar de regisseur mag dat niet. Bezielde docufictie van de regisseur van De witte ballon (1995) en Offside (2006), die veel vertelt over cinema, Iran, de vrouw en artistieke vrijheid. (LJ)
